Гъилевай йисуз республикадин агьалияр ва гьакI чи ватанэгьлияр патални лишанлу вакъиаяр тIимил хьанач. Бязибурукай чна алатай нумрада кхьенай. Абурал алава яз лугьуз жеда хьи, Дагъларин уьлкведин меркезда чи дишегьлийрин ва бицIекрин гьакъин­дай къайгъударвал авунин мураддалди перинатальный центр ишлемишиз вахкана. Ида аялар тазазмаз рекьизвай дуьшуьшар лап тIимиларда.

Дагъустанвийри шад гьалара Махачкъаладин  160 йисан юбилей къейдна. Чи ватанэгьлийри Дагъустандиз хейлин йисара регьбервал гайи политический деятель Нажмудин Самурскийдин 125 йисан юбилейдиз талукь мярекатра иштиракна.

Москвада ФЛНКА-дин 5-съезд кьиле фе­на. Анал чи халкьдин кар алай месэлайриз ва гьакI тарихдиз, чIалаз, медениятдиз талукь­ рахунар авуна. Махачкъалада “Лезги чIал ва меденият: саламатдиз хуьн ва еримлу авун” лишандик кваз форум кьиле фена. Аниз хейлин хуьрерай, республикадилай къецяйни алимар, пешекарар, муаллимар, писателар, студентар атанвай.

Дагъустандин технический университетда жаванриз чирвилер гудай “Сириус” центрадин (адан къаюмвилин советдик чи машгьур карчи Сулейман Керимовни ква) филиал кардик кутуна.

Дербентдин “Нарын  къеледа” “Лезги сес — 2017” конкурс-фестиваль тешкиллувилелди ва гурлудаказ кьиле тухвана. Сегьнеда республикадин ва гьакI Россиядин хейлин регионрай хтанвай жегьил ва гьакI фадлай тамашачийриз малум тир манидарри чпин алакьунар къалурна.

Махачкъаладин политехнический колледждин цлал “Жуьрэтлувиляй” ордендиз лайихлу хьайи Россиядин ФСБ-дин къуллугъчи, капитан Бабаев Артуран мемориальный кьул (плита) эцигна. 30-нумрадин лицей адан тIварунихъ яна.

Эгер кьилди инсанрал акъвазайтIа, Яру КIекрен йис гзафбурун рикIел аламукьда. Дипломатвилин чIехи дережадиз хкажай Азим Ярагьмедован, генерал-майорвилин чин къачур яракьрин рекьяй РФ-дин милли гвардиядин Сибирдин округдин кьушунрин командирдин заместитель Игит Менафован,  “Ватандин вилик лайихлувилерай” II дережадин ордендин медалдиз лайихлу хьайи Сулейман Керимован, “Дагъустан Республикадин вилик лайихлувилерай” орден гайи РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель Рамазан Жафарован, сурдлимпиададин чемпион (дзюдо, 66 кг.) Руслан Аскерован, уьлкведа машгьур 1-телеканалдин “Голос” тIвар ганвай музыкальный конкурсда финалдиз акъатай бажарагълу манидар Селим Аллагьярован…

Мегьарамдхуьруьн район

Гзафбуруз таъсир авур кар октябрдин вацра хьана. РД-дин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Владимир Васильев Мегьарамдхуьруьз фена ва агьалийрихъ галаз гуьруьшмиш хьана, абурун дердийрихъ яб акална.

Районэгьлийрин рикIерик шадвал кутадай вакъиаяр, цIийивилер, муштулухар садни кьвед туш. Иллаки Ярагъ-Къазмайрин хуьре школадин дарамат эцигиз эгечIун. Уьлкведин президентдизни кваз кхьей чарари эхир нетижа гана. Эцигунрал худда кIвалахар кьиле физва ва къведай йисуз райондин чIехи хуьруьн аялар школадин цIийи ва хейлин къулайвилер авай дараматдиз кIелиз фида.

Приморскдин агьалийри ва акьалтзавай несилди чпиз школадин цIийи дарамат багъишай жумарт хва ва карчи Фридон Шагьпазоваз аферин ва баркалла лугьузва.

