Ватандин ЧIехи дяведин йисара  чи хуьрерай агъзурралди рухвайри душмандихъ галаз кьиле фейи женгера  кьегьалвилелди иштиракна. Абурун арада  Абдуллаев Мегьти­, Къайибханов Аликбер, Ильясов Абас,  Къурбалиев Сулейман, Мурадханов Мукаил, Ражабов Шамсудин, Рамазанов Гьажимурад, Сафаралиев Рагьман, Султанов Муртуз, Таи­бов Жават, Ферзалиев Ферзиллагь, Ханалиев Эседуллагь (Билбил-Къазмаяр) авай. Къейдна кIанда, гьа четин вахтунда  Ватандиз къуллугъ авуникай катайбурни, тамара чуьнуьх хьана,  къачагъвилиз кьил ягъайбурни хьана. Ахьтинбур кьун ва абурухъ галаз женг чIугун патал  Кьиблепатан Дагъустандин­ районра  махсус батальонар тешкилнай. И кардал  НКВ-дин  органрин тежрибалу къуллугъчиярни желб авунай.

Кьиблепатан Дагъустанда тахсиркарвилер ийизвай дестеяр тергун патал тешкилай кIватIалдиз   вичин ери-бине Кьурагь райондин Ахнигрин хуьряй тир  Алиев  Абил-Кьа­сум­   Омаровича   регьбервал гана. Ам  Кьиблепатан  Дагъустанда гьа вахтунда милициядин полковникдин чин ганвай сад лагьай кас тир. Бандитрихъ, армиядай катнавайбурухъ, къачагърихъ галаз женг чIугунин карда ада  жуьрэтлувал къалурна ва санал къуллугъза­вайбурунни  жемятдин арада гьуьрмет къазанмишна. Ам  гьар са  рекьяй  чешне къачуз жедай, инсанвилин виниз тир ерийриз къуллугъзавай  кас тир.

Абил-Кьасум Алиев 1910-йисан 25-майдиз Мегьарамдхуьруьн райондин Билбил-Къазмайрин хуьре гзаф аялар авай хизанда ди­дедиз хьана. Хизан са акьван агьваллуди тушир. А чIавуз адан дах Омараз цин регъвер­, техил цадай ва векь къачудай чилер, сал­ авай.

А.-Кь.Алиев 1939-йисуз милициядин ор­ганра кIвалахал акъвазна. Ада  милиционервиле,  Дербент ва Кьурагь районрин милиция­дин отделдин начальникдин заместителвиле,  Дагъустандин милициядин управленидин­ БХСС-дин пуд лагьай отделдин старший опер­уполномоченныйвиле, Табасаран ва Дер­­бент районра бандитрихъ галаз женг чIуг­вадай отделдин старший уполномо­чен­ный­виле кIва­лахна. Гуьгъуьнлай адакай ДАССР-дин милициядин управленида отделдин, Махачкъаладин округдин милициядин ва  ДАССР-дин МВД-дин оперативный отделдин начальник хьана.

Ватандин ЧIехи дяведин йисара  Алиева  бандитрихъ ва душмандин  диверсияр кьиле­ тухудай дестейрихъ галаз Кьасумхуьруьн,  Хив ва Табасаран районрин мулкарал  кьиле тухвай махсус операцийра  викIегьда­каз иштиракна.  Душмандиз  ва Ватан маса гузвай  алчахриз ада инсафнач. Республикада  бандитрин, къачагърин ва диверсантрин дестеяр  терг авунин  кардиз  республикадин  къенепатан органрин наркомдин заместитель Гьасан Абакарова регьбервал гузвай. Абил-Кьасум Алиева  адахъ галаз датIана алакъа хуьзвай ва Дагъустандинни Чечен республикадин мулкарал алай бандитрихъ, диверсантрихъ галаз женг чIугунин карда дирибашвал къалурна. Ада вичин къуллугъдин 30 йис  и хаталу кардиз багъишна. А вахтунда Алиеван жуьрэтлувиликай, дирибашвиликай инсанрин арада кьисаяр, риваятар пайда хьанай. Алиеван алакьунар себеб яз, Акуша райондин Аметеркмахи  хуьряй тир къачагъ  Кьасум, КцIар районда тахсиркарвилер ийиз кьил хкажай  Абдуллагь, чкадин агьалийриз инадар кьазвай, Билбил-Къазмайрин хуьруьн колхоздин председатель Сейидали Сейидалиеван чандиз къаст ийиз алахъай къачагъ  МезетI ва маса­бур тергнай. Адалай и кIва­ла­хар гьикI алакь­натIа къени сир яз ама.

