Алай аямдин лезги шииратдин кьетIен къашарин устадрикай сад тир лирик шаир Зульфикъар Къафланован цIи 60 йис тамам жезвайдакай чна гьеле йисан сифте кьиляй кIелзавайбур хабардар авунвай (“ЛГ”-дин 23-мартдин нумра).
Ана, “Жанлу ядигар” кьил гана, шаирдин “ЧкIанвай хтар” ктабдикай веревирдер чапнавай.
Адалай кьулухъ газетда филологиядин илимрин доктор, профессор Къ.Х.Акимован “Лирикадин эсеррин устад” кьил ганвай марагълу макъала чапна (“ЛГ”-дин 29-июндин нумра). Алимди шаирдин поэмайрикай, абурун цIийивиликай ва метлеблувиликай суьгьбетнава. Куьрелди, Зульфикъар Къафланов аямдин вири гарарни тIурфанар, ракъарни марфар, кIанивални агьузар, сад хьиз, вичин хура кьаз, абуруз дурумзавай, нетижада майдандиз заргарди атIудай хьтин чIалан къашар гъизвай шаир тирди фадлай субут хьанва…
Эхь, Зульфикъар Къафланов чIехи лирик шаир Шихнесир Къафланован безеклу багъда арадал атанвай тан я. Бубадин бажарагъдин хел ада устадвилелди виликди тухузва, лезги шииратдиз хейлин цIийивилер, цIийи гафар, ибараяр, цIийи рангарни тавар гъанва.
ЦIи адан 60 йис я. Им шаир патал генани цIийи гьевесдив инсанри фадлай вилив хуьзвай цIийи эсерар майдандиз гъидай вахт я. Зульфикъар вичин илгьамдин шивцел мягькемдиз ала, ада кагьулвал, пелешвал течиз, виликди еримишзава.
Мад хци яз, мад тамамдиз
Ачух жуван лувар, дуст!
МуьтIуьгъбур я ви илгьамдиз
Ирид чилер — цавар, дуст!
Куьтягь тежер муьгьуьббатди
ГъайитIани живер вал,
Гьалт тавурай мусибатдин
Басрухарни кIевер вал!..
Ви юбилей тебрикзавай “Лезги газетдин” редакциядин коллектив.
КЪВАНЕР
Зун къванерив,
Гьалтзавай зал рекьера,
ЭгечIзава гьуьрметдив:
Ван-сес хьунни эверай,
Элкъвезва абур,
Халкьдин къилих,
Тарих хуьдай
гуьмбетриз…
РАГЪ
Начагъ тушиз,
Залай гумар,
Залай цIаяр
Алахьзава:
Амаз рикIе
Ватандин тIал,
Зи йикъан рагъ
Хкахьзава…
ЗУЛЖАЛАЛ
Зун Вав
Рахазва,
Зи Зулжалал,
Дуьнья ксай арада:
Заз кIанзавач,
Руьгь акIана,
Вахтунин терс кьарада…
ГЬАЙВАНАР
“Кьве кIвачелай
Кьуд кIвачел
Асант я къекъвез!” —
ЧIал къвезва мецел,
Акур чIавуз
Инсанар,
Гьайванар
Ийизвай эвез…
ЛАГЬАНАЧ
ВацI багьа кьаз,
Алачир муьгъ,
И патаз куьн атанач.
Къе муьгъ ала адални.
ЯтIани гьич садани
“А патаз фин!” —
Лагьанач…
ЯЛАВАР
Йиф.
Татуй лугьуз кIвализ
йиф,
ЦIун ялавар
Хкажна ша гъенелай.
Атанач йиф…
Сегьерни
Агатнач зи пенжердив:
Йифехъ сегьер галайди
Алатна зи рикIелай…
АГЬИЛВАЛ
Ник.
Агьилвал.
Какур беден
Мадни какур хъувуна,
НикIе ава агьилвал:
Туьрездин ранг акуна,
Гум акъатиз дабанрай,
Катнай инай жегьилвал…
ВАХТ
Вахтни жезва,
Бахт хуьремаз,
За чан гудай шегьерда.
