Россиядин Федерациядин Советди 15-декабрдиз 2018-йисан 18-март РФ-дин Президентдин сечкийрин югъ яз тайинарнавайдан гьакъиндай къарар кьабулна. 18-декабрдиз къарар СМИ-ри акъудна ва закондин бинедаллаз чи уьлкведа сечкидин кампаниядив эгечIнава.
РФ-дин ЦИК-дин председатель Элла Панфиловади малумарайвал, сечкидин Центральный комиссияни кваз сечкидин вири комиссияр сечкийриз гьазур хьанва. Ада мадни къейд авуна хьи, “Чун патал и алай девирда виридалайни кьилинди Россиядин Федерациядин сечкичийрин патай ихтибар къазанмишун я. Гьавиляй кардик квай законрин сергьятра аваз сечкийриз гьазурвал акунин кIвалахар пара тешкиллувилелди, ачухдаказ, виридаз сад хьтин ихтиярар, мумкинвилер гуналди кьиле тухвана кIанда. Мадни лагьайтIа, сечкийрихъ галаз алакъалу гьар са касдив къенивилелди, регьимлувилелди эгечIна кIанда. Сифте нубатдани чи сечкичийрив. Абурулай аслу я пака сечкийрин нетижаяр гьихьтинбур жедатIа”.
Россиядин Президентдин сечкийриз итиж ийизвайбур пара я. Гьавиляй ЦИК сечкияр гьахълудаказ тухунин, алатай сечкийра рехъ гайи гъалатIар, законсузвилер тикрар тахвунин къастунив ацIанва.
И сечкийра хейлин цIийивилерни кардик кутазва, яни сечкияр тешкилунни, кандидатриз регистрация авунни, сес гунни регьятарзава. Законсузвилерин вилик пад кьунин мураддалди сечкийрин участокра наблюдателрин (гуьзчийрин) кьадар гзафарзава, видеозаписар ийидай аппаратураяр, КОИБ-ар эцигзава ва маса къулайвилер тешкилзава.
ЦИК-ди хабар гайивал, гьеле уьлкведин кьилин къуллугъ кьун патал 29 касди чпикай малумарнава. 14 кас партийри ва 15 касдини чпи-чеб къалурнава. Гьа идалди акьалтIдач. Президент жез кIанзавайбур мадни ава.
Гьелбетда, къалурнавай вири ксар регистрация ийида лугьуз жедач. И кар авун патал абур са шумуд имтигьандай экъечIна кIанзава. Сифте нубатда партийри ва дестейри собранийрал, съездрал чпин кандидатрин тIварар кьун лазим я. Ахпа чпин тереф хуьзвай сечкичийрин къулар (чпи чеб къалурзавайбуру 300 агъзур, парламентдинбур тушир партийри 100 агъзур) кIватIна кIанзава. Парламентдин партийрин кандидатриз кьезилвал ава. Абур къулар кIватI тавуна регистрация ийизва.
Са шумуд йис идалай вилик Конституциядик кухтур дегишвилер себеб яз, гила уьлкведин президент 6 йисан муьгьлетда хкязава.
РФ-дин Президентди властдин вири хилерал гуьзчивалзава. Ада Гьукуматдин Председатель тайинарзава. Президентдиз министррин кабинет отставкадиз ракъурдай ихтияр ава. Ада Госдумадиз Центральный банкдин председателвиле хкядай кас теклифзава. Конституционный Суддин, Верховный суддин ва регионра федеральный судьяярни, Генеральный прокурорни ада тайинарзава. Президент гьакI Верховный главнокомандующийни я. Адаз парламент чукIурдай ихтиярни ава.
Хийир Эмиров
