“Чернобылдин Игит”

Инсандин уьмуьрда бязи вахтара гьич фикирдизни гъиз тежедай крар, гьатта  бейни къарсурдай мусибатдин вакъиаярни кьилел къведа. 1957-йисуз  Ахцегь райондин Фиярин хуьре дидедиз хьайи  Нисрет  Сейфуллагьович  Исмаилован  уьмуьрдикайни гьакI лугьуз жеда. Ада, гьар са жегьилдиз адет тирвал, вичин уьмуьр башламишна: Дагъустандин Огни ше­гьерда мектеб, ПТУ акьалтIарна, заводда шуьше цIурурдайди яз кIвалахна. Амма кьисметди ам акъуд тавур хъу­тIа­лар­ни, хкаж тавур сенгерарни хьанач…

ПТУ-да кIелдайла, алакьунар къалурай жегьилдин вилик мадни шегьре рекьер ачух жезва: ам Ашхабаддин инструкторрин — химикрин школадиз рекье твазва, гуьгъуьнлай — Костромадин химзащитадин высший военно-командный училищедиз. Анаг агалкьунралди акьалтIарай Н.Исмаилов 1981-йисуз Монголиядиз акъатна. Сифтедай взводдин командир, гуьгъуьнлайни РХБЗ-дин кьилдин разведбатальондин начальник, Одессадин военный округда 14-армиядин радиационно-химический ва биологический разведкадин рекьяй кьилдин частунин командир яз къуллугъна.

Чернобылдин АЭС-дал авария хьайи чIавуз ада Тирасполда­ къуллугъзавай. 28-апрелдиз 28 йиса авай старший лейтенант Нисрет Исмаилов Чернобылдиз акъатна. Ингье рикIел алачир тIаларни хъутIалар… А вахтар чи ватандашди заландиз рикIел хкизва. Ротадин командирвилин везифаяр кьилиз акъудзавай чи ватандаш (гьакI вири ротани) 15-майдиз, радиациядин кьадар са шумуд сеферда гзаф хьун себеб яз, зегьерламиш хьана. Одессадин военный госпиталда жегьил итим духтурри ажалдин къармахрай акъудна лагьайтIа жеда. ИкI, духтурри тамам 3 вацра адан радиация акатнавай иви михьиз дегишарна.

Ахпа… Сагъ хъхьайла, Нисрет Исмаилов Молдавский ССР-дин Бендеры шегьерда авай вичин частуниз хтана. Къалурай жуьрэтлувиляй, дирибашвиляй адаз “СССР-дин Яракьлу Къуватра Ватандиз къуллугъ авунай” 3-дережадин орден, вахт жедалди вилик капитанвилин чин гана. Амма ина яргъалди къуллугънач. Агалкьунар авай офицер къуллугъдин гурарай хкажна — Москвадин военный округдиз, Курск шегьердиз, батальондин кьилдин бригададин штабдин начальниквиле рекье туна. Гьа ин­лай­ ада халис военныйдин уьмуьр башламишна: цIийи къуллу­гъар, санай масаниз финар, полкар, гарнизонар, аскервилин час­тар дегишарунар… Адаз Подмосковьеда, Кантемировский танка­рин дивизияда Андропован тIварунихъ галай 13-гвардейский пол­кунин химкъуллугъдин начальниквиле къулугъунни кьисмет хьана. 1991-йисуз Н.Исмаилов Москвада маршал С.К.Тимошенко­дин тIварунихъ галай радиационно-химический ва биологический­ защитадин рекьяй Военный академиядиз гьахьзава, 1994-йисуз анаг акьалтIардайла, адаз подполковниквилин чин гузва…

Къуллугъдин рекьер мадни ачух жезвайтIани, адан рикI хайи чили вичихъди ялзавай. Гьа икI, ам Кеферпатан Кавказдин военный округдиз радиационно-химический ва биологический защитадин рекьяй кьилдин бригададин командирдин сад лагьай заместителвиле(женгиниз гьазурлухвал аквадай) рекье твазва. Чечнядин вакъиаяр башламишайла, адаз анра иштиракунни кьисмет жезва… Вичин хиве тунвай везифаяр, жавабдар къуллугъар баркалла къведайвал кьилиз акъудуналди, Исмаилова виринра вичикай къени майилар туна. Къуллугъ авур вири чкаяр Нисрет Сейфуллагьовичан рикIел хъсандиз алама. Чернобылдин муси­батди рикIе иллаки дерин гел тунва…

И йикъара Чернобылдин АЭС-дал авария хьайидалай инихъ 35 йис тамам хьанва. Мусибатдин и вакъиадихъ галаз алакъалу яз са шумуд югъ идалай вилик Дагъустандин дявединни къанун-къайда хуьдай органрин ветеранрин Советдин председатель, отставкада авай полковник Магьарам Алижанова Нисрет Исмаиловав “Чернобылдин Игит” лагьай орден-медаль вахкана­. ИкI, чи ватандашдин — Россиядин Яракьлу Къуватрин ва МЧС-дин отставкада авай полковникдин, Ватандиз къуллугъ авунай 2 ордендин кавалердин, Кеферпатан Кавказда женгинин вакъиайрин (1994-2000-й.) ветерандин ва гзаф медалрин сагьибдин хурудал мад са шабагьди чка кьуна…

Къуй дуьньяда мад мусибатар тахьурай, чи кьилел экуь, ми­­хьи цав, чи ватандаш Нисрет Исмаиловахъни яргъал йисарин хушбахтлу уьмуьр хьурай!

Макъала заз шаир, Фиярин хуьруьн чIехи дуст Мерд Али Жалилова Нисрет Сейфуллагьовичаз рекье тунвай тебрикдин цIа­раралди акьалтIариз кIанзава:

Дагълар кьузуь жедалди, дуст, Фиярин,

Вуна ви рехъ давамара, цIаярин —

Ишигъ алай, ифин алай, ад алай,

Гьулданди хьиз, асиррин туьнт яд алай!..

Чунни терефдарар я ихьтин алхишрин…

Рагнеда  Рамалданова