Дяве куьтягь хьана 75 йис алатнаватIани, гзафбурун рикIера къедалди хирерин гелер ама. 1941-йисан 21-июндиз хабарсуз чи ислягь Ватандал чапхунчи Гитлера гьужумайла, къене рикI авай гзаф дагъвияр гуьгьуьллудаказ фронтдиз рекье гьатна, гьабурун жергедаваз — къурушвиярни. Къурушдилай Ватан хуьз 575 кас фена, гьайиф хьи, абурукай саки 400 касдиз хайи ерийрал хтун кьисмет хьанач. Гьабурун жергедай яз 24 кас гел галачиз квахьна.
Къурушвияр дегь заманайрилай инихъ хипехъанар яз виринра машгьур хьайиди тир. Асланов Загьраб бубадин хизанни гьабурукай я. Гьеле 1934-йисуз Докъузпара райондин Къурушдал цIийиз артелар тешкилдайла, 16 йиса авай Загьрабал лапагрин бригададин бригадирвал тапшурмишнай. Гуьгъуьнлай хуьре Ф.Энгельсан тIварунихъ галай колхоз тешкилдайла, сифтебурук кваз абурун еке хизан колхоздиз гьахьнай. Загьраб бубади бригадирвилин везифаяр Ватандин ЧIехи дяве башламиш жедалди намуслудаказ кьиле тухванай.
1941-йисан 23-декабрдиз Загьрабаз армиядин жергейриз эвер гана. Гьа йикъалай Ватандин ЧIехи дяведин эхиримжи йикъалди ам дяведин рекьера — вилик жергейра хьана. Сифтедай Загьрабакай жергедин аскер, ахпа отделенидин командир, взводдин командирдин заместитель хьана. 1944-йисуз ада офицервилин курсар кIел хъувуна.
Гьамиша кIвенкIве жергейра аваз, адал пуд сеферда залан хирер хьана, виридалайни залан хер — Будапешт азад ийидай женгера чапла кIвачел. Духтурар кIвач хуьз гьикьван алахънайтIани, хьаначир. Эхирни кIвач атIана. КIуьд вацра Загьраб госпиталра къаткана, адан япарихъ дяве куьтягь хьана, фашистрин Германиядин винел Гъалибвал къачуна лагьай шад хабарни агакьна.
Асланов Загьраб женгера къалурай жуьрэтлувилерай СССР-дин Верховный Главнокомандующий И.В.Сталинан къулар алай Чухсагъулдин чарариз, ордендиз, медалриз лайихлу хьана.
1945-йисан эхирра Загьраб буба, 2-группадин инвалид яз, Къурушдал хтана.
Гьамиша ам жемятдин кьула хьана. ЦIийи Къурушдал куьч хьайилани, Загьраб бубади майишатда кассирвиле, учетчиквиле, къаравулвиле зегьмет чIугуна. Ибур цIийи чкадал цIийи хуьр, майишат кутазвай йисар тир. Муаллим, шаир Мегьамед Къуруша (Гьажиева) Загьраб бубади Ватандин ЧIехи дяведа къалурай игитвилерикай “Зи Ватан” поэмани теснифнава.
Дяведилай гуьгъуьнизни Загьраб Юлчиевича вичин фронтдин йисарин юлдашар садрани рикIелай алуднач, виридахъ галаз алакъаяр хвена, гьабурун арадай яз — Советрин Союздин Игит, рейхстагдал Гъалибвилин пайдах хкажай Мелитон Кантариядихъ галазни. 1987-йисуз М.Кантария Къурушдал вичин дустарин -фронтовикрин патав мугьманвилиз атанай, абур школада кIелзавай аялрихъ, хуьруьн жемятдихъ галаз гуьруьшмиш хьанай.
Загьраб бубадин чешнелу хизанни вири хуьруьз хъсандиз чида. Ада уьмуьрдин юлдаш Зулужа бадедихъ галаз санал кIуьд аял хвена, гьа чеб хьтин зегьметдал рикI алай халисан ватанпересар, инсанпересар яз тербияламишна. Веледрини диде-бубадиз гьамиша вафалувал хвена. Абурун хизандай гьар жуьредин пешекарар акъатнава. ЧIехи рухваяр тир Асланни Рашид тIвар-ван авай эцигунардайбур, Шамилни Сердер къенепатан крарин къуллугъчияр, Керим, Эльдар, Рустам, Низами жавабдар пешекарар я. Авай са руш Любади хуьруьн гамар храдай фабрикада эксперт яз кIвалахна.
Загьраб бубадин хва генерал-майор Шамил Загьрабовичакай кьве гаф талгьана жедач. 1998-йисалай ада Махачкъала шегьердин администрацияда административно-правовой управленидиз регьбервал гана. 1999-йисан август-сентябрь варцара Басаеванни Хаттабан гъилибанри Ботлихдални ЦIумададал гьужумайла, Шамил Загьрабович интернациональный бригададин кьиле акъвазна. Дагъустандин ва Россиядин саламатвал хуьнин карда кьегьалвал, уьтквемвал къалурунай интербригададин командир Асланов Шамил РФ-дин Президент В.В.Путинан Указдалди “ВикIегьвиляй” ордендиз лайихлу хьана. Са шумуд йисуз ада Махачкъаладин кадетрин корпусдизни регьбервал гана.
Рухвайри Загьраб бубадин насигьатриз вафалувал къалурзава, кьилизни акъудзава.
Алай йисуз Загьраб Юлчиевич Асланован 100 йис тамам жезва, ам акьалтзавай жегьил несилдиз гьамиша чешне яз амукьда, гьахьтин викIегь рухвайрал чнани дамахда.
Са сеферда Загьраб буба, хва Шамилахъ галаз Вини Къурушдилай хкведайла, Нуьгди хуьре авай Шамилан дустунал кьил чIугваз фена. Загьраб бубадиз и чка, анин гьава, тIебиат гзаф хуш хьана ва лагьана: “Ина яшамиш хьанайтIа, гьикьван хъсан жедай!?” Шамил Загьрабович бубадин гъавурда акьуна, гьана кIвалер эцигна, Загьраб буба гьа цIийи кIвалериз хутахна. Амай уьмуьр ада Нуьгдида акъудна, эхиратдин кIвални гьана кьисмет хьана.
Гьажи Къазиев
