29-сентябрдиз Дагъустандин Кьил Владимир Васильев “Дагдизель” заводдин коллективдиз мугьман хьана. И карханадиз ам региондин Гьукуматдин Председатель Артем Здунов, РД-дин промышленностдин ва алишверишдин министрдин заместитель Рашид Мурзаев  галаз фенвай. Идан гьакъиндай “Лезги газетдиз” РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин пресс-къуллугъди хабар гана.

Субъектдин регьбер сифте нубатда  заводдин 19-нумрадин цехдиз килигна. Алай аямдин истемишунрихъ галаз кьадайвал тадаракламишнавай и цехди республикадин ва уьлкведин игьтияжар патал продукция акъудзава. “Дагдизель”  вич лагьайтIа, Дагъустанда авай промышленностдин куьгьне ва лап чIехи карханайрикай сад я. Ам оборонадин заказар тамамарунал, гьакIни промышленностдин, гимийрин дизелдин  двигателар акъу­дунал, арматура, жуьреба-жуьре  гимийрин, гьакIни хуьруьн майишат, эцигунар ва суьрсетдин къурулушар патал тайинарнавай машинра гьава михьи ийидай ва къурдай системаяр гьазурунал машгъул жезва. Вичиз акур крариз баян гун яз, Владимир Васильева, за­воддин работникрихъ элкъвена, лагьана: “Карханадихъ къенин югъ, гележег  авайди, гьа са вахтунда коллективди алатай вахтарни рикIелай ракъур тийизвайди акун — им хуш жедай кар я. Муракабди хьайи 2019-йис чна кечирмишна. И карда чаз куьнени куьмек гана, сагърай куьн”.

Васильева малумарайвал, РФ-дин Президентдивай тIалабайдалай гуьгъуьниз заводдив оборонадин чIехи заказ агакьна. Ида карханада гьасилзавай продукциядин ери винизди тирдан гьакъиндай шагьидвалзава.

Ихтилат давамарун яз, региондин Кьили  къе вич заводдиз медицинадин чIе­хи идарадин — республикадин клинический больницадин кьилин духтурдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай касдихъ галаз карханадин коллективдиз сагърай лугьун­ патал атайди къейдна. Ада рикIел хкай­вал­, тIугъвал арадал атай чIавуз заводди медицинадин тадаракар (ИВЛ аппаратар)  патал кислороддин вентилар акъудиз башламишна ва республикадин медицинадин идарайрин игьтияжар патал гьахьтин 1500 тадарак агакьарна. Владимир Ва­сильева мадни алава хъувурвал, ви­лик­дай ихьтин тадаракар Италиядивай маса къачузвайди тир.

Кислороддин вентилар акъудунихъ гьикьван важиблу метлеб аватIа, адан гьа­къиндай вичин рахунра республикадин клинический больницадин кьилин духтурдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Газиявдибир Мусаева лагьана. COVID-19-дин тIугъвалди лап кьил хкажнавай чIа­вуз, адан гафаралди, Дагъустандин меди­цинадин идарайриз вентилрин патахъай лап еке дарвал авай. И месэладиз баян гун яз, ада ихьтин агьвалатдикайни суьгьбетна: “Медицинадин идарада авай гьалар ахтармишун патал нубатдин сеферда къекъведайла, заз ординаторскийда са дишегьли духтур, сес винел акъуд тийиз, шехь­завайди акуна. На лугьу­мир кьван, адаз игьтияж авай вири азарлуйриз, гьа са вахтунда кислороддик ку­туна, куьмек гуз жезвач лугьуз, дерт хьан­вай. И кар ийи­дай мумкинвал авачир, гьикI хьи, кислородный станцияр бес жез­ва­чир. Чна, Да­гъус­тандин завод икьван гужлуди я ва чахъ авай игьтияж таъминариз жедайвал технологиядин жигьетдай вини дережада тадаракламишнавайди я лагьана, фикирнавачир”.

Коронавирусдин тIугъвалдик азарлубур  сагъар хъувун патал герек тир тадаракралди  медицинадин идараяр таъминарунин карда куьмек гунай Владимир Васильева “Дагдизель” завод АО-дин коллективдиз Дагъустан Республикадин Гьуьрметдин грамота гана. Адан гафаралди, и шабагь вири дагъустанвийрин, медицинадин работникрин ва карханада акъудзавай продукцияди чпин уьмуьр къутармишдай мумкинвал гайи вирибурун патай сагърай лугьунин лишан я.

