Юбилей
70-йисар тир. За а чIавуз КьепIир-Къазмайрин юкьван школада кIвалахзавай. Са сеферда, вучтин ятIани дерди аваз, Мегьарамдхуьруьз атайла, куьчедай винелди кьакьан буйдин, дамах гвай чIулав мекер авай са жегьил къвезва. Зун гьеле ам вуж ятIа фагьумиз агакьнавачир — а касди вичи “ГьикI хьана, дуст, акъатнава хьи?” — лагьана хабар кьуна. КилигайтIа, — Загьидин!
Хваш-беш, хвешивилер, шадвилер, суьгьбетар, рикIел хкунар… Хвеши жечни бес — саки 10-12 йисуз ахкун тавунвай, армияда санал къуллугъай йисарин кIеви дуст гьалт хъувурла! Дугъриданни, виридалайни кIеви, мягькем дуствал армияда санал хьайи йисаринди жеда лугьун буш гафар туш. Инал галай-галайвал рикIел хкин.
1961-йисан ноябрь тир. Чун, са шумуд райондай кIватIнавай, 10-классар акьалтIарнавай жегьилар, са шумуд суткада Махачкъалада призывдин пунктуна хьайидалай кьулухъ вокзалдал тухвана ва вагонриз яна. Армиядиз гьи шегьердиз, областдиз тухузватIа, чаз, чкадал агакьдалди, лагьаначир. Тахъа-тахъ-пахъа-пахъ — чи поезд йифиз-юкъуз рекье ава. Ахвар авун вучтинди я. Чун датIана чуьллериз, рекье гьалтзавай хуьрериз, шегьерриз килигзава. Санал кIватI хьунар, суьгьбетар, зарафатар — хъуьруьнар — романтика!
Гьа рекье амаз, чи са шумуд жегьилдин садаз-сад хушвилин вижевай десте арадал атана. Ингье абур: Загьидин Мегьамедов, Гьажимурад Искендеров, Эмиржан Азимов, зун — чи райондай ва Рашид Пашаевни — Кьурагьай. Яргъи муькъвелай фидайла, Днепр вацI акурла, чаз Украинадиз акъатнавайди чир хьана. Са кьадар рекьиз хъфена, поезд акъвазна — Одесский областдин Котовск шегьер. ЦIийиз арадал гъанвай ракетный частариз пешекарар, командирар герекзавай. Чна и шегьерда гъвечIи командирар, сержантар гьазурдай училищеда са йисуз чирвилер, герек вердишвилер къачун лазим тир. Инани чун, гьар азад вахт хьайила, санал кIватI жедай, суьгьбетардай, шадвилер ийидай. Чи дуствал ина мадни мягькем хьана. Вири чпихъ далу акализ жедай, викIегь, уьтквем, мягькем жегьилар тир. Амма, кьисметар я ман, зун авай батарея, женгинин (боевой) частара пешекарар бес жезвач лугьуз, курсар тади гьалда куьтягьдайбурук (яни — зур йисуз) акатна. ИкI, зун дустаривай фад къакъатна, РагъакIидай патан Украинадин Волынский областдиз — Луцк шегьердиз акъатна.
Ингье хейлин йисар алатайла, абурукай сад Мегьарамдхуьре зи вилик ква. Гуьгъуьнлай, кIвалахиз Махачкъаладиз хтайла, заз муькуь дустарни жагъун хъувуна: Гьажимурад — тарихдин илимрин доктор, Рашид — Кьурагьа райисполкомдин председатель, Эмиржан — Муьгъверганрин мектебда тIвар-ван авай физик-математик. (Гьайиф хьи, и викIегь, къени рухваяр чи арада амач. Рагьмет хьурай чпиз). Къенин зи суьгьбет Загьидин Мегьамедовакай я.
