Дяведин йисарин аялрикай
Дяведин йисарин аялрикай рахадайла, зи рикIел сифте нубатда жуван таяр-туьшерин кьисметар хкведа. Дидедин бедендикай хкатайвалди, куьгьне пек-паландик кваз, рекьерани чуьллера йикъар-йифер акъатайбур… “Хайи дидедин хурудилай артух маса дидейривай чимни къулайвал жагъайбур… Кашаривайни, мекьеривайни, азарривайни уьмуьрдин ериш явашариз тахьайбур… Са бубат кIвачи чил кьурдалай кьулухъ вири уьмуьр, руьгьдин къуватар, алакьунар несилар хуьниз, абур тербияламишуниз, гележегдин мумкинвилер артмишуниз бахш авурбур…
Вичин 80 лагьай гатфар къаршиламишзавайбурукай сад къурушви хва Исмаилов Мамед Межидович я. Заз ам кьисметди 1965-йисуз Махачкъалада, ДГУ-дин филологиядин факультетда кIелдайла, мукьва авуна. Гьа мукьвавили заз ЦIийи Къурушрин хуьр мукьувай чирдай мумкинвал гана. Къурушдал захъ жуван чIехи вахан балаяр-хтуларни ава. ЯтIани Мамед Межидовичан багъривал масад я. Халисан дуствилинди, вири девирра вафалувилинди, сад-садан къаршидиз физ гьазурди… Гьа дуствили заз къурушви шаирар, мухбирар тир Кьасум Фаталиев, Ибрагьим Мурадов, Шагьназар Хидиров, Нариман Къарибов, Сару Бекуьров, Бедредин Бекуьров, Сабир Диярханов, Эбил Бабиров, Ариф Агьмедов ва масабур артух мукьва авурдал шак алач.
Зун чпихъ галаз лап хатурлу хьайи Дагъустандин халкьдин шаир Ш.-Э.Мурадовакай, гьикаятчи Межид Гьажиевакай, шаир ва арифдар муаллим Мегьамед Къурушакай гьеле рахазвач. Абурукай зи кхьинарни гзаф хьунин себеб гьам я. Гуьгъуьнлай зи публицистикадин “Баркаллу къурушвияр” тIвар алай чIехи ктабни арадал атана. Ана 90-далай виниз чIехи ва гъвечIи очеркар, гьакьван шикиларни гьатнава. Им дуствилини гьуьрметлувили арадал гъайи имарат я…
Мамедаз бахшна, за 1968-йисан гатфариз (30-мартдиз) акрошиир (тIвар алай шиир) кхьенай.
Мурадри, къвез, тухузва зун, тухузва.
Абуруз рикI чир хьанва зи хъсандиз.
Мурадри, къвез, лугьузва заз, лугьузва:
— Еримишна хас жуьре дуьз инсандиз.
— Дамах мийир, — сад гьисаба такьуртIа.
— Секин жемир, — акуртIа зун ленг хьана.
— Дурум ая, — зи улам заз тахкуртIа.
— Назик жемир, кIандатIа рехъ генг хьана…
(Шиир тамамдиз 1986-йисуз Даггизда чапдай акъуднавай “Рекье” тIвар алай ктабда гьатнава)
Вичин мурадрив агакьун патал Мамеда вад йисузни урус чIалан отделенида лап хъсан къиметралди чирвилер къачуна. Вири йисара студентрин общежитида, ана къайда хуьз, жегьилрин башчийрикайни сад хьана.
ЦIийи Къурушдал хъфей ада 1970-йисалай инихъ гьа са мектебда муаллимвиле кIвалахна. Герек вядейра адакай анин завучни хьана. Ингилис чIалан муаллим авачирла, гьа чIални аялриз чирна…Муаллимрин методикадин тешкилатдизни регьбервал гана. Саки зур асирда чIугур зегьметдин нетижа — Къурушдал алай вахтунда зегьмет чIугвазвай саки вири муаллимриз ада вичин патай тербия ва чирвал гун яз гьисабзава. Къурушрин кьве школада 200-дав агакьна муаллимри кIвалахзава…
Бес маса рекьерай арадал атай кьван пешекарринни алимрин, аскерринни командиррин, спортдинни искусстводин векилрин дестеяр ни гьисабна! Вичин веледрикай руша — Мадинади урус чIалан муаллимвилин пеше хкяна.
Мамед, адан рагьметлу чIехи стха Агьмед Межидович хьиз, Къурушрин хуьре датIана спорт ва сагълам уьмуьрдин къайдаяр машгьур авурбурукай, гилани и рекьяй кар алай судьяйрикай сад я.
Яргъал йисарин бегьерлу зегьмет адаз “РФ-дин умуми образованидин гьуьрметлу работник” тIвар, “РФ-дин профсоюзрин 100 йис” медаль, маса шабагьар гуналди къейднава.
Вичиз я дидедин, я бубадин къаматар гьихьтинбур ятIа, акурди туш. Буба дяведиз тухвайди чида. Адан тIвар Ватан патал игитвилелди телеф хьайи къурушвийриз хкажнавай памятникдал къизилдин гьарфаралди атIанва… Бубадикай амай имарат…
Исмаилов Мамедакай шаир, вични дяведин йисарин аял тир Шагьназар Хидирова 2001-йисан гатфариз, дустунин 60 йис тамам хьайила, кхьенва:
Акваз-такваз хьанва къе ви 60 йис,
Яшайишни акуна ваз хъсан-пис.
ГанатIани ваз кьисметди етимвал,
Гьич садрани квадарнач на итимвал.
Шагьсенемахъ галаз гъиле-гъил кьуна,
КIвал туькIуьрна, кIвачини куь чил кьуна.
Спорт, зегьмет, рикI ала гьакI чIаларал
Лап мектебда кIелай гъвечIи чIавалай.
КIантIа лезги, кIантIа урус, ингилис,
Латин чIални кваз къачуна на гъилиз.
Урус чIални эдебият кIанда ваз.
Гагь-гагь илгьам гьат авурла чанда ви,
Ахвар квахьна, кабинетда вун йифиз
ЭгечIда гьакI шиирарни теснифиз.
ТIалабда за Аллагьдивай вун патал
Мадни 60 йис уьмуьр хгун патал…
80 йис тамам жезвайла, за жуван дуст, дяведин йисарин аял, тежрибалу, камаллу муаллим, аялрин буба ва чIехи буба икI тебрикзава:
Са уьмуьрдал ийиз женни разивал?
Гьеле фад я хиве кьун чаз кьуьзуьвал.
Невейрин рехъ, чун вилив хуьз, вилик ква,
Гьикьван нурлу крар гена рикIик ква!
Шумуд мелни мехъер гена къурмишда!
ЦIийи цIирер, цIийи гилер битмишда!
Мадни гурвал хкведа чи кимерал,
Сагъ къефлеяр къугъваз чими шимерал…
Ахкван тийиз ам вуч ятIа етимвал,
Вине твада итимвални лигимвал!
Дагъларивай къачурбуру къилихар
Кьабулда жал са нин ятIа синихар!
100 йиса ваз гурай чпин саламар,
Гьакьван чIавалд дегишармир уламар!..
Мердали Жалилов
