Сиясатдин, чIехи къуллугърин месэлаяр гьамиша муракаббур,  гагь-гагь кьил акъат тийи­дай хьтинбур я.  Дагъустан Республикадин Кьил Владимир Васильев къуллугъдилай элячIзавайдакай, адан чкадал хкведай инсанрикай социальный сетра гьеле кьвед-пуд варз вилик ихтилатарзавай. Республикадиз РФ-дин Президентдин Администрациядин руководителдин сад лагьай заместитель Сергей Кириенко атана хъфейла, ахьтин ихтилатрин кьадар мадни артух хьана. «Аяндарри» республикадин Кьилин, Гьукуматдин Председателдин къуллугърал  цIийи ксар жедай вахтарни  къалурна. Амма крар абуру лугьузвайвал кьиле фенач. Владимир Путина и сефердани «аяндаррин» тестикьарунар инкарна ва месэла  вичин жуьреда гьялна.

Алай йисан 5-октябрдиз Россиядин Федерациядин Президент Владимир Пути­на РФ-дин Федерациядин Советдин се­на­тор Сергей Меликов Дагъустан Республикадин Кьилин везифаяр вахтуналди та­ма­марзавайди яз тестикьарна. И кар кьи­ле фейи гьалдизни чун ва агъзурралди ин­са­нар центральный телеканалрайни килигна.

Уьлкведин Президентди 2017-йисан 3-октябрдилай Дагъустан Республикадиз регьбервал гайи Владимир Васильеван къуллугъдилай элячIунин гьакъиндай ар­за кьабулна ва ам вичин советниквиле тайинарна.

Видеоконференциядин гьалара В.Васильеван ва С. Меликован иштираквални аваз кьиле фейи гуьруьшдал В.Путина В.Васильевавай Дагъустанда алай вахтунда авай гьалариз къимет гун тIа­лаб­на. “Алай вахтунда Дагъустандин гьалар пайгардик ква лугьуз жеда, гьа са вахтунда абур хъсанвилихъни элкъвенва”, — къейд­на­­ вичин жавабда региондин виликан Кьили.­

РФ-дин Президентди В.Васильева Да­гъустандин Кьил яз тамамарай кIвалах­диз виниз тир къимет гана. “Куьне и алай пара четин вахтунда республика вилик тухун па­тал гзаф крар авуна. Муракаб месэлайри­хъай кичIе тахьана, Куьне хивез еке жаваб­дарвал къачуна ва лайихлувилелди буржи кьилиз акъудна”, — лагьана В.Путина.

Васильева гуьруьшдин вахтунда государстводин Кьили вичиз бюджетдин месэлайра  ва агьалийрин арада тафават тунвай ксарикай азад хьунин тапшуругъ гайидини рикIел хкана.

“Чна чи кIвалахни гьа и месэладилай башламишна. Къайдаяр хуьзвай органриз сагърай лугьуз кIанзава, бюджетдин пуларал гъилер яргъи ийизвайбур жавабдарвилиз чIугунин жигьетдай а чIавуз чакай чемпионар хьанвай. Ихьтин кIвалахди гьасятда хъсан нетижаярни арадал гъана.­ Сад лагьайди, ягьсузвилелди ийизвай та­рашунар тIимил хьана, тамамарзавай кIва­­лахрин сан артухарна къалурунал эхир эцигна ва кIвалахдин ерини хъсанарна. Федеральный къурулушрин патайни чаз авай ихтибар артух хьана. Гайи тапшуругърай Куьн пара сагърай, чи республикадиз федеральный вири министерствойрин, ведомствойрин векилар атана, абуру чаз кIвалах пайгардик кутаз куьмекна”, — къейд­на В.Васильева.

