Милли журналистика: къенин югъ (III пай)

(Эхир. Эвел — 43-46-нумрайра)

Хсуси корреспондентрикай рахадайла, чи рикIел, газетда и къуллугъдал хьана, гила ял язавай, ам­ма активвилелди чаз кхьин давамарзавай  Нариман  Алибегович  Къарибованни  Шагьабудин  Нурдинович   Шабатован  тIва­рар­ни къвезва. Абур кьведни кIел-завайбуруз бегьерлу журналистар ва шаирар яз машгьур я.

Нариман Къарибова Азербайжандин госуниверситетдин журналистикадин факультет куьтягьна, вири уьмуьрда жуьреба-жуьре газетра кIвалахна, Дербентда чи хсуси корреспондент хьана. Къадим шегьердин 2000 йисан юбилейдиз ада, “Музейрин шегьер” рубрикадик кваз кхьей очеркар чи публицистикада лап хъсанбур яз гьатнава.

Адан маса яратмишунрикай “Аманат”, “Зи ачух рикI”, “Югъ нисинлай алатайла”, “Хайи чимивал” ва маса ктабар) чун рахазвач. Шаир Н.Къарибов РД-дин культурадин лайихлу работник я.

Шагьабудин Шабатов чи публицистикадани шииратда кьилдин са алем хьиз я. Газетдиз ам совхоздин­ кьилин инженервилин къуллугъдилай атана. Ина адан яратмишунри цуьк акъудна. Адакай РФ-дин писателрин ва журналистрин союзрин член, РД-дин культурадин лайихлу работник, Гьажибег Гьажибегован, Шарвилидин премийрин лауреат хьана. Лезгистанда ам “Юлдаш Шабатов” яз машгьур я. Газетдал гьа­кьван ашукь маса автор чаз чи­дач. Адан кIваликай яратмишзавай вири ксариз ЦIийи Макьарал илифдай, ял ядай, илгьам къачудай, ахпа рехъ давамардай  утагъ хьанва.

Ш.Шабатован “Жувакай”, “Рекьерин къейдер”, “Сайдумовахъ галаз…”, “Илиф Макьаз!”, маса ктабар публициствилин бажарагъди, шаирвилин жанлу гьиссери арадал гъанвайбур я.  Ада вичин муаллим Абдулбари Магьмудован ирс цIийи шартIара давамарзава…

* * *

Газетдин редакцияда махсус мухбирар яз кIвалахзавай  РД-дин культурадин лайихлу работник  Надият  Мирзебалаевна  Велиевани,  Земфира  Керимовна  Бабаевани,  иниз машинисткаяр яз атана, журналиствилин кIвалахдал элячIна­вай­бур я. Н.Велиевадин кхьинри кIелзавайбур дериндай желбзава. Земфира Бабаевади чи газетдиз акъатзавай материалар электронный такьатрив агакьар­зава.­

Жавабдар корректор  Майрам  Мирзялиевна  Магьамдалиевани, машинистка яз кIвалахал атана, РД-дин культурадин лайихлу работникдин дережадив агакьнавай журналист я. Адан къелемдикай тербиядин, марифатдин месэлайриз талукь хъсан материалар, мезелияр, къейдер хкатзава…

* * *

Газетдин рушарикай рахадайла, чеб иниз литработникар яз атана, жуьреба-жуьре отделра мухбирар яз кIвалахна, РФ-дин журналистрин Со­юздин членвиле кьабулай, маса дережайривни агакьай  Ханум Шайдабеговадинни  Жамиля  Гьасановадин тIварарни рикIел хквезва­.

Х.Шайдабеговадиз 1999-йисан август-сентябрдин вакъиайрикай кхьей метлеблу материалрай, яргъал йисарин зегьмедин нетижаярни гьисаба кьуна, “РД-дин культурадин лайихлу работник” лагьай гьуьрметдин тIвар гана.

Ж.Гьасановади, газетдин редакцияда кIвалахиз, филологиядин илимрин кандидатвилин дережани хвена. Ахпа ам маса кIвалахал элячIна…

* * *

Компьютеррин базада кIвалах-за­вай верстка ийизвайди тир  Шери­хан Фейзуллаевани, операторар тир Насима  Велибеговани, Беневша  Гьуьсейновани, техсекретарь Насият  Рашидовани, кьилин бухгалтер Роза  Кадучевани, кассир ва деловод  Муъминат  Казимовани, чи мертебада михьивал хьун таъминарзавай Наида Мегьамедовани  ре­дакциядин крар вилик кутазвай, гьар са мумкинвал милли журналистикадин рекье эцигзавай ксар я…

* * *

Алай вахтунда, электронный такьатриз гузвай фикир артух хьанвайла, редакциядиз атанвай же­гьи­лар тир Мурад  Саида, Аликбер  Къардашова чеб и рекьяй хъсан чирвилер ва мумкинвилер авай пешекарар тирди субутзава. Газетдиз къвезвай хейлин материа­лар, маса информация вахтунда ва еридивди чи газетдин сайтдиз  вегьезва, газет и рекьяйни республикада вилик жергейра авайди гьисаба кьазва…

* * *

Са шумуд гаф “Лезги газетдин” тарих сифте яз икI гъилелай-виле­лай авур, кIелзавай квев агакьариз алахъай жувакайни лугьун.

