9-Майдиз Россиядин агьалийри Ватандин ЧIехи дяведа къачур Гъалибвилин 75 йисан юбилей­ къейдда. Фашизмдин тIегъуьн терг авун патал Советрин Союздин гзаф кьегьалри чпин чанар къурбандна. Несилри абурун игитвилер садрани ри­кIелай алуддач. Чна абуруз рагьмет гъизва. Дяведин къизгъин цIай-гум акур фронтовикрин жергеяр къвердавай кьери жезва. Чи уьлкведа чан аламай ветеранриз чIехи суварин вилик пулдин пишкешар, жуьреба-жуьре шабагьар гузва, кьилди-кьилдин ветеранриз талукьарна, бязи шегьерра гьатта парадарни тешкилзава, абурун руьгь хкажзава.

Къе заз Россиядин Президент В.Путинан къул алаз Гъалибвилин 75 йисан юбилейдин медаль ганвай, отставкада авай полковник  Мегьемет  Шагьгьуьсейнович  Шагьгьуьсейнован  уьмуьрдикай, адан женгинин рекьерикай куьрелди суьгьбетиз кIанзава.

Мегьемет 1925-йисуз Ахцегь райондин Ялцугърин хуьре дидедиз хьана. Адан аял вахтар рагъ алайбур хьанач. Хизанда кьве хва чIехи жезвай. Абурун буба жегьилзамаз рагьметдиз фена. Веледриз неинки бубадин тавазивилер, гьатта адан чинни акунач. Диде, кьилел итим аламачир гуьрчег дишегьли, стхайри хутахна. Мегьеметни адан гъвечIи стха  Байрам чIехи дидеди, эмейри хвена, арадиз акъудна.

Сифте классра Мегьемета Ялцугъа кIелна, гуь­гъуьнлай кIелунар Ахцегьрин къеледа давамарна­.

1943-йисуз жегьил гуьгьуьллудаказ Советрин Армиядин жергейриз фена. Сифте ам Бакудиз, анайни Горьковский областда авай Гороховенский  лагердиз акъатна. Вичин хиве авай везифаяр дагъвиди намуслудаказ кьилиз акъудиз хьана. Радиствилин курсар акьал­тIарнавай ада гила вичи фронт патал радистарни гьазурнай.

Дяведилай гуьгъуьниз Мегьемет Шагьгьуьсейнович  Звенигород шегьердиз зенитный артиллериядин радиолакаторщикрин  курсариз рекье туна. 1947-йисуз, къуллугъдин вахт акьалтIайла, хайи хуь­руьз хтана. Хизан кутунин мурад  авай жегьилдин уьмуьр масакIа элкъвена: адаз дивизиядин политотделдин начальник В.Швальбеди вичин патав­ эверна ва М.Фрунзедин тIварунихъ галай военно-политический училищедиз фин теклифна.  Швальбеди адаз лагьана: “Вакай хъсан военный пешекар хкатда. Са вахтунда рикIел хкана, вуна заз чухса­гъул лугьуда”.

“Дугъриданни, зи къуллугъда хьайи вири агалкьунар гьадан тIва­рунихъ галаз алакъалу я”, — лугьузва къе Мегьемет Шагьгьуьсейновича­.

Училище акьалтIарайдалай гуьгъуьниз Шагьгьуьсейнов Закавказский военный округдиз рекье туна. Ина ам — комсомолдин, гуьгъуьнлай полкунин партийный комитетдин секретарвиле хкяна. Ада вичин гъилик квай аскерар Урусатдин чIехи  полководецрин игитвилин чешнедалди тербияламишдай,  ватанпересвилин руьгь кутадай. Ракетайрин частара политработник хьайи чи баркаллу ватандашди командованидин ва аскеррин патай чIехи  гьуьрмет, кесер къазанмишна.