Санлай къачурла, арадал атанвай гьа­лариз баян гуналди, региондин регьберди тестикьарайвал, Дагъустанда налогар кIва­тIунин кIвалах кьиле физва. И кардин нети­жа яз, цIийи рекьер тухуз, яша­йишдин­ имаратар эцигиз, маса месэлаяр гьялиз жезва­.

Владимир Васильеван гафаралди, республика  карханаяр ва жуьреба-жуьре хилер “хъендикай” хкудунин рекье аваз фин давам жезва. ИкI АЗС-рин иесийрин гуьгъуьналлаз кIвачин къапар цвазвайбурни къанун-къайдадал амал авунин  сергьятрай экъечI тийиз  эгечIна­ва. Кьилди къачуртIа,  кIвачин къапар гьазурдай 5 фабрика промышленный паркуник акатда. А паркни “Дагдизель” заводдин мулку­нал бинеламиш жеда. РД-дин Кьили кье­тIендаказ къейд авурвал, алай аямдин­ про­изводствойри инсанриз кIвалахун патал хъсан шартIар яратмишда ва яша­йиш­­­дин жигьетдай заминвилер гуда. В.Ва­­сильева карханадин коллективдиз  и хилен лап важиблу сувар — Машинар акъуд­дайбурун югъ — мубаракна.

“Куьн чи умуд, вири Дагъустандин яша­­йиш  лап хъсанди хьуник чна кутазвай­ умуд я. Чаз ина гьасилзавай дизелдин­ ус­­тановкаяр къалурна. Республикадин Гьукуматдин Председателдихъ галаз санал чна ахьтин 3 агъзур генератор маса къачунин мумкинвилин патахъай фагьум-фи­кир авуна. А генераторри чи дагълух хуь­ре­рин мектебар ва азарханаяр электроэнергиядалди ара атIунар авачиз  таъминардай мумкинвал гуда. Абур и карханада кIва­лах­­­завай ксари гьазурзавай умудлу ва ерилу­ генераторар я. Куьне гьасилзавай са жерге маса жуьрейрин, гьа гьисабдай Россиядин маса регионри квез заказ гузвай продукцияни ава. Гьа гьисабдай оборонадин продукцияни. Ихьтин дережадиз акъатунай куьн сагъ­рай. Куьне хъсан пешекарар гьазурзава­, и барадайни чна квевай куьмек тIалаб­за­ва. Чаз кадрияр лап герекзава, гьа и вахтунда чаз  чи пешекарри лап хъсан мажибарни къачуна кIанзава”, — алава хъувуна Владимир Васильева.

Гуьруьш кьиле фидай чIавуз къейд авурвал, Дагъустандин промышленностдин карханайри къе чпин патахъайни игьтияж авай лифтер ва муькъвер гьазурунин кIвалах къайдадик кутунва. “Чна лазим тир вири крар ийи­да, амма пулдин вири такьатар бюджет ара­да­ аваз серф авун герек я. ИкI хьайила, чина здравоохраненидин гьаларни авайдалай хъсан жеда. Здравоохраненидиз куьмек яз чна 2,8 миллиард манатдин такьатар чара авунва. А такьатар гьинай пайда хьайиди  я лагьайтIа, чна къазанмишиз башламишнава. Къазанмишнавайди лагьайтIа, вара-зара ийиз вугузвач”, — лагьана субъектдин руководителди. Гьа са вахтунда ада региондин бюджетдин  доходар коррупциядиз акси кIвалах кьиле тухунин нетижада хейлин артух хьайидини къейдна.

Вичин нубатдай яз, “Дагдизель” завод­дин­ генеральный директор Владимир Дудчака карханадиз куьмек гунай,  РФ-дин Президентдивайни  куьмекдин гъил яргъи авун тIалабу­най, идан нетижада  оборонадин заказ агакьу­най Дагъустандин Кьилиз сагърай лагьана. Идалайни гъейри, ада карханада яшайишда ишлемишдай продукция акъудунин кIвалах гуьнгуьна хутазвайдакай малумарна. Владимир Дудчака заводдин ишлемиш тийизвай майданрал  промышленный парк туькIуьру­низ талукь месэлани фикир тагана тунач. А парк пайда хьуни кIва­лахдин цIийи 600 чка арадал гъидай мумкинвал гуда.

Мярекатдин эхирдай карханадин зегьметда иллаки тафаватлу хьайи работникрив абур лайихлу хьанвай государстводин шабагьар ва РД-дин Кьилин патай тIварар кхьенвай сятер вахкана.

«Лезги газет»