— Нервияр къайдадикай хкатнавайла, агъадихъ галай рецептдикай менфят къачуда: 100 г цилер акъуднавай хумравар як регъведай машиндай авадарда ва адак 50 гр вирт, михьна, куьлуь авунвай 4-5 кIерецдин хвехвер какадарна, векьер — кьаларикай гьазурнавай чайдихъ галаз хъвада. И къаришмадик нервийрин къурулуш зайиф хьунин вилик пад кьадай магний гзаф ква.
— Ратарин кIвалах хъсанарун патал 200-300 гр чIулав хутар, чими це туна, хъуьтуьларна, куьлуь ийида ва абурук виликамаз це тунвай хуьрекдин кьве тIуруна авай гергерин чIахар, са лимондин миже ва хуьрекдин са тIуруна авай сгущенный нек кутада. И къаришма са вацра ишлемишайтIа, куь сагъламвилиз екез хийир гуда.
— Юкьва кпул (радикулит) авайла, 7-8 юкъуз тIазвай юкьвал 3-4 чIиж гьалдарайтIа, радикулит гьамишалугъ яз квахьда.
— Бедендик витаминар тIимил хьанвайла, хуьрекдин пуд тIуруна авай вергерин пешер, гьа и кьадар куьлуь авунвай жикIияр ва хуьрекдин кьве тIуруна авай брусника сад-садак какадарда. Ахпа хуьрекдин 2 тIуруна авай и къаришмадал 2 истикан ргазвай яд илична, 2-3 сятда тада. Экуьнахъ ва нянихъ фу недалди вилик 30 декьикьа амаз йикъа пуд сеферда хуьрекдин 2-3 тIуруна авайди ишлемишда. Ихьтин чайди инсандин беден витаминралди таъминарда.
— Эгер ксудалди вилик чIутран цуькверин чай хъвайитIа, йифиз хъсан ахвар къведа. Ам икI гьазурда: хуьрекдин са тIуруна авай чIутран цуькверал 1 литр ргазвай яд илична 15 декьикьада тада. Ихьтин чайди ратарин кIвалах хъсанарда.
— Эпилепсиядин (чIур жедай, кьилел гьал къведай) азар авайла, чайдин тIурунин са кьатIа авай плакундин векьерал са истиканда авай кудай яд илична, 4 сятда тада. Ахпа ам куьзна, йикъа пуд сеферда 50 мл ишлемишда.
— РикIин азарар авайла, гзафбуруз картуфрикай хийир авайди чидач. Картуфрин чкалрик гзаф кьадар калий ва бедендиз бес тежезвай жуьреба-жуьре хийирлу маса шейэр ква. Гьелбетда, картуфар битмиш хьанвай, химикатар квачирбур хьун лазим я. А къаришма икI гьазурда: чуьхвена михьи авунвай 4-5 картуфдин чкалрал 0,5 л яд илична, 15 декьикьада ргада. Ахпа ам куьзна, къурна, фу нез зур сят амаз, са истикандин кьатIа авайди хъвада. Ихьтин къаришмади дамарра ивидин гьерекат агъузарда ва рикIин кIвалахни хъсанарда.
— МетIен жалгъаяр тIазвайла, дакIунвайла, келемдин 2-3 таза пешерал ргазвай яд илична, тIазвай чкадал эцигна, винелай тIарам бинт алчукна, ксудалди тада. Ахпа ам эляна, цIийи компресс хъийида.
— Япариз ван атун зайиф хьанвайла, чIухлумпIрин 5-6 тварцяй, раб сухиз, миже авадарда. Ахпа аниз гьа мижедин кьадарда аваз вирт алава хъувуна, хъсандиз хуькуьрда. Ксудалди вилик памбагдин кIус тупIалай авуна, адан юкьвал гъал алчукна, винидихъ лагьанвай къаришмадай кьежирна, япара твада. Экуьнахъ гъалунин кьил ялна, япара авай памбаг акъудда. Ихьтин са 10 процедура авун меслят къалурзава.
— Къен кIеви хьанвайла, гьар экуьнахъ ичIи рикIелай еке тушир са газар, чугъундур ва абур ишлемишай зур сятдилай фу тIуьн меслят къалурзава. ГьакIни ксудалди вилик са истиканда авай кефир ишлемишун ва са ич тIуьн гзаф хийирлу я.
— Дамарра ивидин гьерекат агъуз авудун патал са истикандин кьатIа авай кефирдиз хуьрекдин са тIуруна авай регъвенвай кьуру гречка вегьена, хъвада. Хуквада гречкади бедендик квай яд вичелди къачуда, нетижада дамарра ивидин гьерекат агъуз аватда.
“Айболит” газетдай.
Гьазурайди — Надият Велиева
