Телефондай рахана

Россиядин Президент В.Путин США-дин регьбер Ж.Байденахъ галаз телефондай рахана. Идакай Кремлдин чешмеди хабар гузва.­

Россиядин регьберди Байденаз уьлкведин кьилин къуллугъдал башламишнавай кIвалах мубаракна. В.Путина къейд авурвал, Москвадинни Вашингтондин арада авай алакъаяр пайгардик хьуни гьам РФ-дин, гьамни США-дин итижриз жаваб гуда.

Кьве терефдини гележегда стратегиядин яракьлу гьужумар тIимиларунин ва сергьятар эцигунин серенжемрин гьакъиндай РФ-динни США-дин арада кутIуннавай икьрардихъ (CHB-3) галаз­ алакъалу яз 26-январдиз хьайи веревирдерилай разивал къалурна. Къейдзавайвал, икьрардин муддат алай йисан 5-февралдиз хкатзава. Гила адан муддат 5 йисан артухар хъийидайвал я.

Адалайни гъейри, президентри коронавирусдин тIугъвалдихъ галаз женг чIугунин, алишверишдинни экономикадин месэлаярни санал гьялунин мумкинвилер веревирдна.

100 миллиондив агакьнава

Дуьньяда коронавирус акатайбурун кьадар санлай 100 миллиондив агакьнава. Идан гьакъиндай тIугъвалдин статистика ту­хуз­вай Ж.Хопкинсан университетдин проектдин делилри шагьид­валзава.

Эхиримжи делилар фикирда кьуртIа, коронавирус акатайбурун кьадар виш миллиондилай алатнава. Вирус акатнавай дуьшуьшар виридалайни гзаф США-да дуьздал акъуднава. США-дин гуьгъуьнал Индия, Бразилия, Россия ва Великобритания ала. ТIугъвал дуьньядин 192 уьлкведа чкIанва. Инсанар коронавирусдик кьейи дуьшуьшар виридалайни гзаф США-да, Бразилияда, Индияда малум хьанва.

Чпи гьазурда

Ирандин гьукумдарри уьлкведа Россиядин “Спутник V” вакцина регистрация авунва ва Россиядин иштираквални аваз чпи гьасилун патал гьазурвилерни акунва. Идан гьакъиндай Ирандин МИД-дин кьил М.Зарифа Россиядин МИД-дин кьил С.Лавровахъ галаз гуьруьш кьиле фейидалай кьулухъ хьайи конференциядал малумарна, хабар гузва “Новости” РИА-ди.

Алатай йисан декабрдиз США-ди коронавирусдиз акси вакцина маса къачун патал Ирандиз талукь къадагъаяр алуднай. Гуьгъуьнлай Ирандин верховный регьбер А.Хаменеиди уьлкведиз къецепатай дарманар гъунал къадагъа алайдакай малумарнай. Исятда Ирандин гьукумдарар уьлкведа вакцина арадал гъунал машгъул я.

Дережа агъуз аватнава

Сечкичийрин арада Украинадин президент В. Зеленскийдин дережа садрани тахьай хьиз агъуз аватнава. Январдин вацра адаз сес гуз гьазур ватандашрин кьадар уьлкведа 13,4 процентдикай ибарат тирди малум хьана. Идан гьакъиндай Киевдин социологиядин международный институтди тухвай серенжемдин нетижайри шагьидвалзава.

“Лента.ру” чешмедин делилралди, рейтингдин кьвед лагьай чка­дал уьлкведин виликан президент П.Порошенко ала (адаз сес гуз гьазурбурун кьадар 10,6 процентдикай ибарат я), пуд лагьай чка­дал — “Батькивщина” партиядин регьбер Ю.Тимошенко (8 процент).

Зурба дегишвилер

Великобританиядин Лидский университетдин алимри раиж­на­вайвал, Чилел муркIар цIурунин гьерекатар лап йигин еришрив агакь­нава. Гьавайрихъ галаз алакъалу яз арадал атанвай зурба де­гишвилериз талукь макъала “The Cryosphere” журналда чап­на­ва.

Пешекарри планетадин жуьреба-жуьре чкайра (Гренландияда, Антарктидада, Кеферпатан МуркIадин ва Кьиблепатан океанра…) 215 муркIадин гьамбаррин са шумуд йисаз талукь гьалар ах­тармишнава. Абурун делилрал асаслу яз, 1994-йисалай 2017-йисалди Чилел 28 триллион тонн мурк цIранва.

Къадагъа авунва

Индиядин гьукумдарри TikTok соцсеть ва Китайдин 58 прило­же­­ние гьамишалугъ яз уьлкведин сергьятра къадагъа авунва. Къейд­­завайвал, абуру милли аслу туширвилиз зарар гун мумкин яз гьи­саб­зава. Идакай а уьлкведин “Economic Times” чешмеди хабар гузва.

Хатасузвилихъ галаз алакъалу месэлайрин патахъай Китайдин терефди гайи жавабрал рази тахьайла, Индияди приложенияр ва тIвар кьунвай соцсеть уьлкведа гьамишалугъ яз кардикай хкудунин къарар кьабулна.

Океанда гьужумна

Америкадин Гавайи штатдин Каанапали пляждин мукьув нахади (акула) 73 йисан яшда авай ял язавай касдал гьужумна. Идакай Гавайидин тIебиат хуьнин департаментди кхьена, хабар гузва “Лента.ру” чешмеди.

Агьвалат 22-январдин экуьнахъ кьиле фена. Калифорниядай тир яшлу итимди океанда маска ва трубка алаз сирнавзавайла, 2,5 метрдин яргъивал алай нахади адал гьужумна. КIва­чел са акьван хаталу тушир хер хьанатIани, туристдилай кьу­раматдал эхкъечIиз алакьна. Океандин къерехдив кьван сирнав хъувурла, ада гьасятда тади куьмекдиз зенгна.

«Лезги газет»