1950-йисуз Мегьемет Шагьгьуьсейнович хуьруьз хтана. Гуьрчег акунар алай гададал хуьре ашукь хьанвай рушарни гзаф авай. Амма Мегьемета  диде-бубади рикI алаз хуьзвай авай са руш Ася уьмуьрдин юлдашвиле хкяна. Жегьилри мехъерарна. ЦIийи свас хуьре туна, ам Гуржистандин Цители-Цкаро шегьердиз вичин къуллугъдал фена. Са йисалай свасни гьаниз тухвана. Жегьил хизанди армиядин четин уьмуьрдин вири уькIуь-цуру дадмишна. Амма Мегьемет Шагьгьуьсейновичан рикIе военный академиядиз гьахьунин мурад авай. ИкI, 1958-йисуз ам Москвада В.И.Ленинан тIварунихъ галай военно-политический академиядиз гьахьна.

1962-йисуз командованиди ам Германияда авай чи кьушунрин группадиз рекье туна. Вад йисуз офи­цер ана военно-политический  кIвалахал хьа­на. Адалай гуьгъуьниз Москвадин военный округдиз, Курск шегьердиз хкана. 35 йисуз Советрин Армияда намуслудаказ къуллугъ авурдалай кьулухъ М.Шагь­гьуьсейнов запасдиз экъечIна. Ва­танди адан гьакъи­сагъ зегьметдиз лайихлу къиметни гана. Адахъ гьуку­матдин къадалай виниз ша­багьар ава, гьа жергедай яз — “Знак Почета” ор­ден, “За боевые зас­луги” медаль, ГДР-динни СССР-дин арада дуст­вилин ала­къа­яр мягькемарунай ГДР-дин къизилдин­ знак, В.Путинан патай Чухсагъулдин чар ва гзаф масабур.

1979-йисуз М.Шагьгьуьсейнов Дагъустандиз хтана. Ада яргъал йисара Республикадин ветеранрин советдин председателдин заместителвиле кIвалахна. Ада зегьмет чIугур вири чкайра вичикай анжах хъсан фикирар туна. Ветерандиз къени санал къуллугъ авур юлдашрилай чарар, телеграммаяр хтун дуьшуьшдин кар туш.

95 йис яшар хьанвай ветеран лайихлу пенсияда ава. Агъайна, хуш къилихрин, хурудал гзаф кьадар шабагьри нур гузвай агъсакъалдал хуьруьнвийри гьахълудаказ дамахзава.

Мегьемет Шагьгьуьсейновичани рагьметлу Ася Бабаевнади чпел дамах ийиз жедай кьве хва тербияламишна. Бубадин геляй фейи абурни гила военный пенсионерар я. ЧIе­хи хва Олега (подполковник) алай вахтунда Белоруссиядин Барановичи шегьерда  госбанкдин отделдин начальниквиле кIва­лах­зава. Ам яратмишунрални машгъул я. Адан “Офицердин запискаяр” ктаб чапдай акъатнава.

ГъвечIи хва Славани подполковник я, амни Барановичи шегьерда яшамиш жезва. Карчивилел машгъул я.

Мегьемет Шагьгьуьсейновичан гуьгьуьлар къе 5 хтулдини 7 птулди шадарзава. Хи­занда жуьреба-жуьре рекьерай пешекарар — экономистар, журналистар, духтурар ва гзаф масабур ава. Гатуз абур вири санал кIватI хъжезва. И чIавуз чIехи бу­бадин шадвилихъ, гьелбетда, кьадар амукьдач.

9-Майдин сувар, М.Шагьгьуьсейнов патал ам, гьелбетда, кьетIен сувар я. И юкъуз адаз уьлкведин кьуд пипIяй тебрикдин телеграммаяр хквезва, зенгер ийизва. ЧIехи бубадин гуьгьуьлар, яргъал тир Белоруссиядай рухвайри, сусари, невейри зенг авурла, иллаки шад жеда.

Чи уьтквем хциз, баркаллу ветерандиз чнани майдин вири суварар, ЧIехи Гъалибвилин югъ ри­кIин сидкьидай мубаракзава. Къуй Квехъ, гьуьр­мет­лу Мегьемет Шагьгьуьсейнович, сагъламвал, 100 йисан юбилейни къейддай кIубанвал хьурай!

Надият  Велиева