Авур кIвалахдай В.Васильеваз В.Путина сагърай лагьана. “Владимир Абдуалиевич, Дагъустанда тамамарай кIвалах­дай заз мад сеферда ваз сагърай лугьуз кIанзава. Куь вилик чна лап муракаб везифаяр эцигнавай. Саки гьар са хиляй Квелай виликди физ алакьна. За и кар гьисс­зава ва заз хъсан крар аквазва. Инанмиш я, инсанризни и дегишвилер аквазва. Са рахунни алач, захъ Квез мадни сагъ­рай лугьудай мумкинвал жеда, и карни чна ге­­жел вегьедач”, — лагьана гуьруьшдин вахтунда В.Путина.

Владимир Путина Сергей Меликовавай Дагъустанда исятда авай гьалариз къимет гун ва вичиз абур гьикI аквазватIа лугьун тIалабна.

“Владимир Владимирович, заз кар алай пуд хел къейд ийиз кIанзава. Сад ла­­­гьайди, Владимир Абдуалиевича­ ла­гьай­вал, тIугъвалдин вахтунда агьалийрин ха­тасузвал таъминардай серенжемар кьабу­лун. ГьикI лагьайтIа, им неинки инсанрин­ уьмуьр ва сагъламвал я. Ада уьмуьрдин ви­ри хилеризни таъсирзава. Гьавиляй Да­гъустан Республикадин оперативный штабди тухванвай кIвалах мадни хъсандиз­, менфят хкатдайвал давамарун лазим я.

Кьвед лагьайди, им, гьелбетда, Дагъустандин экономикадин гьал ва мумкинвилер мягькемарун я. Авайвал лагьайтIа, вири мумкинвилерикай тамамвилелди менфят къачузвач, гьа гьисабдай яз  инвестицийрин жуьреба-жуьре проектриз  талукь язни. Дагъустандиз инвестицияр гъун патал Владимир Абдуалиевича виле акьадай хьтин кIвалах тухвана. Са шумуд йис идалай виликан девир фикирда кьуртIа, къе Дагъустанда чпин кар ачухиз кIанзавай­бур гзаф я.

Гьавиляй къе республикада хъсан патахъ кьиле физвай дегишвилериз мадни гегьенш рекьер ачухна кIанда. Са рахунни алач, и мукьвара сенаторрин вилик рахадайла, Куьне лагьайвал, агьалийрин агьваллувал хкаждай серенжемарни кьабулун лазим я. Гьелбетда, чна гьа и карни давамарда.

Пуд лагьайдини, Кавказ хьтин регионда руководителри датIана агьалийрин, обществодин вири къатарихъ галаз ала­къа хуьн важиблу я. Гьа ихьтин алакъайри чун обществода кьиле физвай вири крарикай хабардарда ва чахъ агьалийрин фикирар, мурадар кьилиз акъуддай къаст ва мумкинвилер жеда.

Жуван кIвалах и жуьреда тешкилуни чаз республикада кьиле физвай сиясатдин, къенепатан сиясатдин месэлайрин гъавурда акьадай ва абур Россиядин Фе­дерациядин, Дагъустан Республикадин итижар, агьалийрин хушбахтвал патал гьялдай мумкинвал гуда”, — лагьана Сергей Меликова.

Жаваб яз, государстводин Кьили малумарна хьи, федеральный центради коронавирусдихъ галаз женг чIугунин карда­ Дагъус­тан­диз мадни куьмек гуда. Идахъ галаз сад хьиз В.Путина С.Меликоваз регионда криминалдихъ галаз женг чIугун давамарунин тапшуругъни гана.

“Сифте нубатда гьялна кIанзавайбур туш­тIани, за фикирзавайвал, лап важиблу месэлаярни ава. Сад лагьайди, Дагъустан гзаф миллетрин республика я. Дагъустанда, цин стIалда хьиз, Россиядиз хас вири крар суьретламишзава: гзаф конфессияр, миллетар хьун. Гьа и кардалди, Дагъустан гьамиша машгьур хьанвайди я. Виридалайни важиблуди вуч ятIа чидани, эхиримжи цIуд йисара, гьатта лап четин, муракаб чIаваризни,1990 ва 2000 лагьай йисарихъ галаз алакъалу къизгъин гьаларани, гзаф миллетрин Дагъус­танди садвал, меслятвал хвена. И кардиз да­­­тIа­на фикир гана, и месэладал маш­гъул­ хьана кIанда. Вич-вичелай и кар жедайди туш. И жигьетдай Дагъустанда гьихьтин хъсан мисалар аватIани, абурун тереф хуьн герек я.

