И мукьвара заз чи халкьдин чIехи шаир Кесиб  Абдуллагьан  шиирар кIелун кьисмет хьана. Эсеррин дад мефтIеда иливар тахьанмаз, зи рикIел Лезги Няметан “Шаирар фад рекьида” тIвар алай шиир хтана:

Шаирар фад рекьида,

Дагъ рекьидач. Ваъ!

Шаирар фад рекьида,

Рагъ рекъидач. Ваъ!

Шаирар фад рекьида,

Ваъ! Рекьидач шаирар.

Чилни, цавни рекъида.

Гьич садрани рекьидач,

Эл паталди абуру кхьей

Даим дири шиирар!..

Кесиб Абдуллагь за тIимил кIелнавай ша­ир я. Вучиз лагьайтIа шаирдин анжах 1963-йисуз са ктаб акъатнава. Рагьмет хьурай Забит Риз­вановаз, ада шаирдин эсерар кIватIна, ктаб акъудна. Альманахра, журналрани кьвед-пуд­ шиир ава. “Марвардин” са межлисдиз ша­ир Вакъиф Муьшкуьрвиди чаз Кесиб Абдуллагьакай цIийи малуматар, адан заз садрани такур ктаб гъана. Чна анал шаир­дин са кьадар шиирар кIелна. Чи вилера, рикIера, не­фесда вич девирдин ялав хьайи са шаирдин къаматди чка кьуна. Адан эсеррихъ га­лаз­ мукьувай таниш жедай мумкинвал хьана.

Кесиб Абдуллагь Азербайжанда Советрин девирдин лезги литературадин бине эцигайбурукай сад тир. Адан эсерар дуьшуьшдинбур туш, асул поэзиядин чешнеяр я. Ке­сиб­ Абдуллагьан шиирра адан тIал-квал, муь­тIуьгъвал хиве такьур зурбавал, кIелза­вай­ди вичел чIугвадай къуват ава.

Тек са карди зун пелеш авуна: вучиз заз икьван чIавалди Кесиб Абдуллагь мукьувай чирдай мумкинвал хьанач? Адан лирика кIелайла, чIехи Эминан, Къудрат Велиханован, Шихнесир Къафланован лирикади хьиз шагьдамардай зуз акъудна:

Акъвазнава рушар вири жергеда,

Лап иерди къекъвена яхъ, камари.

Гуьзел хьурай шумалдин буй вирдалай,

Зи ярдин юкь чуькьвена яхъ, камари.

(“Камари” шиирдай).

Аваз чина шадвилин хъвер,

Ирид йисуз хвейи рекьер,

Гъиляй, мукьва жезвай мехъер

Акъатайла, вучда вуна?

(“Вучда вуна?” шиирдай).

Лирикадин эсерра ярдин тариф, кIани­вал, ашкъидивди лугьузвай рикIин мурадар, гьижран, муьгьуьббатдин тIал хьуни шаирдин руьгьдин дуьнья ацIайди, бегьемди тирди къалурзава. Гьавиляй мад ва мад гъилера кIел хъийизва за.

Элкъвена чи Кьулан вацI хьиз,

Вуна закай хъелна вучиз?

Дерт кагъаздал кхьиз-кхьиз,

Вилин накъвар гьуьлуьз фена.

(“Фена” шиирдай).

Уьмуьрдикай, тIаларикай кхьенвай шиирри лирикади гайи ифин, хъвер, дад секинарзава, фикирар пара яргъариз тухузва. Гьа инал, ихьтин суал арадал къвезва: Вучиз Кесиб Абдуллагь хъсан чирнавач, вучиз чи алимри адан эсерар тIимил кIватIнава?

Шукур хьурай, Забит Ризванова са ктаб кьванни кIватIна, акъудна, туна чаз. Шаирдин эсерра халкьдин кесибвал, уьмуьрдин чIанавилер къалурнавай хьиз, кIевяй акъатдай рехъни къалурнава. И рехъ илим, мектеб­, цIийи несилдиз чирвилер гун, вилик фин я!

АвайтIа чахъ жуван ктаб, жуван чIал,

Агъуз жечир касдин вилик элдин гьал.

Эвел кьиляй вири тахсир хьана чал,

Кьуна лугьуз масадан векь цуькведай.

 

Ракъун чна лап яргъариз рухваяр,

Абуру хьайтIан чиррай чпиз сенятар.

Хьана дерин илим чидай сеняткар,

Эсерралди турай халкьдин рикIе цIай.

(“Чир хьанайтIа кIелиз-кхьиз”) шиирдай.

