(Шарвилидикай риваятар)
Яргъал сефердай Шарвили ТIуридиз хтайла, къуьншидаллай Гияр вилаятдин хандилай рикI къарсурдай хабар агакьда.
— Чан Шарвили, вакай са чара кIанз ракъурнава зун кьуьзуьбуру. Сан-гьсаб авачир кьван душманди вегьенва Гияр шегьердал, кичIевилик акатнава вири эл, — нефес нефесдихъ текъвез, лугьуда гьекьеда-кфадавай юргъа балкIандаллаз атана акъатнавай чархачиди. Къведа лагь зун абурун дуван акваз, — секинарна, рекье хутада ам пагьливанди. Са чанах шурвани гьерен рганвай са пад як, рикI кьадай хъсан маса тIуьн-хъун, яцран хамуникай илигнавай цIийи шаламарни, хьел-турунивай къачуз тежер литининни тумаждин алух гуналди гьазурда тIуривийри Шарвили нубатдин женгиниз. Касбубади ам хийир-дуьадалди рекье твада.
Шарвилиди вич яргъалди гуьзетиз тунач. Ихтибарлу къытышрин атлу дестедин кьилеваз, ам яхдиз рекье гьатна. Яракьар — залан турни къалхан, чIаба вичин шивдин далудал кутIунда. Дагъдин гирведилай элячIайла, аквада хьи, дагъдин цен кьуна, чIулав цеквер хьиз къвезва чапхунчийрин чIехи кьушун. Дередин а пата Шарвилидал вил алаз акъвазнавай гиярвиярни чпин чил-ватан хуьнин къастунал кIеви я. «Кьве патахъайни жемят къирмиш тахьун патал къуй чи пагьливанри чпи-чпин арада женг чIугурай. Куь пагьливан гъалиб хьайитIа, чна магълубвал кьабулда. Сини-даллаз Гияр шегьердин куьлег гъида, илифарда куь аскерар. Эгер чи пагьливан гъалиб хьайитIа, есирвиле кьунвайбур азадна, элкъвена гьа атайвал эхкъечIда куьн чи сергьятрай», — шартI эцигда душмандин вилик Гияр шегьердин ханди. Рази жеда душмандин кьушунрин кьил. Шарвилидин буйдилайни кьакьан, яцIу якIарин буц хьтинди майдандиз экъечIда. Хьел хьиз къвезвай жида хкьуна, чиле акIурда Шарвилиди ва секиндиз къакъара хутада вичин гапурни. Душман атана агатнамазди, Шарвилиди гъутувди адан пелен кьер яда.
Лезги пегьливандин кIаш хьтин гъуд галукьай кас, руквадал аватай рух хьиз экIя жеда чилел. Ам женгинин майдандилай занбурагдал алаз хутахда.
ИкI, са легьзедин женгинин беябурчивал эхиз тахьай фендигар душманди икьрар чIурда: гьарай ацалтна, гьужумдиз къарагъарда вири кьушун. Фикирдай вахт амачир. Шарвилиди вичин вири къуватдалди гьалчда абурун винел ракьун цаз алай залан чIаба.
Вичелай гъейри мад гьич садавайни чиликай хкудиз тежер а чIабади 15-20 кас санал рекьизвай ва парабурал хирерзавай. Ахпа, тур галтадиз, вилик физ, Шарвилиди мад абурал яракь гьалчда. Шарвилидинни адан къытышрин женгини руьгь кутунвай гиярвийрини, рикIяй кичI акъатна, чпин гьунар къалурда. Ихьтин гьал акур чапхунчияр, «Им инсандин дуьнда аваз атанвай аждагьан я хьи», — лугьуз, катда.
ЧIехи пай кьена, амайбур хурук кутуна, хайи чилелай чукурайдалай кьулухъ, пуд юкъузни пуд йифиз далдам гатуналди, Шарвили кьилеваз гъалибвилин шадвал авуна. «Гиярвияр, душмандин хура сад хьухь куьн», — веси авуналда Шарвилиди хкведайла.