1943-йисан октябрдиз Алиевав Нуьгди хуьруьн патарив гвай мулкара чуьнуьх хьанвай, шаклу  инсанар авайдакай хабар агакьна.  Гьа пакадин юкъуз Алиев Нуьгди хуьруьн мулкар хъсандиз чизвай Эмир Эмирбеговахъ, Гьамидуллагь Гьамидовахъ ва ис­тре­­би­тель­ный дестедин аскеррихъ галаз   чка­дал фена. Тама чуьнуьх хьанвайбурни абуру кьуна. Ки­лигайтIа, дугъриданни, абур бандитрин десте­яр  тешкилна  ракьун рекьер  кардикай хку­дун патал атанвай диверсантар тир.

Гьа и йисан хъуьтIуьз  Эмиров Гьамидина­ Самур тамай  Советрин  офицердин парталар алукIнавай немсерин кьве диверсант кьуна. Абуру пулар гуз, армиядай катнавайбурукай террористар гьазурзавай.

1943-йисуз яракьламиш хьанвай бандитри Билбил-Къазмаяр хуьруьн колхоздин фермадай малар чуьнуьхна. Экуьнахъ Эмиров Гьа­мидина ва колхоздин председатель Сейи­да­лиев Сейидалиди малар чуьнуьхайбур гьи патахъ фенатIа чирна. И кардикай гъиле-гъил­ди­ Алиеваз хабарна. Штабдин начальник Мири­мов Абдулкеримни галаз ада йикъан кьвед ла­гьай паюна КцIар райондин Лежет хуьруьн­ па­таривай малар чуьнуьхай бандитар кьу­най…­

А вахтунда фронтдиз финикай кьил къа­къудзавай ксар хуьрерани жезвай. Алиева абур жагъурзавай ва кимел хкана жемятдин вилик абуруз тербиядин халисан тарс гудай. А вахтунда  ахьтинбур хуьруьн майишатдин  жуьреба-жуьре кIвалахрал желбзавай.

Абил-Кьасум Алиев гъил ачух, кIевевай­бу­­руз куьмек гуз алахъдай кас тир. Хуьрерин­ же­мятар бандитрикай, къачагърикай хуьн па­тал адаз я йикъан кьарай, я йифен ахвар хьайи­ди туш. Билбил-Къазмайрин агьалийризни ада вичелай алакьдай кьван куьмекар авуна. Садбур кIвалахдик, масадбур кIелун­рик кутуна.­

Алиеван  наградайрин  чарче  ихьтин гафар ава: “Азербайжан ССР-дин КцIар райондин мулкуна Абил-Кьасум Алиева 11 кас­ди­­кай ибарат тир  бандитрин десте   терг авун па­тал  кьетIен план  туькIуьрна ва ам кьилизни­ акъудна”. Гьахьтин зирек хва тир Абил-Кьасум Алиев.

Ватандин душманрихъ галаз жуьрэтлуви­лелди женг чIугунин карда къалурай ви­кIегь­вилерай Абил-Кьасум Алиеваз “Знак по­чета” ор­ден, “Кавказ оборона авунай”, “Женгерин ла­йихлувилерай”, “Германиядал гъалиб хьунай” ва “Ватандин ЧIехи дяведин йисара  гьакъисагъвилелди зегьмет чIугунай” ме­далар гана. Ам СССР-дин НКВ-дин лайих­лу работник тир.

Абил-Кьасум Алиева вичелай гуьгъуьниз­ ругуд велед туна. Абурни чпин буба хьтин  Ва­тандал рикI алай инсанар я.

1975-йисан 31-майдиз вичин вири уьмуьр­да намуслувилелди, вафалувилелди Ва­тан­диз къуллугъай жуьрэтлу хва рагьметдиз фе­­­­­на. Ам Махачкъала шегьердин сурара ку­ч­укнава.Адан экуь къамат ам чидайбурун ри­кIера яргъалди амукьда. Ихьтин касдин тIвар  рикIера хуьн патал Мегьарамдхуьруьн ва  Бил­бил-Къазмаяр хуьруьн куьчейриз адан тIвар ганайтIа,  пара хъсан жедай.

Къ.Шихмурадов,

Ю.Акимов,

А.Аюбов