Журналистикадихъ галаз зи ала­­къа гьеле мектебдин ученик  тир­ла авай. 1958-йисуз “Коммунист” газетдиз за хайи хуьруьн — Миграгърин  булах чкIанвайдакай кхьей “Яд — Лахама” фельетон (ши­ирралди) рекье тунай. Ам гьа кхьейвал чапдай акъуднай… Адалай кьулухъ, гьиниз жув кьисметди акъуд­натIани, газетдихъ галаз зи алакъа атIанач. Хейлин кон­курс­рани иштиракна, гъалибчидин премиярни, дипломарни къачуна…

1985-йисуз редактор Касбуба Лукьманович Азизханова чи милли  газетдин редакциядиз  кIвала­хал атун теклифнай.

Республикадин школайрин илимдинни ахтармишунардай институтдай зунни Шихмурадов Шихмурад газетдин редакциядиз санал атанай. Гьа йисалай инихъ, жуьреба-жуьре отделра кIвалахизни, за милли литературадинни чIалан, идеологиядин месэлайрал жуван фикир артух желбна. 1995-йисалай литературадин кьилдин отдел арадал гъана. И кардиз а чIаван министр Мегьамед-Салигь Мегьамедович Гу­саевани, кьилин редактор Агъариза Узаирович Саидовани разивал гана. Литературадин отделди чи  хуьрерайни шегьеррай кхьизвай цIудралди ксар — жегьилар, ая­лар, яшлубур, алимар ва муаллимар газетдив мадни сихдиз агуддай  мумкинвал гана. 2003-йисуз чи газетдин тираж 15 агъзурдалай алатна! А чIа­вуз заз РФ-дин культурадин лайихлу работник лагьай гьуьрметдин чIехи тIвар гана.

2000-йисуз чна сифте яз чи газетдин сад лагьай редактор Гьажибег Гьажибегован тIварунихъ галай премия тешкилна. Адан сад лагьай лауреатни гьа и цIарарин сагьиб хьана.  Премия заз Ахцегьа кьиле фейи лезгийрин игитвилин “Шарвили” эпосдин сад лагьай сувариз талукь яз кхьей материалрай ганай.

Гуьгъуьнлай чна чIалан  зурба алим, публицист Мегьамед Гьажиеван тIварунихъ галай премияни тешкилна. Кьве премияни чи милли журналистика вилик тухуник, хайи чIал хуьник, ам пропаганда ва девлетлу авуник чпин лайихлу пай кутазвай ксариз, гьар йисан нетижаяр кьуна, Россиядин печатдин юкъуз — 13-январдиз гузва.

Милли газетдин редакцияда кIвалахиз, зи къелемдикай, шиирринни  гьикаятдин ктабрилай гъейри, публицистикадин “Баркаллу къурушвияр”, “Гафунин майданар”, “Веревирдер”, “Шарвилидин экуь руьгь” ва маса ктабар хкатна. Мана-метлебдал гьалтайла, абур литературадинни публицистикадин чIе­хи монографийриз барабар я.

Газетда кIвалахиз, жуьреба-жуьре миллетрин (Дагъустандин, Рос­сиядин, дуьньядин) литературайрин векилрин шиирар, гьикаяяр таржума авуна,  кIелдайбурув  агакьарна. Абурун бинедаллаз 2018-йисуз  Даггизда­ 400 чиникай ибарат чIехи ктаб “Руьгьдин муькъвер” чапдай акъудна…

Газетдин 80 ва 90 йисарин юбилейриз талукь яз акъудай махсус ктабар (2000 ва 2010-йисар) гьазурайдини и цIарарин автор я.

Ибур вири, шак алачиз, чи милли литературада, публицистикада, культурада амукьдай гелер я.

И кхьинарни чи милли лезги журналистикадай галай-галайвал, йисаринни вакъиайрин алакъа, тарих вилив хвена, сифте яз авунвайбур я. Мумкинвилериз килигна, газетрин подшивкаяр, жуван архивдин материалар, жуьреба-жуьре маса чешмеяр (абурун тIварар ма­къалайра кьунва) ишлемишнава. Хайи газетдин 100 йисан юбилейди и кар гъиле кьунал, кьилиз акъудунал зун кIевелай руьгьламишна…

Зи кхьинар куь вилик ква. КIела, руьгь тухара, хайи чIалан девлетрикай лезет хкуд, абурал дамах ая ва хуьх!

Квез гьуьрметзавай, гьамиша квел ашукь къелемдин къуллугъчи Мерд Али Жалилов, “Лезги газетдин” литературадин отделдин редактор, РФ-дин писателрин ва журналист­рин союзрин член, РФ-дин ва РД-дин культурадин лайихлу работник, Гьажибег Гьажибегован ва Мегьамед Гьажиеван, Да­­гъустандин “Къизилдин къелем” ва “Къизилдин лекь” премийрин лауреат.

Мердали  Жалилов