Баркаллу зегьметдин бегьер

1959-йисуз Хасавюрт райондин Къурушрин хуьре цIийи участковый больница эцигна, кардик кутунай. А чIавалай инихъ больницада неинки районда, гьакI республикадани тIвар-ван акъатай духтурри чпин везифаяр намуслудаказ кьиле тухванай. Къурушрин агьалийрилай гъейри, ана чпин сагъламвал къуншидаллай хуьрерин — Къазмааулдин, Батаюртдин, Сулевкентдин, Шагададин, Садовыйдин, Ругуджадин ва са шумуд ятахрин агьалийрини гуьнгуьна хутадай. Больницадин дарамат куьгьне хьанватIани, ана алай вахтунда зегьмет чIугвазвай жегьил пешекарри а тарих гьевес кваз давамарзава. Абур саки 8 агъзур кас къурушвийрин, 5 агъзурдав агакьна къунши хуьрерин агьалийрин сагъламвал хуьнин къаравулда акъваз­на­­вай лацу халатар алай аскерриз ухшар я.

И мукьвара зун хуьруьн участковый больницадин кьилин духтур  Закиров  Са­бир  Закировичан  патав фена. Адавай за алай вахтунда больницадин гьаларикай, вири дуьньядиз чкIанвай коронавирусдин тIугъвалдиз акси яз гьихьтин серенжемар кьабулзаватIа хабар кьуна.

• Сабир Закирович, вун хайи хуьруьн участковый больницадиз кьилин духтурдин везифаяр тамамариз хтайдалай инихъ зур йис алатнава. И вахтунда гьихьтин дегишвилер, цIийивилер арадал атанва?

— Дугъриданни, за идара ийизвай участковый больница гьа вири вахтарани районда лап хъсанбурукай сад тир. Гьавиляй зунни бегьерлудаказ зегьмет чIугунин мурад рикIе аваз зи везифайрив эгечIна. Больницадин коллективдилай гзаф рази я. Абур вири чпин везифаяр хъсандиз чидай, пешедиз вафалу ксар я. Алай вахтунда ина кьилин образование авай 9 духтурди, 33 медсестради, 13 гъве­чIи медработникди ва къулайвилер яратмишзавай техперсоналди зегьмет чIугвазва. Зун ва хуьруьн жемят абурулай рази я. Эгер кьилин месэладикай рахайтIа, гьа вири дуьньяда хьиз, чнани коронавирусдин тIугъ­валдихъ галаз женг чIугвазва, адаз рехъ тагунин серенжемар кьилиз акъудзава. И женгиниз чун вири гьазур хьанвай. Алай вахтундани женг давамарзава.

• Коронавирусн тIугъвалдин вилик пад кьун, ам жемятдин арада чукIун тавун патал куьне кьабулзавай, кьилиз акъудзавай серенжемар гьихьтинбур я?

— Иниз кIвалахал хтайла, сифте нубатда, за администрацияда хуьруьн жемиятни галаз тIугъвалдиз талукьарнавай заседание кьиле тухвана. Гьанал мектебрин директорривай, хуьруьн имамдивай, депутатривай, участковый полициядин инспектордивай ва маса жавабдар ксаривай маскаяр алукIунал вирида амал авун, гзаф инса­нар санал кIватI тахьун, мехъерар, тазиятар ва маса кIватIа­лар анжах тIимил ксар галаз кьиле тухун тIалабнай. Сагърай чеб, гьа тегьерда кьилени тухузва. ГьакI ятIани, и зур йисан вахтунда хуьре анализар къачурла, коронавирусдин тIугъвал акатнавай 67 кас дуьздал акъат­на. Абурукай 44 кас са­гъар хъувуна. Алай вахтунда 17 кас махсус больницайра ава. Гьайиф хьи, вад кас кечмиш хьана.

Алай вахтунда хуьруьн жемят яшамиш жезвай чкаяр 33 микрорайондиз пайнава, гьар са райондихъ са медсестра галкIур­нава, абуру гуьзчивални тухузва. Гьар па­камахъ кIвалахал атайла, абуру зун хабардарзава ва чнани тади гьалда герек тир серенжемар кьабулзава. Идалайни гъейри, чна графикдин бинедаллаз анализар къачузва, абур герек тир лабораторийриз рекье твазва ва нетижайрикай гьар са кас, вахтунда вилик пад кьун патал, хабардарзава. Мектебра чпин медсестрайри гьар юкъуз аялар ва муаллимар ахтармишзава­.

• Коронавирус квайди чир хьайибурун “кьадар-кьисмет” гьихьтинди жезва?

— Анализдин жаваб агакьайвалди, чна начагъдан гьал ахтармишзава, тади гьалда герек тир дарманар, рапар чи больницадай пулсуз агакьарзава. КIеви гьалда авайбур Батаюртда цIийиз эцигнавай махсус больницадиз ракъурзава. Заз гаф кватай чкадал, югъ-йиф талгьана, гьарайдиз гьай лугьузвай чи медперсоналдиз чухса­гъул лугьуз кIан­за­ва. Гьалар лап четинзавай макъамда чи бязи медработникри Хасавюрт шегьердин больницада гуьгьуьллудаказ “яру зонада” зегьмет чIугуна. Гьа тIугъвалдин сифте йикъара саки къад процент чи работникар начагъни хьана. Аллагьдиз шукур хьуй, алай вахтунда вири сагъ-саламат я ва чи арада кIва­лахзава.

•  Зун иниз ракIарай гьахьайла, зи ри­кIел чи бубайрин са хъсан мисал атана: чкади инсан ваъ, инсанди чка гуьрчегарда. Больницадиз гьахьайла, заз и мисалда къалурнавай гьакъикъат тестикь жезва. Идан сир вуч я?

