Дагъустандин гьар са хуьре дамахлу, гьуьрметлу хизанар авайди садазни сир туш. Ахьтинбурукай сад зи хуьруьнвияр — Абдулкеримовар я. Докъузпара райондин Къаракуьре хуьруьн мулкунал чIехи хьайибур…

Къаракуьре дегь заманайрилай вичин къени адетралди, ватанперес рухвайралдини рушаралди маш­гьур­ я. Советрин Союздин Игит Мирзе Ве­лиев, гвардиядин полковник, дивизиядин командир Хийирбег За­­ма­нов, Ватандин ЧIехи дяведа кьегьалвилер къалурай связистка Ханбике Эмирсултанова зи хуьруьнвияр тушни! Эхь, къаракуьревийри, чеб гьи­низ акъатнатIани, дагъвийриз хас кье­гьал­вални мергьяматлувал, намуслувални гьуьрметлувал квадарнач.

И мукьвара зун хуьруьнви ва мукьва-кьили Келбиханов Алиханаз мугьман хьанвай. Ам яргъал йи­­сара Дербентда яшамиш жезва. Сифтедай анин СИЗО-да, гила Дер­бентда ачухнавай ДГУ-дин филиалда охранадин чIехиди яз кIва­лахзава. Яргъал вахтара сад-садаз такурвиляй чи суьгьбетар къалин хьана. Гьадавай чир хьайивал, ина ДГУ-дин филиал­дин директорвиле зи машгьур хуьруьнви Завир Аб­дул­­керимован хва Исмаила  кIва­­­­лахзава.

“Тариф авуниз лайихлу кас я, дуьзвал, гьахъвал кIаниди я”, — суьгь­бетзава заз Алихана. Зи фикирар Абдулкеримоврин хизанрин гелера къекъвена…

11 йиса авайла, за хуьруьн шко­ла­дин 4-классда кIелзавай. А вахтунда чиниз цIийиз кIелна хтанвай жегьил муаллимди урус чIалан тар­сар гузвай. Ам Абдулкеримова Су­на Шагьисмаиловна тир. Исмаил Завировичан эме — бубадин вах.

Урус чIал заз са акьван хъсандиз чидачир, гьавиляй доскадални экъе­чIиз кIандачир. Суна муаллимди, кьилелай гъил алтадна, “ша дос­­ка­дал, хва”, лагьайла, зак ахьтин гьевес акатнай хьи, гьа чIава­лай урус чIалан тарс за вилив хуьз хьана. Бес им Суна муаллимдин инсанвилин, мергьяматлувилин чIехи лишан тушни! Къе, жув 60 йи­сан яшарив агакьайлани, адан къамат, хушдаказ рафтарвал авун зи рикIелай алатзавач…

Суна муаллимдин диде Маидатни гьахьтин мергьяматлу  инсан тир. Адани яргъал йисара аялриз тарсар гана. Ам чахъ галаз “чан балаяр” лугьуз рахадай.

Адан гуьрчег рахун, алукIун, къе­­къуьн чи вахтунин аялриз чешне тир.

Маидат муаллимдин уьмуьрдин юлдаш Абдулкеримов Шагьисмаил хуьре савадлу, гьуьрметлу ин­санрикай сад тир. Ам 1948-йисуз­ рагьметдиз фена. Маидат муал­лим­дин хиве  вад гъвечIи аял кIва­чел акьалдарун гьатнавай: пуд гадани кьве руш. Гьикьван четин хьа­натIани, ам руьгьдай аватнач! Вири аялрив школаяр куьтягьиз туна, ах­па вадазни вузра кьилин образование къачудай мумкинвал гана.

Ихьтин агалкьунар чи хуьрера тек-туьк гьалтун мумкин я.

Маидат муаллимдин чIехи гада Абдулкеримов Сабира Саратовда МВД-дин махсус школа акьалтIар­на. Са шумуд йисуз Ахцегь РОВД-дин начальникдин заместителвиле къуллугъна. Анай Махачкъаладиз хтана, ДГУ-да экономикадин, ахпа филологиядин факультетар акьал­тIарна. Ада гьар жуьре къуллугъар бегьемарна. Эгер инсанвилин хъсан ерийрикай рахайтIа, Са­бир­ халудиз абур герек тирвал ганва.

Чна чи хуьруьн тарихдин ктаб гьазурдайла, Сабир Шагьисмаиловича заз республикадин архивда кIвалахдай мумкинвал гана. Саки са йисан пропуск тешкилна.

