Къизилар жагъана
Израилдин Явне шегьердин патаривай археологриз Исламдин къизилдин асирдин девирдин къизилар авай чка жагъанва. Идакай «Ислам.ru» сайтди хабар гузва. Къизилдин манатриз къимет гудай эксперт Роберт Кулан гафаралди, археологриз жагъанвайди надир хазина я.
Къизилдин 425 манат хъенчIин къапуна авай. Урусатдин пулуналди, жагъанвай хазинадин кьадар 4 миллиондиз барабар я. Экспертрин делилралди, абур 1100 йисуз чилик хьанва.
Лагьана кIанда, манатрин ери чIур хьанвач, абур лап къе чилик кутурбур хьиз ама. И карди абур михьи къизилдикай авунвайбур тирди субутзава.
Пешекарри къейдзавайвал, хазина Аббасидрин девирдиз талукьди я. И девирдиз мад Исламдин къизилдин асирни лугьузва. Аббасидрин халифатди алай аямдин Иракдин мулкарал регьбервал гузвай. А девирда, искусстводин ва архитектурадин хилера къазанмишнавай агалкьунриз килигна, Багъдад ва Самарра шегьерар мусурманрин алемдин медениятдин меркезар яз гьисабзавай.
МефтIедай квак акъудна
“Лента.ru” чешмеди хабар гузвайвал, духтурри Китайдин агьалидин мефтIедай яргъивилел 13 сантиметр алай чан алай квак акъудна. Ам гададин кьиле 17 йисуз яшамиш хьана.
23 йис хьанвай гададин гафаралди, 6 йис хьайидалай инихъ адан гъилер-кIвачер датIана гацум жезвай. Вичин жендек гьисс хъийин тийидайла, ам духтурханадиз фена.
Пешекарри гьисабзавайвал, цIи як тIуьнин нетижада (мисал яз, хъипрен ва я тахьайтIа мурдардин) гададин мефтIеда квак гьатна.
Мадни китайвиди хиве кьурвал, вичи гъвечIи чIавуз диде-бубадиз, сагъламвал хъсанзавач лугьуз, арзаяр авурла, абуру кваз кьазвачир. Гьавиляй гададини и кардиз артух фикир гузвачир.
Къейд ийин хьи, са шумуд йис идалай вилик Америкадин агьалийрин (стхадин ва вахан) мефтIерайни куквар акъуднай.
КIуьд сятда — муркIадин це
Кировский областдин агьали муркIади кьунвай яд авай, деринвилел 4 метр алай къуюдиз аватна ва сагъдиз амукьна. Идакай «Лента.ru» чешмеди хабар гузва.
Тамай хквезвай итим дуьшуьшдай Знаменка тIвар алай касни яшамиш тежезвай хуьруьн патарив къуйдиз аватна. Ада куьмек гудайбур къведайдак умуд кутуна, гьарайиз гатIунна. Амма гьарайдиз гьай лугьудай кас гьасятда пайда хьанач. Тамам кIуьд сят алатайла, и чкадин патавай физвай стхадизни вахаз гьарайзавай итимдин ван атана. Абуру верхи тар атIана ва адан куьмекдалди муркIадин цин есир винел ахкъудна.
Идалай гуьгъуьниз ам садани ишлемиш тийизвай къуяр агалун патал (абур и мулкара 5 ава) чкадин администрациядиз фена. Амма гьукумдин векилри са серенжемни кьабулнач. Чешмедин делилралди, алатай йисузни са кас къуйдиз аватнай.
Цавай фидай машин
“Газета.ru” чешмеди хабар гузвайвал, Япониядин “SkyDrive” тIвар алай компанияди цава лув гудай машин арадал гъанва. И йикъара ам сифте яз ишлемишна.
Проектдин руководитель Томохиро Фукудзавади къейд авурвал, машин 2 метрдин цавуз хкаж хьана ва ада 4 декьикьада лув гана. Машинда ам идара ийизвай касни (пилот) авай. Санлай къачурла, ихьтин машиндивай цава 5 декьикьада лув гуз жезва.
Алай вахтунда пешекарар адан йигинвал ва цава лув гузвай вахт артухарунал машгъул я. Ихьтин машинар арадал гъизвай проектар дуьньядин са шумуд уьлкведа гъиле кьунва. Абурун арада Япониядин кархана виридалайни вилик ква.
Урусатдик тахсир кутуна
Алай йисан ноябрдин вацра США-да президент хкядай сечкияр кьиле фида. “Газета.ru” чешмедин малуматралди, уьлкведин Конгрессдин векилрин палатадин спикер Нэнси Пелосиди Урусатдик, ам сечкийрик къаришмиш жезва лагьана, тахсир кутуна.
Адан гафаралди, Америкадин сиясатдин уьмуьрдиз таъсир ийиз алахънавай са шумуд уьлкве ава. Амма Урусатдин, Китайдин ва Ирандин гьерекатар, макьсадар сад туш. Президентдин сечкияр кардикай хкудун патал абурукай гзафни-гзаф Урусатди серенжемар кьабулзава, — гьисабзава Пелосиди.
Ада фикирзавайвал, Урусатдиз сечкияр Кремль патал хийир авай хьтин нетижаяр аваз акьалтIна кIанзава.
Къейд ийин хьи, сечкийра США-диз алай вахтунда регьбервал гузвай президент Дональд Трампани иштиракда.
Кьвед лагьай сеферда ахкатна
США-дин Невада штатда, коронавирус акатна, сагъ хъхьайдак вирус кьвед лагьай сеферда ахкат хъувуна. Идакай ТАСС-ди хабар гузва.
Санлай къачурла, дуьньяда ихьтин дуьшуьшар гила кьуд хьанва: виликдай кьвед лагьай сеферда коронавирус ахкат хъувурбур Гонконгда ва Европада винел акъуднай.
Америкадин агьали — 25 йис хьанвай гада — сад лагьай сефердилай тафаватлу яз, исятда четин гьалда ава. Садра сагъ хъувурдак кьвед лагьай сефердани вирус акат хъувунин себебар духтурривай гьелелиг тайинариз хьанвач.
«Лезги газет»