— Вун гьахъ я. Больницадин гьаятда еке ва кьуранвай тарар гзаф хьанвай. Чна абурун чIехи пай пунарай акъудна, абурун чкайрал саки 15 сотыхда майвайрин тарарикай ибарат тир багъ кутунва. Гьелелиг са 70 къизилгуьллерин, 15 туядин, 50 юккадин кул-кусар цанва. Гатфарихъ и кIва­лахар мадни гегьеншардай ниятар ава. Цуькверни алава хъийида.

• Сабир Закирович, квехъ мадни еке агалкьунар хьун вири къурушвийрин мурад я. Алай вахтунда участковый больницадин медперсоналдин тIварцIихъ къвезвай ванер анжах тарифринбурни алхишринбур хьуни чаз умудлувал гузва.

* * *

Дуьньядиз чкIай коронавирусдин тIугъ­вал себеб яз, вири махлукьат патал 2020-йис гзаф четинди хьана. Дуьньяда миллионралди инсанар телеф хьана. Азардихъ галаз, югъ-йиф талгьана, лацу халатар алай баркаллу духтурри женг чIуг­вазва.

Виринра хьиз, чинрани хейлин инсанар тIугъвалдин къармахра гьатна. Духтурар же­мятдин сагъламвилин къаравулда акъвазнава.

Къурушрин хуьруьн участковый больницадин кьилин духтур Закиров Сабир Закировичавай за больницада тIугъвалдихъ галаз женг чIугвазвай­бурукай тафаватлу хьайи духтурар вужар ятIа лугьун тIалаб­най. Ингье ада гайи жаваб:

— Чи коллективда кIвалахзавай гьар са  духтур, медсестра, санитарка  Гиппократан кьинез вафалу пешекарар я.  Гьарда вичин везифаяр намуслудаказ кьилиз акъудзава. Къе заз инал саки 30 йисуз вичин уьмуьр жемятдин сагъламвал хуьниз бахшнавай  Дуьгуьшева  Дурия  Уружевнадин  тIвар кьаз кIанзава. Ам вичин пешедиз вафалу, тежрибалу, кьилин категория авай медсестрайрикай сад я. Дурия Уружевна вичин пешедин сирер дериндай чирнавай, да­тIана вичин чирвилер хкажзавай, эверай чкадиз тади гьалда фена, куьмек агакьардай халисан пешекар я. Гьавиляй адаз вичин юлдашрин, хуьруьн жемятдин арада гьуьрмет, авторитет ава. Хасавюрт райондин поликлиникадай  хуьруьн  участковый больницадин кIва­лахар ахтармишиз атай комиссиядин членрини Дурия Уружевнадин пешекарвилиз кутугай къимет гана. Гьа ихьтинбур я хуьруьн больницадин дамахарни даяхар. Сагърай гьахьтин пешекарар.

Дугъриданни, духтурдин пеше виридалайни герек ва жавабдарди я. Духтур гьамиша инсандин сагъламвилин къаравулда акъвазнава. Ам гьар садан гьалдикай хабар кьаз, алакьдай вири жуьрейрин куьмекар гуз гьазур я. Гьахьтинбурун зегьмет акурла, ихьтин цIарарни арадал къвезва:

Лацу халат алаз хуьруьн

Больницада жеда вун.

Герек чIавуз эверайла,

КIвалеризни къведа вун…

Духтурривай, медсестрайривай регьимлу рикI, экуь  фикирар, виниз тир культура ва “ракьун” нервияр хьун истемишзава. Ихьтин ериярни вичикай суьгьбет физвай Къурушрин участковый больницада кьилин категориядин дережа аваз медсестравиле кIвалах­завай Дуьгуьшева Дурия Уружевнадихъ ава.

1976-йисуз юкьван мектеб агалкьунралди акьалтIарна, гъвечIи чIавалай духтурвилин пешедал ашукь хьанвай ам Къизлярда авай медучилищедик экечIна. 1980-йисуз анаг вири “вадралди” куьтягьна. Гьа и йисуз Дурия Хасавюрт шегьерда авай ая­лар хадай больницадин патологиядин отделенидиз кIвалахал рекье туна. 1983-1988-йисара ада Вологодский областдин Молочное поселокдин больницада, анай хтайла, мад кьве йисуз Хасавюрт шегьердин аялрин больницада,  реанимациядин отделенида кIвалахна. 1991-йисалай къенин йикъалди Дурия Уружевнади, чна винидихъ къейднавайвал, вичин хайи хуьруьн участковый больницада зегьмет чIугвазва.

Дурия Уружевнадин гьакъисагъ зегьмет райондин поликлиникадин, участковый больницадин кьилин духтуррин патай гьуьрметдин грамотайралди, пишкешралди къейднава. Ам герек атайдаз гьамиша куьмекдин гъил яргъи ийиз гьазур я.

Дуриядини адан уьмуьрдин юлдаш рагьметлу Къадира чешнелу хизан арадал­ гъана, кьуд велед — Расул, Марина, Ай­ша ва Фарида уьмуьрдин  шегьредал акъудна, абуруз рикIера авай мурадар кьилиз акъуддай шартIар яратмишна. Алай вахтунда, кIвалах­дилай юргъун хьана хтайла­, бадедин гуьгьуьлар ирид хтулдини ачухарзава.

Галатун тийижиз хайи жемятдин сагъламвилин къаравулда акъвазнавай Дурия Уружевнадиз ва амай чи кьегьал рушаризни рухвайриз баркалла!

Гьажи Къазиев