Кьилин редактордин гаф
Гатун вахтунда коронавирус акатзавайбурун кьадар садлагьана тIимил хьайила, гзафбуру тIегъуьндин эхир жезва лагьана фикирнай. Гьайиф хьи, чи умудар кьилиз акъатнач. Къе Дагъустанда авай гьалар масабур я. ТIегъуьндин кьвед лагьай лепе къарагънава.
Духтурханаяр, гатфарихъ хьиз, азарлуйрив ацIанва. Гьалар къвердавай къизгъин жезва. Республикадин здравоохраненидин министерстводин пресс-къуллугъди хабар гузвайвал, эхиримжи са шумуд юкъуз региондин медицинадин идарайриз коронавирус акатнавай 390 кас агакьарнава. ТIегъуьн акатнавайбур патал, санлай къачурла, Дагъустандин духтурханайра 4326 койка кардик кутунва. Къенин юкъуз лагьайтIа, абурукай анжах 700 койка азаддиз ама.
Гьа са вахтунда кIвалин шартIара тIегъуьндихъ галаз женг тухузвай дагъустанвийрин кьадар 952-дав агакьнава. Абур духтуррихъ галаз алакъада ава, пешекарри гайи меслятрал амал ийиз, чеб сагъар хъийизва.
Азарлуйрин кьадар садлагьана гзаф хъхьун себеб яз, республикадин са шумуд духтурханада коронавирус акатнавайбур кьабулдай махсус отделенияр кардик кухтунва. Абурун арада Махачкъала шегьердин клиникадин больницаяр, РБВЛ, РКБ ва масабур ава. Шегьеррин, районрин больницайрани алава койкайрин кьадар гзафарнава.
Лагьана кIанда, ихьтин гьалара духтуррал иллаки еке зегьмет ацалтзава. Абурухъ йифен ахвар, йикъан кьарай амач. Бязибурувай лагьайтIа, варцаралди чпин кIвалериз, хизанрин патав хъфиз жезвач. Дагъустандин духтурри коронавирусдиз акси женгина герек вири къайдайрикай, рекьерикай менфят къачузва. Мисал яз, и йикъара коронавирусдик акьалтIай пис гьалдиз аватнавайбур сагъар хъувун патал ковиддиз акси ивидин плазма ишлемишзава. Абур коронавирус акатна сагъ хъхьанвай, чпин ивидик и вирусдиз акси элементрин кьадар лазим дережада квай донорривай къачузва. Къенин юкъуз ихьтин плазмадин 68 доза ава. Сагъар хъувунин карда ихьтин къайдадикай менфят къачун Урусатдин здравоохраненидин министерстводини теклифнава.
Роспотребнадзордин Управлениди алай йисан 9-сентябрдиз раижнавай делилралди, коронавирус акатнавайбур виридалайни гзаф Махачкъалада, Каспийскда, Къизлярда, Дербентда, Ногъай, Тарумовский районра ава. Статистикади къалурзавайвал, тIугъвалдин вири девирда Кьиблепатан Дагъустанда тIегъуьндик начагъ хьайибурун кьадар виридалайни тIимил я. Амма им лезги районра, хуьрера коронавирус ерли авач лагьай чIал туш. И фендигар азарди вичикай Дагъларин уьлкведин гьар са хуьре хабар ганва. Гзафбурун багърияр къе сагъламвал мягькемар хъийиз, духтурханайра ава, бязибур кIвалин шартIара сагъарзава, садбуруз кIваляй экъечIун къадагъа авунва. Виридалайни рикI тIардай кар ам я хьи, уьзуьрди чи арадай вишералди ватанэгьлияр акъудна. Коронавирусдихъ инсаф авач, я адаз жегьил-агьилни чидач. Роспотребнадзордин Управлениди 9-сентябрдиз раиж авур делилралди, чи республикада коронавирусдин къурбандрин кьадар 514 касдив агакьнава. Чпик и тIегъуьн квани, квачни течиз ва стIалжемдик кьейибурни ава.
Духтуррин гафаралди, коронавирусдин хура акъваздай рекьерикай сад тумавардиз (гриппдиз) акси рапар ягъун я. Алай вахтунда уьлкведин хейлин регионра и кардив эгечIнава. Сифте нубатда рапар муаллимриз ва духтурриз, яшайишдин рекьяй къуллугъдай идарайрин векилриз яда.
И йикъара республикадив чIехибур патал “Совигрипп” ва “Флю-М” дарманрин сад лагьай партия агакьнава. Санлай къачурла, 227 агъзур доза ава. Мукьвара аялар патални 333 агъзур доза агакьдайвал я. РД-дин здравоохраненидин министерстводин пресс-къуллугъдин малуматралди, абур региондин духтурханайрин арада пайда. Дагъустандин 60 процент агьалийриз тумавардиз акси рапар ягъун къарардиз къачунва.
Алай вахтунда Урусатда коронавирус гьар юкъуз виридалайни гзаф Москва шегьердин (695 кас), Санкт-Петербургдин (210 кас), Ростовдин областдин (147 кас), Нижегородский областдин (146 кас), Москвадин областдин (135 кас) агьалийрик акатзава. И сиягьда чи республика 21-чкадал ала.
Эгер гатун вахтунда Дагъустанда йикъан къене коронавирус акатзавайбурун кьадар 135-150-далай 20-35-дал кьван аватнавайтIа, гила и рекъем мад хкаж жез гатIуннава (70-80 кас). И делилди тIегъуьндин кьвед лагьай лепе мукьва хьанвайдакай хабар гузва. И кар фикирда кьуна, чакай гьар сада сифте нубатда духтурри, пешекарри къалурзавай къайдайрал, гузвай меслятрал амална кIанда: жемят кIватI жезвай чкайра маска алукIун, куьчеда, туьквенра ва маса чкайра арада 1,5 метрдин мензил хуьн, антисептикрикай менфят къачун, гзаф инсанар кIватI жезвай чкайриз тефин.
Гьайиф хьи, дагъустанвийрин чIехи паюни и меслятрал амалзавач. Хийир-шийирдин мярекатар кьиле тухузва, сад-садаз мугьман жезва, сад-садал гьалтайла, гъилер язава ва икI мад. Ихьтин гьерекатрин нетижада, коронавирус квай са кас себеб яз, цIудралди сагъбур азарлу хьунин хаталувал ава. Аллагьдин куьмекдалди, и хаталувал арадай акъудун чи гъиле ава. Ша чна вирида, сад хьана, духтурри меслятзавай къайдайрал амал ийин, гьар сада хсуси сагъламвилин къайгъу чIугван!
Мегьамед Ибрагьимов
