Риб шешелда хуьз жедач лагьайвал, авай гаф талгьана завайни акъвазиз жедач. Ихтилат хейлин йисара дурумлудаказ Сулейман-Стальский райондин Шихидхуьруьн юкьван школада хъсан муаллим, тешкилатчи яз кIвалахзавай, чи виридан рикI алай писатель, Чеховакай пай атанвай Нажмудин Шихнебиевакай я.
Гьикаяяр кхьинай ам хъсандиз макьамар ядай зуьрнечи ятIа, шиирар туькIуьрунин рекьяй, завай ам зил кьазвайди яз гьисабиз жеда. Са гафуналди, кьил-кьилеллаз, устадвилелди яратмишзавай кас я. Адан яратмишунрин асас рехъ гьикаятдихъ галаз алакъалу я. Амма адахъ са алакьун мадни ава. Сатирикдин бажарагъ. Адан къелемдикай хкатнавай гьикаятдин хейлин эсерар сатирадин рангари, тавари мадни метлеблу, кесерлу авунва. Чебни вири девирриз хас ва кутугайбур я.
Бажарагълу писателдин “Куьредин билбил”, “Мехъер” ва хейлин масабур (за вирибурун тIварар кьадач), гьар гьи гьикая кIелайтIани, хъсан образралди, рикIел аламукьдай вакъиайралди девлетлу я. Абурукай гзафбур Советрин девирда чапдай акъатна. А вахтунда, чи йикъара хьиз, гьар вуч хьайитIани чапзавачир. Ктаб акъудун гьикьван четин кар тиртIа гзафбуруз чида. Гила, садан патайни гуьзчивал амачирла, хсуси чапханайриз пул гуз, вуч хьайитIани акъудиз жезва. Бес абурун мана, чрайвал, тамамвал?.. Лугьудайвал, фекьидинди чуьхуьн я, женнетдиз финни тефин, Аллагьдин гъиле ава.
Нажмудин Шихнабиеван гьикаяяр, фельетонар кIелзавайдак хъвер кутадай, мад сеферда кIел хъийиз кIан жедай эсерар я. Им писателдин яратмишунрин кьетIенвал, устадвилин кукIуш я. Ихьтин ери эдебиятдин вири векилриз хас туш. Нажмудин Шихнабиеван эсеррин чIал хъуьтуьлди (яни кIелиз регьят), гьа са вахтунда дерин фикирралди девлетлуди я.
Заз Нажмудин муаллимди жемиятдин уьмуьрда иштиракуникайни са шумуд гаф лугьуз кIанзава. Алай вахтундани кардик кумай “Куьредин ярар” тешкилатдин тIвар кьурла, зи фикирдиз алатай виш йисарин четин вахтар рикIел хквезва. Заз 1990-йисуз Яламадай буюр авур са гъвечIи чар атана. А чар, зи багьа документрин важиблу чарарин архивда, гилани саламат яз хуьзва. Чарче, Къуба патан лезгийри, чпихъ гьялна кIанзавай чарасуз дердияр аваз, мярекат тухузвайдакай кхьенвай ва гзафбуруз хьиз, Сулейман-Стальский райондай зазни, ана иштиракун теклифнавай. Физ гьазур хьайила, хизанри, вун гьиниз физвайди я лугьуз, чпин аксивал къалурна. Низ кIан жеда, кьве патан терефдарар авай ва къал квай чкадиз фин? Вични, Самур вацIун а патаз. Къал квай патаз. Захъ, са кар рикIел акьалтайла, ам кьилиз акъуддай адет авайди я. Абуру зунни лезги чIалахъ, хайи халкьдихъ рикI кузвай шаир яз гьисабна, буюр авунвай. ТефейтIа, закай маса хиялни ийидай, зун, са бязибуру хьиз, лезгияр патал чан гуда лугьуз, мярекатра хур гатаз, кар чкадал атайла, кьил къакъудзавай шаир хьиз жедай.