Дагъустандин халкьарин жуьреба-жуьре, пара итижлу ва надир культура хуьн патал адаз куьмек гун лазим я. Гьа ина гзаф миллетрин Дагъустандин къу­ват­ни ава”, — малумарна Владимир Пу­тина.­

Сергей Алимович Меликов 1965-йисан 12-сентябрдиз Орехово-Зуево ше­гьер­да дидедиз хьана. 1986-йисуз ада Саратовдин Ф.Э.Дзержинскийдин тIвару­нихъ галай къенепатан кьушунрин  командирар гьазурдай кьилин училище акьал­тIарна. 1994-йисуз М.В.Фрунзедин тIвару­нихъ галай Военный академияда кIелунар давамарна.  Россиядин МВД-дин къенепатан кьушунрин Кеферпатан Кавказдин округдиз рекье тур ада начальникдин  куьмекчидин, оперативный назначенидин дивизиядин батальондин командирдин ве­зифаяр тамамарна. Чечняда кьиле фейи женгинин гьерекатра иштиракна.

1997-йисуз С.Меликов Россиядин МВД-дин къенепатан кьушунрин оперативный метлеб авай кьилдин дивизиядин 2-полкунин командирдин заместителвиле, 1998-йисуз и пол­кунин командирвиле тайинарна. 2001-йисуз адакай дивизиядин командирдин заместитель, 2002-йисалай дивизиядин командир хьана.

2008-йисан апрелдин вацра С.Меликов Россиядин МВД-дин къенепатан кьушунрин Центральный региондин командованидин кьушунрин командующийдин сад лагьай заместителвиле, 2011-йисан сентябрдиз Кеферпатан Кавказдин территорияда терро­ризм­диз акси операцияр тухунин рекьяй сад авунвай кьушунрин командующийвиле — Россиядин МВД-дин къенепатан кьушунрин Кеферпатан Кавказдин  командованидин кьушунрин командующийдин сад лагьай заместителвиле тайинарна.

2014-йисуз Сергей Алимовичакай РФ-дин МВД-дин къенепатан кьушунрин кьилин штабдин начальник хьана. Гьа и йисуз ам Ке­ферпатан Кавказдин Федеральный округда Россиядин Федерациядин Президентдин па­тай тамам ихтиярар авай Векилдин къуллугъдал тайинарна.

2016-йисуз ам Россиядин Федерация­дин Милли гвардиядин кьушунрин директордин — РФ-дин Милли гвардиядин глав­нокоман­дующийдин сад лагьай заместителвиле тайинарна. 2019-йисан сентябрдилай Сергей Меликов Ставрополдин крайдин патай РФ-дин Федерациядин Со­ветдин сенатор тир.

Генерал-полковникдихъ “Орден Почета”, “Женгинин лайихлувилерай” орденар, хейлин медалар ава.

7-октябрдиз РД-дин Халкьдин Собранидин нубатдинди тушир сессиядал Сергей Меликов Дагъустандин Кьилин къуллугъдал тайинаруниз талукьарнавай мярекат кьиле фена. Адакай гегьеншдиз “Лезги газетдин” сайтдай кIелиз жеда.

“Лезги газетдин” редакциядин коллективди Сергей Алимовичаз нубатдин жавабдар къуллугъ тебрикзава. Чаз адахъ Дагъларин уьлкве вири рекьерай вилик тухунин, агьалийрин агьваллувал хкажунин рекье еке агалкьунар хьана кIанзава.

Нариман Ибрагьимов