Советрин халкьди фашистрин Германиядал Гъалибвал къачурдалай инихъ 75 йис тамам жезва. И Гъалибвилин бинеда гзаф четинвилер, магьрумвилер, къурбандар, Яру Армиядин кьегьалвилер ава.
Гъалибвилин юбилейдиз вири гьазур жезва. Ада мад сеферда чи ва жегьил несилрин рикIел гъалибчи аскеррин игитвилер хкизва.
Мусибатдин дяведа зи чIехи бубайрини — Къараханов Нуруллагь Мурадовича ва Герейханов Али Таймасхановича — иштиракна. За абурал дамахзава.
Н.Къараханов 1922-йисуз Ахцегьа дидедиз хьана. ГъвечIизамаз бубадикай магьрум хьайи ам аялрин кIвализ вугана. 1941-йисуз Орджоникидзедин военный училище акьалтIарай ам фронтдиз фена. Ам сифтедай взводдин ва ахпа лишанчийрин ротадин командирвиле тайинарна.
1942-йисуз Харьков патал женгер кьиле тухудайла, Советрин кьушунрин частар, абурук кваз чIехи бубадин ротани гьалкъада гьатна. Суткада ротади фашистрин са шумуд гьужум алудна, немсерикай хейлинбур тергна. ЧIехи бубадални хер хьанвай. Къуватар барабарбур тушир. Ада вичихъ галамай аскерарни галаз гьалкъадай экъечIдай рекьер жагъурна ва 12 суткадилай жуванбурун патав хквез алакьна. Гьа и женгера къалурай дирибашвиляй Къарахановаз сифте медални — “Жуьрэтлувиляй” — гана.
Фронтда авайла чIехи бубадал пуд сеферда хирер хьана. Гзаф вахт госпиталра акъатна. Кьилик фейи ракьун кIус эхир нефесдалди гьаник кумукьнай. Хирургривай, мефтIедиз зиян жез кичIела, ам хкудиз хьаначир.
Чи хизанда гьамиша рикIел хкизвай са агьвалат ава. 1943-йисуз хер хьанвай Къараханов Гуржистандин госпиталдиз акъатна. Идакай ада кIвализ чар кхьена. Ихьтин хабар агакьайла адан диде, савадсуз дишегьли, хуьруьн советдай герек справкани къачуна, хцин гьарайдиз рекье гьатна. Госпиталдиз агакьдалди гзаф йикъар алатна, амма хва акунач. Сагъ хъхьанвай офицер фронтдиз хъфиз гьазур жезвай. Диде аскерар, офицерар тухузвай рехъ гуьзетиз, белки, хва аквадатIа лугьуз акъвазна. Иниз кьван атайла, хва такуна гьикI хъфидай. Гьар юкъуз рекьел экъечIиз, ада аскерриз вичин хцин шикил къалурзавай. Анжах кьуд лагьай юкъуз дидедал вичин хва чизвай кас ацалтна ва ада Нуруллагьаз вич дидеди гуьзетзавайдакай хабар гана. Фронтдиз хъфидалди Нуруллагьа дидедихъ галаз бахтлу са югъ акъуднай.
Н.Къараханова Румыния, Венгрия, Чехословакия, Югославия, Австрия азаддай женгера иштиракна. Фашистрал гъалибвал къазанмишайла чIехи буба гвардиядин лишанчийрин 361-полкунин батальондин командирдин заместитель тир. Кьегьалвилерай адаз Ватандин дяведин орден ва медалар ганай. Ада Кеферпатан Кавказдин военный округда къуллугъ давамарнай.
1947-йисуз ам ислягь зегьметдив эгечI хъувуна. Дербентдин лесхоздин директор яз ада къадим шегьердин мулкара, дагъ галай пата тамарин зулар, сифте яз шамагъаждин тарар кутунай. Шамагъаждин къелемар Нахичевандай гъанай. Кьиблепатан Дагъустанда ва Дербент районда тамарин майданар гегьеншаруник еке пай кутунай. 1971-йисуз чIехи бубадин зегьметар гьукуматди Зегьметдин Яру Пайдахдин ордендалди къейднай. 2005-йисуз РД-дин тамарин майишатдин агентстводин къарардалди тамун культурайрин са участокдиз Н.Къараханован тIвар ганва.
ЧIехи буба анжах 50 йисуз яшамиш хьана, амма ада вичелай гуьгъуьниз къени крар туна.
Герейханов Али 1924-йисуз Ахцегьа дидедиз хьана. Дяве башламишайла ада Каспийск шегьердин заводда кIвалахзавай. А вахтунда ина яракьар акъудзавай. 1942-йисуз гуьгьуьллудаказ фронтдиз фена. Адани Харьков патал, Днепр вацIалай элячIзавай, Украина азадзавай женгера иштиракна. 1944-йисуз А.Герейханов Уфадин военный училищедиз кIелиз ракъурна. Анаг куьтягьай офицерди Одессадин военный округда къуллугъна. Ахпа ада ватандиз къуллугъзавай чкаяр дегиш хьана — Урал, Къазахстан, Кеферпатан Кавказ.
Али буба уьмуьрдал шад, къени, инсанрик фад акахьдай, хуш рафтарвалдай кас тир. Гьа са вахтунда ам музыкадин алатрални къугъвадай. Шахматрални рикI алай инсан тир.
Адет тирвал, гьар йисан Гъалибвилин юкъуз, чIехи бубаяр яшамиш хьайи кIвале, абурун веледар, эвледар, мукьва-кьилияр кIватI жезва, бубайрин баркаллу крар рикIел хкиз, акьалтзавай несилдиз абурун жанлу ва къагьриманвилин уьмуьрдикай ахъайиз. Эхиримжи йисара чна, аяларни галаз, “Рекьин тийидай полк” серенжемдани иштиракзава, чIехи бубайрин шикиларни гваз. Чна абурал рикIивай дамахзава.
Н.Къараханов,
РД-дин лайихлу юрист