Алим, багъманчи Тимур Гьабибова Мегьарамдхуьруьн райондин тIвар республикадилай къецени машгьур авунва. Ада Тагьирхуьруьн-Къазмайрал вичин ботанический багъда дуьньядин кьуд пипIе битмиш жезвай набататар, емишар, цуьквер цазва ва абуру бегьерарни гузва. Адан багъдиз уьлкведин кьуд патахъай туристарни къвезва. Лугьун лазим я хьи, Мегьарамдхуьруьн районди цIийи багълар кутунал гьалтайла, республикада кIвенкIвечи чка кьазва. Исятда ина 5,7 агъзур гектар багълар ава. ЦIи багъманчийри 41,5 агъзур тонн емишар кIватIна. Гьа гьисабдай яз “Раджабли” сортунин 6,5 агъзур тонн хутарни.

Райондин тIвар виниз акъудзавайбурук жаванар, жегьиларни ква. Чахчар-Къазмайрин школадин 11-классда кIелзавай Уямудин Мегьамедханова магнитдикай, фотоэлементрикай, цурун симерикай ва маса алатрикай гьазурнавай левитироватдай двигателдиз пешекарри еке къимет гана.

Вирироссиядин “Йисан хизан” конкурсда гъалиб хьайи музыкантрин, манидаррин Улубеговрин хизанди, Олимпиададин чемпион Радик Исаева, “Леки” футболдин командади, дзюдоист Жабраил Магьарамова, спидкубингчи (Рубикан кубик тади гьалда кIва­тIунай спортдин жуьре) Эседуллагь Рагьимова, “Жуьрэтлувиляй” ордендиз лайихлу хьайи полициядин лейтенант рагьметлу ­Давид Фатагьова, вичин диде кьиникьикай ­къутармишай Ярагъ-Къазмайрин школадин 4-классда кIелзавай Абдулвагьаб Жафарова ва масабуруни райондикай хъсан фикирар арадал гъизва.

Алатзавай йисуз районэгьлийри Дагъустандин халкьдин писатель Абдуселим Исмаилован 70 йисан юбилейдик, “Самурдин зул” тIвар алай халкьдин яратмишунрин, ­“Россиядин цава — дурнаяр” ватанпересвилин ма­нийрин фестивалра хушвилелди иштиракна.

Ахцегь район

Са рахунни алач, йисан кьилин вакъиа Ахцегьа нубатдин сеферда  тешкилай лезги халкьдин игитвилин “Шарвили” эпосдин сувар я. Ам пара гурлудаказ ва вишералди ин­санрин иштираквал аваз кьиле фена. Ам уьлкведин пара областрай, шегьеррай хтанвай мугьманрин рикIел аламукьда.

Ахцегьа тешкилай “Ичерин суварални” гзаф инсанри гьейранвална.

Алатзавай йис Луткунрин, Калукрин хуьрерин бейнидайни акъатдач, гьикI хьи, абурун кIвалера газдин вили ялавар куькIвена. Районэгьлияр патал са шадлух кар мад хьана. Ахцегьа “Самур” тIвар алаз алай аямдин аппаратурайралди тадаракламишнавай медицинадин центр кардик кутуна. Ам Жигерхан Сулейманован патай районэгьлийриз савкьат я.

Дагъда авай хуьрерин агьалияр пара къулайвилерикай магьрум я. Амма рекьер къайдадик квачирла, — мадни. И кар фикирда кьуна, администрацияди Кьурукалалай Хинез, Кътумиз физвай рехъ къайдадиз гъана, ва­цIал муьгъ эцигна, Хуьруьгрин куьчейра асфальт туна, КьакIа аялрин бахча ачухна.

Кьурагь район

Вирида фадлай гуьзлемишзавай маракьлу мярекат — Дагъустандин ва лезги литературадин классик, дидед чIалал сифте шиирар яратмишай шаир, ашукь Кьуьчхуьр Саидан 250 йисан юбилей Бугъдатепе хуьре тешкилна. Иниз республикадин шегьеррай, хуьрерай гзаф мугьманар, устаддин ирсинал ашукьбур атанвай. Кьурагьа шаирдин эсерар хуралай кIелдайбурун конкурс тешкилна. Вири хуьрерай 50-далай виниз школьникри чпин алакьунар къалурна. Кьуьчхуьррин хуьруьн школадин 5-классда кIелзавай Фатима Къазиевади ва Маллакентдин школадин 11-классда кIелзавай Халида Яралиевади сад лагьай чкаяр кьуна.

