Чалайни аслу я
Дуьнья коронавирусди къарсурнавай макъамра инсанри чпи чеб чара авунин, яни халкьдин гегьенш къатаривай яргъа хьунин серенжемар иллаки важиблу яз гьисабзава.
Россиядин здравоохраненидин кьилин эпидемиолог Н.Брикоди малумарайвал, ватандашри жува жув чара авунин гьаларал герек тирвал амал тавуникди, и жигьетдай къайдаяр чIурай дуьшуьшар гзаф хьуникди уьлкведа коронавирус акатайбурун кьадар артух жез гатIунна. Аквазвайвал, алай вахтунда тIегъуьндин гьерекат явашарунин месэла инсанрилай чпелай аслу я.
“ТАСС” чешмеди хабар гайивал, идалай вилик Брикоди коронавирус кьуд метрдин мензилдани инсандикай инсандик акатзавайдакай ихтилатнай. И мензилдикай вирус садакай масадак акатунин гьалар ахтармишзавай Китайдин алимрини малумарнай.
ТIегъуьнди гьеле агъавалзама
Видеоконференциядин саягъда кьиле фейи Евразиядин экономикадин кьилин советдин саммитдал РФ-дин Президент В.Путина малумарайвал, коронавирусдин цIийи тIегъуьн чукIунин гьалар уьлкведа гьеле кукIушдив агакьнавач. Идакай “ТАСС” чешмеди хабар гузва.
“Чна санитариядинни эпидемиологиядин гьалар дикъетдикай хкудзавач, вирусдин вилик пад кьунин жигьетдай чарасуз тедбирар ва маса мярекатар кьиле тухузва”, — лагьана Россиядин регьберди. Ада гьакIни къейд авурвал, цIийи вирус чукIунин еришар зайифарун патал гзаф регионра инсанри жемиятдивай чпи чеб чара авунин къайдаяр кардик кутунва. Президентдин гафаралди, гереквал атайтIа, уьлкведин ватандашар патал оборонадин министерстводин госпиталарни ишлемишда.
Идалай вилик, 13-апрелдиз, В.Путина Россияда коронавирусдихъ галаз алакъалу гьалар хъсан тушир патахъ дегиш жезвайдакай лагьанай. Ада губернаторри медицинадин идараяр начагъбур кьабулуниз гьазурун герек тирди лагьана.
15-апрелдин нянин вахтунин делилралди, Россияда 24490 касдик коронавирус акатнава, абурукай 1986 кас сагъар хъувунва ва 198 кас кьенва.
Эхиримжи делилралди, санлай къачурла, дуьньяда 1999628 касдик акатнава вирус, 500996 — сагъар хъувунва, 128011 — кьенва. Коронавирусди уьлквейрикай виридалайни гзаф США-дин агьалияр кьенва.
Тагькимарна
Телекоммуникациядин тешкилатри мобильный алакъайрин къиметар хкаж хьуникай россиявияр тагькимарна. Идакай “Коммерсантъ” чешмеди кхьизва.
2019-йисан эхирда къиметар 10 процентдин хкаж хьун мумкин яз гьисабзавайтIа, гила абур 15 процентдин хкаж жедайди малумарнава. Къиметар хкаж хьунин кьилин себеб уьлкведин экономикадин гьалар коронавирусди пис гьалдал гъунихъ галаз алакъалу ийизва. Къейдзавайвал, операторривай юкьван ва гъвечIи бизнесдин тешкилатрин патай хейлин муьштерияр къакъатна, идахъ галаз алакъалу яз провайдеррин дахутни тIимил хьанва.
Уьмуьр яргъи авуникай
США-дин Стэнфордан медицинадин мектебдин алимри физический упражненияр рикIин жукIумар гуьнгуьна хтунин ва инсандин уьмуьр яргъи авунин карда гзаф хийирлу яз гьисабзава. Ихьтин фикирдал абур лабораториядин кьиферал кьиле тухвай ахтармишунрин нетижайрилай кьулухъ атана. Пешекар алимрин макъала “Nature MetaboIism” тIвар алай машгьур журналда чапнава.
Упражненийри анжах кьуьзуь гьайванриз таъсирнава, и кар алимри жукIумрин клеткаяр жегьил хъхьунин делилдихъ галаз алакъалу ийизва. Къейдзавайвал, ахтармишунар кьиле тухвай вахтунда пешекарри 20 ва 3-4 варз хьанвай кьифер ишлемишнава.
Таъсирлу серенжемар
Китайдин духтурри Россияди коронавирусдихъ галаз тухузвай женгинин гьерекатриз чIехи къимет гана. Идакай «Новости» РИА-ди малумарна.
Китайдин медицинадин вини дережадин пешекаррин дестедин векил, азаррин ва профилактикадин жигьетдай гуьзчивал тухунин центрадин регьбер Ван Кайлиди къейд авурвал, Россиядин гьукуматди ва Москвадин гьукумдарри коронавирус чукIунин вилик пад кьунин карда вахтунда ва таъсирлу серенжемар кьабулнава. Ада алава хъувурвал, уьлкведин СМИ-дин такьатрини лазим тир къайдада кIвалах кьиле тухузва.
Къейд ийин, и йикъара, 11-апрелдиз, Китайди Россиядиз COVID-19 вирусдихъ галаз алакъалу яз медицинадин рекьяй агьалийриз куьмек гун патал цIуд пешекардикай ибарат десте ракъурна.
Такьатар ахъайдач
США-дин президент Д. Трампа малумарайвал, Вашингтонди вири дуьньядин здравоохраненидин тешкилатдиз пулдин такьатар гун акъвазарзава. Адан фикир «Новости» РИА-ди раижна.
Америкадин регьбердин гафаралди, ВОЗ-ди лазим тир информация вахтунда агакьарнавач. Идалайни гъейри, ада къейд авурвал, тешкилатди дуьньядин жемият гьакъикъатдикай хабардар авунач. “Коронавирус чукIунин ва адаз таъсир авунин карда авур гъалатIар ахтармишдалди, чна ВОЗ-диз ахъайзавай такьатар акъвазарда”, — лагьана Трампа.
Гьазурайди — К. Ферзалиев
