Вири инсаниятдиз чешнелу ксар

(Эвел — 2020-йисан 44-52, 2021-йисан 1-8-нумрайра)

Али ибн Абу ТIалиб халифадин (Аллагь рази хьурай вичелай) лайихлувилер

  1. Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда лагьанва: “Халифат къанни цIуд йисуз жеда, адалай кьулухъ пачагьвал жеда” (Сагьигь). Суфайна асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Кьве йис — Абу Бакран, цIуд йис — Умаран, цIи­кьвед йис — Усманан ва ругуд йис — Алидин (Аллагь рази хьурай чпелай).
  2. Али ибн Аби ТIалиб (Аллагь рази хьурай вичелай) гъвечIизамаз Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) къаюмвилик квай ва, пайгъамбарвал агакьайла, муьжуьд йис тир Алиди Расулдихъ иман гъана. Гьа икI, ам аялрикай иман гъайи сифте кас я.
  3. Али ибн Аби ТIалиб (Аллагь рази хьурай вичелай) Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) имидин гадани тир, езнени (Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) руш Фа­тIи­мадин гъуьл). Алидиз гьакIни Абу-Тураб лагьай тIвар ганвай. Садра Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва са­ламар хьурай вичиз) ФатIимадин (Аллагь рази хьурай вичелай) кIвализ атайла, адаз Али (Аллагь рази хьурай вичелай) жагъанач ва ада (къуй Аллагьдин па­тай салават ва саламар хьурай вичиз) рушавай хабар кьуна: “Гьинава ви имид хва?”. Руша жаваб хгана: “Зини Алидин арада са гъвечIи хьтин кар хьанва, закай хъел атана, ам экъечIна. Ам къайлуладин (нисинин чими арада ял ядай, ксудай чIав) вахтунда зи патав акъвазнач”. Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) са касдал Али жагъурун тапшурмишна. Суракьдиз фейи касди хтана лагьана: “Ам мискIинда ярх хьанва (ял ягъиз)”. Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) адан патав мискIиндиз фейила, ам ярх хьанвай ва адан винел алай пар­талдин къерех, чилел аватна, руквади кьунвай. Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз), адал алай руг михьи ийиз (гъил кягъиз), лагьана (мана): “Къарагъ, я Абу-Тураб, къа­рагъ, я Абу-Тураб!”. (“Абу-Тураб” гафунихъ “руквадин буба” мана ава) (Муслим).
  4. Абу-Гьурайра (Аллагь рази хьурай вичелай) асгьабди агакьарнавайвал, Хайбар-гъазаватдин юкъуз Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва сала­мар хьурай вичиз) лагьана (мана): “Дугъ­риданни, за пайдах (вичиз) Аллагь ва Адан расул кIани тир ва вич Аллагьдиз ва Адан расулдиз кIани тир са итимдив вугуда. Адаз Аллагьди гъалибвал гуда (адан гъилералди Хайбар ачухда)”. Умар асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) ла­гьана: “А югъ къведалди заз гьич садрани эмир жез кIан хьайиди туш, амма Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) и гафар ван хьайила, заз эмир яз а пайдах къачуз кIан хьана. Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) Алидиз (Аллагь рази хьурай вичелай) эверна ва пайдах адав вугана”. (Муслим).
  5. Али асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Заз Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) веси авуна: “Вун кIа­ни­бур муъминар я, (вун) такIанбур — мунафикьар”. (Муслим).

(КьатI ама)

Ямин  Мегьамедов,

диндин рекьяй алим