Райондин Кумухърин хуьруьн агьалийрик Гуьлгери вацIу къурху кутаз хейлин йисар я. ВацIуз сел атайла, хуьруьн майишатдин чилериз зиянар гузва, 112 кIвал тухудай хаталувални арадал къвезва. ВацIукай хуьдай имаратар эцигиз гъиле кьунай, амма ахпа, пулар авач лугьуз, кIвалахар акъвазарна. Ингье цIи РД-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводи вацIукай хуьдай имаратар эхцигун вичин гуьзчивилик кутунва. Министр Н.Карачаева лагьайвал, республикадин бюджетдай 10 млн манат чара авунва. 842 метрдин банд  (дамба) эцигун патал 70 млн манат герек къвезва. Ахъайнавай пулунин кIвала­хар кьилиз акъуднава. Амайбур къведай йисуз акьалтIарун лазим я. И месэлади кумухъвияр рикIивай рази авунва.

Гьар йисуз Кумухърин хуьре  республикадин “Кьурагь дагъларин авазар” фестиваль тешкилзава. ЦIини ам гурлудаказ, гзаф кьадарда манидарри, ашукьри, гьевескарри иш­тиракуналди акьалтIна.

Райондин Гелхенрин хуьряй тир Рамазан Гьуьсейнова Латвияда путар хкажунай Европадин чемпионвилин тIвар къачуна.

КIирийрин спортдин школа-интернатда Ватандин ЧIехи дяведа телеф хьайибуруз обелиск ачухна.

 

Докъузпара район

Алатай йисара ина экономикадин, яшайишдин, культурадин жигьетдай агьалийри разивалдай хейлин крар авуна. Гьавиляй РД-дин шегьеррин ва районрин чкадин вичи-вич идара ийидай управленидин органрин менфятлу кIвалах фикирда кьуна, райондиз 2-чка ганай. ЦIини райондин хуьрера аваданламишунин ва яшайишдин месэлайриз еке фикир гана.

Кьилин вакъиани “Докъузпара район” МО-дин кьил Керимхан Абасовахъ галаз алакъа­лу хьана. Ам Дагъустан Республикадин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин министрвиле тайинарна.

Районда нубатдин сеферда “Авазлу симер” фестиваль тухвана.

Яру КIекрен йис райондин са шумуд спортсменди гъалибвилералди лишанламишна. Къаракуьреви Атам Шихмурадова Россиядин кIвенкIвечивал патал Хасавюртда кьиле фейи азаддаказ кьуршахар кьадайбурун акъажунра 1 — чка кьуна. Гьа и хуьруьн­ви Артур Алискерова Россиядин федеральный приставрин къуллугъдин спортсменрин арада кьиле фейи чемпионатда вич 90 кг. заланвал авай пагьливанрилай са шумуд кIарцIин виняй тирди успатна. Усугъчайдилай тир Абдурза Садирова грэпплингдай кьиле фейи Европадин чемпионатда 86 кг-дал къведалди заланвал авайбурун арада гъалибвал къачуна.

 

Хив район

Хив районда Яру КIекрен йисуз яшайишдин месэлаяр гьялуниз кьилин фикир гана. И кардал жумарт карчиярни желбна. Кьван­цIилрин (ина 1932-йисуз районда сад лагьайди яз юкьван школа ачухнай) ва ЧIилихъ­рин хуьрерин агьалийрин, иллаки аялрин рикIелай школайрин цIийи дараматар ишлемишиз вахкун алатдач.

Агъа АрхитIрин хуьруьнвийриз Къазахстанда яшамиш жезвай ватанэгьлийри — Фаталиеври  алай аямдин шартIар ва къулайвилер тешкилнавай аялрин бахчадин гуьзел дарамат багъишна. Идалай гъейри Фаталиеври Тркалрин хуьре 70 кал патал ферма эцигна. Исятда нек гьялдай ва некIедин продукция акъуддай завод эцигзава. Тркализ газдин линияни тухвана.

Эцигунрин кIвалахар маса хуьрерани кьиле физва. Хвережани аялрин бахча кардик кутунва. Кашанхуьре культурадинни маш­гъулатрин центр ачухна. Ляхля-Кувиг хуьрерин арада вацIал муьгъ эцигна. Хив, ЗахитI, Хъукьвар, Кьуштил хуьрерин рекьера асфальт туна Межгуьлиз, Ургадиз физвай рекьерни къайдадик кухтуна. Агъа Ярака, Агъа АрхитIа, Лака, Къванцига спортдин майданар эцигзава.

Нариман Ибрагьимов