(Эвел — 2020-йисан 44-52, 2021-йисан 1-9, 11-13-нумрайра)

Али халифадин (Аллагь рази хьурай вичелай) девирда хьайи вакъиаяр

Али халифадилай (Аллагь рази хьурай вичелай) гуьгъуьниз мусурманри халифавилиз Алидин хва Гьасан (Аллагь рази хьурай чпелай) хкяна. Ругуд варз арадай фейила, Гьасан асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) мусурманрин еке кьве дестедин арада баришугъвал хьун патал (сад хьун патал) эмирвиляй экъечIдай къа­рар кьабулна ва эмирдин везифаяр Муавиядин (Аллагь рази хьурай вичелай) хиве туна. И кардин нетижада вири мусурманар сад хьана ва а йисаз “жемят сад хьайи йис” тIвар ганай. Гьа икI, Муавиядикай (Аллагь рази хьурай вичелай) мусурманрин сад лагьай (ва виридалайни хъсан, адалатлу) мелик (пачагь) хьана.

А чIавуз пайда хьайи (Али халифадиз кафир лагьай) хаварижрин фикирдин эсер чи аямдани давам жезва: бязи авам мусур­манри (гзафни-гзаф жегьилрикай), чпиз чирвал авачиз, амай вири мусурманриз гунагь кар авунай такфир ийиз, фитнеяр твазва (Ислам диндин тIвар кьа­цIур­зава). Алим ксарин, имамрин хиве абур дуьз рекьел хкунин жигьетдай жавабдарвал ава.

Али халифадин (Аллагь рази хьурай вичелай) гафар  (ва насигьатар)

1. Али халифади (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана (мана): “Гьакъикъатда, куь патахъай заз виридалайни гзаф ки­чIез­вай кар куьн гьевесриз табий хьун ва куь (чIехи) яргъал умудар я. Гьевесриз та­бий хьуни лагьайтIа, гьахъдакай эл­къуьр­зава ва (чIехи) яргъал умудри инсандин рикIе­лай Эхират алудзава! Дугъриданни, дуьнья­ хъфиз (куьтягь жез) рекье гьатнава­, Эхират — къвез (башламиш жез). А кьведа­кай гьар садаз рухваяр ава: куьн (эй инсанар) Эхиратдин рухвайрикай хьухь, дуьнь­ядин рухвайрикай жемир! Гьакъикъатда, къе амал ийиз жеда, амма гьахъ-гьисаб авач, пака лагьайтIа, гьахъ-гьисаб жеда, ан­жах амал авун жедач”. (Гьилят-уль-Авлийаъ).
2. ХутIба ийидайла, Али халифади (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “…Ада­лай гуьгъуьниз! Дугъриданни, дуьнья хъфизва ва “сагърай лугьуз” гьазур (мукьвал) я. Эхират къвезва ва ам агакьиз гьазур (мукьвал) я. Къе (чун) “балкIан­раллаз чукурдай майдандал” ала ва пака (са­да-са­далай элядай) акъажунар я! Дугъри­данни, куьн чпин кьулухъни ажал галай умудрин йикъара ава. Ни и йикъара ихласвал (сидкьивал) авуртIа, адаз агалкьун же­да­, ни ви­чин умудрин йикъара къайгъусузвал (кими­вал) авуртIа, адаз ажал къведалди амал авуникайни зиян жеда ва умудрини­ адаз за­рар гуда. Куьне Аллагьдиз куьн четин гьалда авайла гьикI ийизватIа, гьа къайдада, Адахъ чалишмиш жез, тамарзу­даказ амал (диндар крар) ая. Дугъриданни­, заз Женнет къазанмишиз кIанза­вай­ди къаткана акурди туш, ва ЦIукай катзавайдини къат­кана (акурди туш)! Низ гьахъуни ме­фят­ ганачтIа, ахьтиндаз табди (батIул­ви­ли) за­рар гуда! Вуж “Дуьз рекьи” дуьз рекьеваз тухун тавуртIа, ахьтинди “ягъалмишвилин рекьи” ягъалмишвиле твада (рекьяй акъуд­да)! Квез рекье гьатун (Дуьз рехъ кьиле тух­вана, Эхиратдиз фин) эмирнава ва квез суьрсетарни къалурнава. Гьакъикъат­да, куь патахъай заз вирида­лайни гзаф ки­­­­чIез­в­ай кар куьн гьевесриз табий хьун ва куь (чIехи) яргъал умудар я”. (Иъжаз-уль-Къуръан; аль-Бакъилланий).

(КьатI ама)

Ямин  Мегьамедов,

диндин рекьяй алим