Шаирдин дерди-гьалдикай кхьенвай шии­рар кIелайла, адан ктаб Советрин аямда акъатнавайди кьатIун четин кар туш. ЦIийи гьукуматдин тариф, советрин сиясатдин ни адан эсеррикайни къвезва.

За садра “Лезги газетдай” профессор Агьед­­ Агъаеван макъала кIелнай. Ана кхьенвай: “Да­гъустанда СтIал Сулейман кьван шиирар де­гишарнавай маса шаир авач”. Шаирдин ирс сиясатдиз къурбанд авун чIехи гунагь я. Бел­ки,­­ Забит муаллимдин архивда шаирдин Советрин сиясатдив такьадай эсерарни ава же­ди?!

Шаирдиз са кьадар сатирадин шиирарни ава. Амма за абур сатира хьиз кьабулнач. А эсерра шаирдин хъел, татугайвилерин хура акъвазун шиирралди гуз алакьнава.

Гьар са девирда шаирриз элдин патай гьуьр­мет аваз хьайитIани, кьисмет туькьуьлди же­да. Абур такIанбурни пара жеда. Гьавиляй Кесиб Абдуллагь яна кьенай. Заз гила “етим” гаф хьиз, “кесиб” гафни къайи хьана. Чи чIехи шаирри чеб халкьдин арада етим, кесиб яз  кьатIана лугьуз. Гьар са кхьизвай инсан маса шаиррихъ галаз авсиятда хьайила вилик фида.

За и мукьвара интернетдай кIелна, Кесиб Абдуллагьа Хуьруьг Тагьирахъ галаз Ман­къулидхуьре къелечивал авунва, сада-са­даз шиирар кIелнава, ам Нуреддин Шерифовахъ галаз чирхчир яз хьанва. ГьакIни Манкъулидхуьр шиирдин, манидин муг я. Ина ви­рида кье­пIина амаз шиир, лирли лугьуда. Ихьтин накь­вади Кесиб Абдуллагь хьтин шаирар чи халкьдиз гун дуьшуьшдин кар туш.

Къе Вакъиф Муьшкуьрвиди, Оруж Оружева Кесиб Абдуллагьан хизан, хтулар, сур, эсерар жагъурна чав агакьарзава. Пудкъад йисан вилик Забит Ризванова шаирдин ктабда ам кулакри яна кьиникьикай, шаирдин хизандикай гегьеншдиз кхьин тавун, белки, адан чIехивал тир. Забит муаллим чранвай, акунвай кас тир. Ада Кесиб Абдуллагьан рушариз, хтулриз са гьи жуьреда ятIани писвал хьуникай вил яна жеди. Гьар гьикI ятIани, Забит муаллимди епинин кьил несилрив вугана. Къе хвеши жедай кар я, шаирдин эсерар Вакъиф Муьшкуьрвиди, Римма Гьажимурадовади, Къериб Гьуьсейнова, Бести Нифтиевади азербайжан ва урус чIалариз элкъуьрнава, адан ктаб пуд чIалал гьазурзава. Гьалал хьурай квез, чан жуванбур!

Эйваз  Гуьлалийрин, шаир, муаллим, литературадин “Марвар” кIватIалдин регьбер

______________________________________________________

Кесиб Абдуллагь

Зулун марф

КIватIна кьилел цавун цифер чIуп-чIулав,

ХъуьтIуьн къайи марф гала вахъ, зулун марф.

Вил экъисиз, чинар чIуриз, гьарайиз,

Хажалатдин пар гала вахъ, зулун марф!

 

Авахьиз вун сафунай хьиз элба-эл,

Гъуд югъуриз, рикIе ава къати хъел,

Азиятдик кутаз хуьре вири эл,

РикIиз такIан кар гала вахъ, зулун марф!

 

Абдуллагьан чIереяр хаз, къав чIуриз,

Кесибдин кIвал рагъул церив ацIуриз,

Дуьнья тамам кьурунчIарай кьацIуриз

Вучиз агьузар гала вахъ, зулун марф?!

 

Экуь дуьнья

Са югъ таквар вучда вакай,

БарбатI хьанва экуь дуьнья.

Марф акьуна ктIай цIил хьиз

КьатI-кьатI хьанва экуь дуьнья.

 

И вав гвайди гьич инсаф туш,

Даим кьилел алай байкъуш,

Намуслуди амачир, буш

Са затI хьанва экуь дуьнья.

 

Бязибуруз я вун иер.

Ви мана гьа им ян мегер?!

Кесиб халкьдин хъукъуз жигер,

ЖаллатI хьанва экуь дуьнья.

 

Абдуллагьан акъудмир рикI

Жаза гумир адаз на икI!

Девлетлуйриз битмишай ник —

Суьрсет хьанва экуь дуьнья.