Ам 1940-йисан 6-ноябрдиз Гилийрин хуьре дидедиз хьана. 1960-йисуз Киркарин юкьван школа-интернат акьалтIарна. Гуьгъуьнин йисуз Советрин Армиядин жергейриз тухвана. Котовскдай ам Калининграддиз акъатна. 1962-йисуз США-ди Азадвилин остров Куба гьалкъада туни дуьнья ядерный дяведин хаталу цIарцIел гъанай. А чIавуз армияда авай чна Кубадиз, интернациональный куьмек гуз, гуьгьуьллубур яз рекье тун патал арзаяр кхьенай. ИкI, Загьидин “Большевик Суханов” теплоходда аваз Кубадиз акъатна. Аллагьдиз шукур, гена кьве терефни са шумуд йикъалай меслятдал атанай, къизгъинвал акъвазариз хьанай.
Кубадай хтайла, З.Мегьамедов, къуллугъ давамариз, Красноярскдиз акъатна. Хиве авай пак буржи кьегьалвилелди кьилиз акъудна хтана, Махачкъалада ам Сепараторрин заводда кIвалахал акъвазна, гьа са вахтунда вуздик экечIун патал гьазурлухвилин курсарани кIелиз хьана. 1966-1971-йисара ДГУ-дин радиотехнический факультетда агалкьунралди кIелна, “Конструирование и технология радиотехнической аппаратуры” рекьяй инженер-конструкторвилин пеше къачуна. Са шумуд йисуз Дербентдин воензаводда, ахпа Мегьарамдхуьруьн электросетра зегьмет чIугуна. Ахпа 28 йисуз Мегьарамдхуьруьн алакъадин узелдин, са шумуд райондин почтарин идараяр сад авурла, почтамтдин начальник хьана.
И девирда зун, журналист, “Лезги газетдин” кьилин редактордин заместитель яз, Загьидин Абдурагьимовичахъ галаз кIвалахдин рекьяй, иллаки подпискадин вахтунда, командировкайра авайла, мукьвал-мукьвал гуьруьшмиш жезвай, санал хуьреризни фидай. Къейдна кIанда хьи, Загьидин Мегьамедова, халис ватанперес яз, милли газетдин тираж артух хьуник гьар йисуз еке пай кутаз хьайиди я. Адаз еке гьуьрмет, авторитет авай, районрин кьилери адан тереф хуьдай, герек тир пулдин куьмекардай. И кардай чна къанажагълу, руьгьдиз мягькем хциз гьамиша аферин лугьузва. Кьиблепатан Дагъустанда Загьидин яргъал йисара чи газетдин умудлу даях, дуст, чIехи, нуфузлу куьмекчи яз хьана. Загьидин стхади исятдани хейлин газетар, журналар кхьизва. Адан хизандиз пуд экземпляр “Лезги газет” хквезва, гьар са нумра ада цIарба-цIар кIелзава. Са шумуд сеферда ада Москвада кьиле фейи совещанийра иштиракна, Ташкентда, Ростовда ам почтунин алакъадин рекьяй чирвилер, пешекарвал хкаждай курсара хьана. Адаз вичин кIвалах лап хъсандиз чидай. “Чил ракъини гуьрчегарда, инсан — зегьметди” — гьавайда лугьузвайди туш.
ЧIехи ватанперес, инсанперес, мугьманперес Загьидин Абдурагьимовича мукьвал-мукьвал тикрарда: “Къанажагъ маса къачуз жедач, ам жувахъ аваз хьана кIанда”.
Зи дустунихъ мадни яргъалди зегьмет чIугвадай, рикI алай кIвалах давамардай сагъламвилин, бедендин ресурсар авайди тир, гьайиф хьи, 2015-йисан апрелдиз кьилел атай дуьшуьшдикди хасаратвилер хьана, больницадиз аватна, гьавиляй кIвалахдикай хкатна.
Вучда кьван, Аллагь куьмек хьурай. Вун ви веледрин, хтулрин, птулрин, штулрин кьилел сагъ-саламат хьурай.
Гьуьрметлу Загьидин Абдурагьимович, ваз юбилей мубаракрай! Хтулар, птулар еке дережайрив агакьна, абуру ваз шадвал гурай!
Ш.Шихмурадов
