Августдин эхирра Махачкъалада Владимир Васильеван регьбервилик кваз кьиле фейи образованидин идарайрин къуллугъчийрин совещанидал Дагъустандин Кьили вичин тIварцIел Сулейман-Стальский райондин кьил Нариман Абдулмуталибова рекье тунвай чар кIелна. Куьрелди лагьайтIа, чарче райондин кьили Кьасумхуьрел 150 кIелдай чка авай мектеб эцигнавайдакай, мад кьве хуьре 440 ва 120 чка авай мектебрин дараматар хкажзавайдакай хабар ганвай. И кардихъ галаз алакъалу яз, ада республикадин кьиле авайбурувай райондин мектебар патал цIийи автобусар чара авун тIалабнавай.
Мярекатда иштиракзавай РД-дин образованидин ва илимдин министр Уммупазил Омаровади Нариман Абдулмуталибован тIалабун кьилиз акъудда лагьана гаф гана.
Гуьгъуьнлай Владимир Васильева вичи совещанидин сергьятра аваз виридан вилик Сулейман-Стальский райондин кьилин чар кIелунин себебдикай лагьана. Адан гафаралди, Сулейман-Стальский районди налогар кIватIун 106 процентдин тамамарнава. И делилди муниципалитетдин хъсан еридин кIвалахдин гьакъиндай шагьидвалзава.
“… Гзаф районра налогар кIватIун тешкилунин кIвалах зайиф гьалда ава. Сулейман-Стальский район гьич са хиляйни зайифдиз кIвалахзавай муниципалитетар гьатнавай сиягьра авач”, — къейдна республикадин Кьили.
Шегьерринни районрин кьилерихъ элкъвена, ада алава хъувуна: “Куьне чавай куьмек тIалабдайла, рикIел хуьх, чнани куьне чи умуми сал-мулк-бюджет кIватIунин карда иштиракдайдак умуд кутазва. Чна пулдин такьатар гьиниз фидатIа къалурзава, делилралди мягькемарзава. Инлай кьулухъни чи гьерекатар гьа ихьтинбур жеда. И четин йисуз чна гьар юкъуз бюджетдиз къвезвай такьатрин кьадар артухарунин месэладиз кьетIен фикир гана кIанда. Гьа вахтунда чна генани пара месэлаяр гьялда”.
Республикадин вири шегьеррин, районрин вилик лезги райондин агалкьунар къейд авун, гьелбетда, дамах кутадай кар я. Мадни са кар рикIиз хуш я: къенин руководстводи, са вахтара адет хьайивал, гьар нин хьайитIани тарифарзавач. Яшайишдин жуьреба-жуьре хилера агалкьунар къазанмишзавай, везифайрив намуслувилелди эгечIзавай, хиве тунвай кIвалах хъсан ери аваз кьилиз акъудзавай муниципалитетриз, анрин кьилериз кутугай, лайихлу къимет гузва. Идалайни гъейри, республикадин районарни шегьерар “жуванбурузни” “чарабуруз”, “дустаризни” “душманриз” пайзавач. Республикадин руководство патал вири сад я ва виридав сад хьиз эгечIзава. Къуллугърал миллетдиз, мукьвавилиз, хванахвавилиз килигна тайинарзавач, гьукумдин кьенерар кар алакьдай, гъавурда авай пешекаррал ихтибариз алахъзава. И къайдада эгечIуни пакадин югъ экуьди, бахтлуди жедайдак умуд кутадай мумкинвал гузва.
Лагьана кIанда, са шумуд йис идалай вилик Кьиблепатан Дагъустан республикада хъендик кумай макандиз элкъуьрнавай. Дагъустандин муькуь зонайрив гекъигайла, кьиблепата туькIуьрзавай рекьерин, эцигзавай объектрин, муниципалитетрин бюджетриз ахъайзавай пулдин такьатрин кьадар тIимил тир. Девирар дегиш хьана. Вирибурув сад хьиз эгечIуни гьахъвал арадал хкана. ИкI тирди мукьвара урус чIалал “Лезги газетдин” сайтда чап авур журналист Абдулафис Исмаилован “Слышат звон — не знают, где он” макъаладани къейднава. Авторди “Дагъустанда чIехи коррупционерар дустагъра тунилай гъейри, мад са дегишвални кьиле фенач, республика вилик физвач” лугьуз, гьукумдин кьилевайбурун кIвалахдилай наразивалзавайбуруз абур гъалатI жезвайди мисалралди субутзава. А.Исмаилован фикирдалди, Дагъларин уьлкведа хъсан патахъ гзаф дегишвилер кьиле фенва. Чешне яз, ам кьиблепатан районрикай рахазва.
Сулейман-Стальский район вилик йисара республикадин кьилевайбурун рикIелай алатнавай муниципалитетрикай сад тир. Дагъустандин кьилиз Владимир Васильев атайдалай кьулухъ гьалар дибдай дегиш хьана. Райондин кьил Нариман Абдулмуталибова са интервьюда къейднава: “Пуд йисан къене Владимир Васильева тешкилай Гьукуматди Сулейман-Стальский районда 30 йисуз ийиз тахьай кIвалахрилай пара авуна. Вични — яшайишдин вири хилера. ЦIийи мектебар, духтурханаяр, рекьер, инвестицияр, хуьруьн майишат…”. Кьуру гафар тахьун патал мисаларни гъиз жеда. Хейлин йисара сакIани кIукI гъиз тежезвай “Сардархуьр-ДаркIуш-Къазмаяр” водопровод, республикадин кьилиз Владимир Васильев атайла, федеральный госпрограммадик кутуна. Са гъвечIи девирда вилик йисара тавур кьван крар кьилиз акъуднава. Объект цIи тамамдиз кардик акатдайвал я. 1988-йисалай инихъ Агъа СтIал-Къазмайрал эцигиз гъиле кьур мектебдин дараматдин кьисмет генани агъурди хьана. Гила гьамни “Хуьруьн мулкар вилик тухун” программадик кутунва ва 400 чка авай 3 мертебадин мектеб эцигдайвал я. 2013-йисуз ишлемишиз вахкун пландик кутур Эминхуьруьн мектебни 2018-йисуз кардик акатна. Владимир Васильеван куьмекдалди.
Дегишвилер Мегьарамдхуьруьн райондани кьиле фена. Вичин макъалада А.Исмаилов абурукай гегьеншдиз раханва.
Са гафуналди, аваданлувилин кIвалахар саки гьар са шегьерда, районда кьиле физва. Ибур вири республикадин руководстводи тухузвай дуьзгуьн, гьахълу сиясатдин нетижаяр, бегьерар я.
Мегьамед Ибрагьимов
