12-майдиз “Дагъустан” РГВК каналдин эфирдай машгьур журналист, РД-дин здравоохраненидин министерстводин Общественный советдин председатель, республикада ОНФ-дин сопредседатель Ильман Алипулатова Дагъустандин Кьил Владимир Васильевахъ галаз кьиле тухвай интервью къалурна. Асул гьисабдай, республикадин Кьили коронавирус себеб яз Кеферпатан Кавказдин регионда арадал атанвай гьаларихъ галаз алакъалу са шумуд суалдиз жаваб гана. Абурукай бязибур чна газет кIелзавай­бурун фикирдиз гъизва.

Владимир Васильева къейд авурвал, 12-майдин делилралди, Дагъустанда коронавирус акатнавай 2888 дуьшуьш тайин­ хьанва. И рекъемрин жигьетдай респуб­ли­ка уьлкведа вад лагьай чкадал ала. Здра­воохраненидин министерстводи хабар гузвайвал, тIвар кьунвай тIугъвалди­лай гъейри, регионда стIалжемни пайда хьанва. Алатай йисан апрелдин вацрав гекъигайтIа, алай йисан апрелдин вацра республикада стIалжемдик начагъ хьанвайбурун кьадар 33,6 процентдин артух хьанва. Кьенвайбурун кьадар лагьайтIа, 481-дав агакьнава. 26 кас коронавирус себеб яз телеф хьанва.

Владимир Васильеван фикирдалди, апрелдин эвел кьилерив гекъигайла, алай вахтунда дагъустанвийри республикада тайинарнавай къайдайрал амал авуниз гзаф фикир гузва. Мисал яз, коронавирусди­кай хуьн патал кIвалерай экъечI тийизвай агьалийрин кьадар артух хьанва. Къейд ийин хьи, уьлкведин са шумуд регионда хьиз, Дагъустандани карантиндин вахт артухар хъувунва. В.Васильеван гафаралди, и кардин тереф вири шегьеррин ва районрин кьилерини хвена. Эгер азар­лубу­рун кьадар тIимил жез хьайитIа, карантин кардикай хкудда. Гьелелиг а вахт алукьна­­вач.

Статистикадин рекъемрай аквазвайвал, уьлкведа адетдинди тушир стIалжем пайда хьайила, Дагъустанда авай гьалар артух къурху кутадайбур тушир. 16-апрелдилай азардин есирда гьатнавайбурун кьадар гзаф жез гатIунна. Мисал яз, 16-апрелдиз начагъбурун кьадар 222 тир, 23-апрелдиз лагьайтIа, 446-дав агакьна. 1-майдиз мадни па­ра хьана — 656. Гьа икI, кьадар йикъалай-къуз артух жезва­.

Владимир Васильева гьисабзавайвал, къенин юкъуз Дагъустанда арадал атанвай гьалара тIугъвалдиз акси женг тухунин карда къурулушдин къайдадикай менфят къачуна кIанзава.

“Республикадин кьиле акъвазнавай кас яз, вилик акъвазнавай месэлаяр къуру­лушдин къайдада гьялун зи везифа я. Да­гъустанда кьиле физвай гьерекатрин пата­хъай жавабдарвал чи хиве ава. Эгер кьа­булзавай серенжемри агьалияр хуьдай, инсанриз чпин ихтиярар кьилиз акъуддай мумкинвал гузвач­тIа, абурухъ са метлебни авач.

Аллагьди чаз неинки жаза, гьакI къува­тарни гузва… Килиг садра, къенин юкъуз­ духтуррив, медсестрайрив гьикI эгечIза­ва­тIа. Са тIимил вахт идалай вилик эгечI­завай тегьер михьиз масад тир. За абуруз сагърай лугьузва”, — къейдна региондин Кьили.

Владимир Васильева мукьвара республикадин здравоохраненидин хиле ахтармишунар кьиле фейидакайни лагьана.

“Исятда чна ахтармишунар тухвай вахтунда винел акъатай нукьсанрин винел­ кIвалах тухузва. Абурукай садбур гьакъикъатдани авайбур я, бязибур — ваъ. Хейлин крариз, гьерекатриз, серенжемриз гьеле къимет хгана кIанзава. Мисал яз, ИВЛ-дин (нефес къачуз куьмекдай) аппаратар. Республикада гьар юкъуз, юкьван гьисабдалди, ихьтин 100 аппаратдикай менфят къачузва. Абур чахъ санлай 700-далай пара ава. Чна генани 140 алава аппарат тIалаб­­зава. Чаз тайин тир кьадар майдиз, амай пайни июндиз, июлдиз гуда лагьанва­.

Кислороддихъ галаз алакъалу месэлани хцидаказ акъвазнавай. “Дагдизель” заводдин куьмекдалди и месэла са куьруь геренда гьялна. Карханади, виликдай Италиядай маса къачузвай клапанар, чкадал гьазурна. Нетижада саки 700 койка кислороддалди таъминариз алакьна”, — къейдна В.Васильева.

Республикадин Кьилин фикирдалди, эхиримжи йисара Дагъустанда здравоохраненидин хилез кьетIен фикир гузва. Гьа са вахтунда ада къе арадал атанвай гьалари гузвай фикир бес тежезвайдан, вилик хейлин кIвалахар кумайдан гьакъиндай шагьидвалзавайди къейдна.

“Гьар са региондин мумкинвилер бюджетди тайинарзава. Чи бюджетдин кьадар 150 млрд манат я. Виликан йисарив гекъигайтIа, са шумуд сеферда пара я. Мисал яз, 2018-йисуз бюджетда 100 млрд манат авай. Чун налогар гзаф гуз ва пара къазанжияр къачуз гатIунна. Кьилинди ча­лай коррупциядин ва чуьнуьхунрин сергьятар гуьтIуь ийиз алакьна.

ТIугъвал садани вилив хвенвачир. Гьатта экономика вилик фенвай субъектривайни коронавирусдин гьужумдин ериш зайифариз жезвач. Чун вири къуватар садна жезмай кьван фад завалдин вилик пад кьаз алахъзава. И карда чун сад хьана кIанда. Республикадин агьалийри тайинарнавай къайдайрал, кIвалерай къецел экъечI тавунал амал авунилай вахтунда тIугъвалдин вилик пад кьун аслу я”, — алава хъувуна Владимир Васильева.

«Лезги газет»