Гила чун адан стха Абдулкеримов Завир Шагьисмаиловичакай рахан. Ада Махачкъалада яшайишдин кIвалер, гьукуматдин гьар жуьредин дараматар гьикьван эцигна­тIа эзберун лазим къвезвач, абур  цIудралди гьисабиз жеда.

Эцигунрин мастердилай управленидин начальниквилел кьван хкаж хьайи адаз 1975-йисуз чи кьилин вуз тир ДГУ-дин проректорвилин­ къуллугъ теклифна. Дамахдай  кар ам я хьи, гьадан девирда хкажай­­ да­раматра студентри къени кIелза­ва.

Адан девирда цIудралди чи хуь­руьн жегьилри ДГУ-да чирвилер къачузвай. “Завир халу” лу­гьуз­, абуру адал кьил чIугвадай.

Гележегда Докъузпара районда образованидин управленидин начальник хьайи Шагьвеледов Гъвейибег, ФСБ-да кIвалахзавай адан стха Шайдабег, гьа районда са шумуд йисуз регьбервал авур, ахпа министрдин дережадив кьван агакьай Абасов Керимхан, адан стха Акимхан, Мегьединов Къазихан ва маса цIудралди чи хуьруьнвияр  гьа вахтарин студентар тир.

Завир Шагьисмаиловичакай ихтилатдайла, зи рикIел ихьтин са вакъиа хтана. Зун Махачкъаладиз атанвай сифте йисар тир (1976-1977-й.). Чахъ са акьван чирхчирарни авачир. КIвал кирида кьуна, зун жу­ван жегьил свасни галаз яшамиш жезвай. Са юкъуз чи патав зи хала (дидедин вах) Суьрме ва адан итим Бег атана. Зи хала кIевиз азарлу тирди за гьасятда кьатIана. Адавай я бегьем къекъвез жезвачир, я ада незвачир. Кьадарсуз яхун хьанвай. Куьмек кIанзавай халадиз.

Абуру чеб Завир халудин патав­ тухун тIалабна. Халадиз вичихъ га­лаз­ зи юлдаш Зарият атана кIан­за­вай.

Зи юлдаш кIвализ хтайла, за ха­бар кьуна: — ГьикI хьана? Куьн гьикI кьабулна? Жедайвал яни куьмек?

— Валлагь, Къадир, пара хъсан инсанар я. Са кIусни чин чIурнач. Чун пара ачухдиз кьабулна… За­вир­ халудин уьмуьрдин юлдаш фад акахьдай, ачух рикI авай дишегьли я. Ам садикдин заведующий я. Вичи вири куьмекар гуда лагьана хиве кьунва. Чирхчир духтурарни ава лугьузвай…

Рахун Абдулкеримова Бела Мирзабалевнадикай я. Абурун куьмекдалди хала больницада къаткурна, лап хъсан духтурри ам са­гъар­ни хъувуна! Ингье, 84 яшариз акъатайлани зи хала сагъ яз яшамиш жезва! Ибур бес мер­гья­мат­лувилин мисалар тушни!

И хизандай чавай дамахиз жедай мад са кас акъатнава. Ам Абдулкеримов Исмаил Завирович я (шикилда). Ада 1999-йисуз Махач­къа­лада ДГУ-дин экономикадин фа­культет агалкьунралди куьтягьна. До­къузпара районда налогрин инспекцияда кIва­лахна. Адалай кьулухъ Дер­бент шегьерда казначействода къуллугъ давамарна. Ам экономикадин илимрин кандидат я. Гила винидихъ тIвар кьунвай филиалдин кьиле­ ава. Ада регьбервалзавай коллектив, ана кIелзавай студентар адалай гзаф рази я. Санлай са хизан хьиз авайди къейдзава ам чидай вирибуру…

Заз Исмаил Завирович филиалдин директор тирди 2014-йисуз акъатнавай “Абитуриент” журналдайни чир хьана. Ана а филиалдикай марагълу делилар ава, анин мумкинвилер, шартIар, къачузвай пешеяр лап хъсандиз къалурнава.

Зун инанмиш я, и филиал хкя­гъай садни ягъалмиш жедач. Ана кIелун патал  вири шартIар тешкилнава. Исмаил Завировичахъ мадни еке агалкьунар хьун чи мурад я.

Къадир  Къадиров,

культурадин “Къаракуьре” тешкилатдин регьбер