Залай гъейри мад Яламадиз теклифнавай кас аватIа, суракь авурла, зи бахтунай хьиз, зал Кьасумхуьрел атанвай Нажмудин муаллим гьалтна. Нетижада чун кьведни Яламадиз рекье гьатна. Декабрдин эхирар тир. ХъуьтIуьн къаярикай, сергьятдал аламай Сталинан памятник алай чкадал, са сятинилай виниз Яламадихъ фидай улакьдал вил алаз акъвазайдакай зун яргъалди рахадач. Ихтилат Нажмудин муаллимдикай тирвиляй…
Са гафуналди, чна мярекатда иштиракна, гьарда вичихъ авай кьве келима ва шиирар кIелна. Рагьметлу Дагъустандин халкьдин шаир Байрам Салимова, чун кьвед вичихъ галаз стхадин кIвализ хутахна, гьана йиф авуна, пакадин юкъуз ватандихъ хквез рекье гьатна. Машинда аваз хкведайла, Нажмудин муаллимди заз “Сажидин муаллим, ша, чнани, Яламадин векилри хьиз, чи райондани, яратмишзавайбур санал агуддай культурадин макан тешкилин” лагьана.
— Районда культурадин идара аваз, мад культурадин маканни тешкил ийиз тадани? — хабар кьуна за хияллу яз.
— ТIвар чна адаз “Куьредин ярар” гун, — давамар хъувуна ада, на лугьуди, “хьухь!” лагьана, жедайди хьиз.
— АкI ятIа, за “Куьредин ярар” макан гьихьтинди хьун лазим ятIа, гьадакай хъфидай рекье шиирни туькIуьрда, — алава хъувуна за.
Куьрелди, шиир арадал атана. Амни Нажмудин муаллимди композитор Къагьриман Ибрагьимовал агакьарна, а кьегьалдини, гъиле-гъилди мани мярекатдиз акъудна.
Са кьадар вахтар арадай фейила, макан арадал гъунин месэладални кIукI атана. И кардани заз Нажмудин Шихнебиеван алакьун акуна. Чна культурадин маканда иштиракдай яратмишзавай векилар кIватIна ва жегьилриз куьмек гунин, тарих рикIел хкунин, коллективрихъ галаз шаиррин гуьруьшар тешкилунин месэлаяр гъиле кьуна. Кьасумхуьруьн “Коммунизмдин гатфар” газетдин редакцияда кIватI хьайила, за цIийиз тешкилнавай макандин председателвиле Нажмудин Шихнебиев хкягъунин теклиф гана ва анал кIватI хьанвайбуру зун адан заместитель яз хкяна….
Гьа икI чна санал, гьатта Белиждай Къагьриман Ибрагьимов кьиле авай кьавалрин дестедиз эвериз, райондин хуьрера, шумудни са карханада, райондин культурадин управленидилай йисаралди алакь тийизвай мярекатар тешкилна. Райондин агьалияр и крарин шагьидар я. Садан кьванни тIвар кьан. Кьулан СтIалдал, халичаяр, гамар храдай артель, гуьгъуьнлай гамарин фабрика, эхирдай “Касумкент” тIвар алай объединение аваз, са мярекатни тахьай чкада, чна еке межлис тешкилнай. Фабрикадин виликан рабочийри гилани зун акурла, куьне гьикьван хъсан межлис авунай лугьуз, рикIел хкизва.
Нажмудин муаллимдиз, школада тарсарни гуз, гьар юкъуз Кьасумхуьрел къвез-хъфидай мумкинвал тежезвайди фикирда кьуна, цIийиз арадал гъанвай макандин председателвиле кьилин образование авай экономист Агьмедпаша Агьмедпашаев, заместителвилени — шаир ва газетдин къуллугъчи Абидин Камилов хкянай…
Са кардал фикир желб ийиз кIанзава: цIудралди ктабрин автор, хейлин йисара бегьерлудаказ образованидин, медениятдин хиле зегьмет чIугвазвай пешекар муаллим, бажарагълу писатель, Урусатдин писателрин Союздин член Нажмудин Шихнабиев “Дагъустандин культурадин лайихлу работник”, я тахьайтIа, “Дагъустандин лайихлу муаллим” тIварариз лайихлу тахьун аламатдин кар я. Вич дережайрин суракьда авачтIани, ихьтин лайихлувилер авай касдин зегьметдиз кутугай къимет тагун дуьз кар туш.
Сажидин, шаир, “Куьредин ярар” макан
тешкил авурбурукай сад, РФ-дин писателрин
ва журналистрин Союзрин член