ГьакI ятIани са карди,
Хуьзва цава лувар зи:
Зун кьейила,
Руьгь элкъведа
хуьрел зи,
Гьейранвализ
Шагьсуварин
сегьердал…
ХУЬР
Хуьр рикIел къвез,
Нагъв физва зи
вилерлай:
ЧIехи хьана
Хуьре зун,
Кап алтадиз
Лаз гъетерин
мекерлай…
РУЬГЬ
Са заз ваъ,
РикI патални
Язва Руьгь
Фелек:
Ада РикIизни
Багъишзава экв…
БУЛУТ
Уьмуьр.
Уьмуьрдай —
Садаз куьруь,
Садаз яргъи
Гурарай,
Руьхъвер кIвахьиз
йисарин,
Акьахзава зун:
Цавуз мукьва жердавай,
Булут хьана,
Циферик
Какахьзава зун…
КIВАЛ
КIвал ятIани,
Кас амачир,
Фадлай гьижран —
Яс амачир,
Къвезвач ина ахвар заз:
Кьил агъузиз,
ПипIерай
Килигзавай кIвалин цлар —
МуркIар заз…
СА ЦIАР
Йиф.
Яргъи йифди —
Ахварин рикI хана хьиз —
Кхьена за,
Кхьена…
Экв хьайила,
Заз жагъайди са цIар я:
“Мад са йикъан умуьр яргъи хьана зи…”
ЖЕГЬИЛВАЛ
Зи жегьилвал,
Гуьгъуьна таз агьилвал,
Ава кIвенкIве гьамиша:
За садрани,
Себеб хьана пехилвал,
Твазвач рикIе биришар…
МАШГЬУРВАЛ
Машгьур хьунни —
Аян хьухь —
Хъсан туш.
За чIана икI лугьузвач:
Машгьур хьайи
йикъалай,
Зи къазмадиз,
Зи азаб хъваз,
Садани кам къачузмач…
ШЕХЬНА
Яргъи йифди —
РикI алаз цIал —
Шехьна цав.
Зунни йифди ксанач:
Чилинвидиз
Хас я гьиссун
Цавун тIал…
КИМИН КЪВАНЕР
Кимин къванер —
Кьакьанлухар камалдин,
Квез багъишда
За жуван чан:
Куьн амай кьван,
Жагъида дуьз жавабар,
Зи кьилин мефтI
КукIварзавай суалриз…
АКВАДАЧ
Аквадач заз,
Дагъвидиз,
Гьижрандин эхир:
За тунва дагълара
Жейрандин жигъир…
ХЪСАН ХЬАНА
Гьулдан.
Инсан.
Хъсан хьана инсан яз зун,
Къванерни кваз рахурдай:
Гьулдан тиртIа,
ЦIуз вегьез,
Зун вирида цIурурдай…
МАЖАЛ
Авач мажал,
Ядай гьич ял,
Чилин шардин сурариз:
Вахт квахьнавай
Гала Ажал
Адан бахтсуз варарихъ…
Саналла
Шаир хьайи чIавалай,
Саналла чун,
Зи гафни зун,
Аскерар яз
Мергьяматдин,
Гьуьрметдин.
Шаир хьайи чIавалай
Зи руьгьдин рак гатазмач,
КьацIай гъили
Девлетрин…
ДУЬА
МискIиндилай
Сур я дуьа,
Куьгьне я:
Ам чи динрин
Мягькем дувул,
Бине я…
УЬМУЬРДИН ХАМ
ТIал.
ЦIай.
ЦIал ала тIал…
Заз кIанзавач цIрана ам:
КьелечI жеда
уьмуьрдин хам,
Авачир дерт,
Авачир гъам…
КЬИСМЕТ
Заз кьисметди
Кьунвайди са инад я:
Рагъ хъуьрезвай юкъузни,
Аквазвайди
Зи бедендин са пад я…
РИКI
— За ихтияр гузва ваз,
РикI,
ЭкъечIдай къецел…
— Зун гьеле гьазур туш,
Чка кьаз кьацIай
Девирдин гъенел…
ЖЕРЯГЬАР
Бахт.
Зазни бахт —
Жуван къай,
Жуван цIай
Жагъанва:
Жерягьар яз уьмуьрдин,
Абур цавай атанва…
КЪАРГЪА
Инсандилай
Гужлу я,
ВикIегь я
Къаргъа:
Вири-вири дуьшуьшра,
Цаву гайи нехишда
Амукьзава ам…
Амма инсан,
Агатунни гъам,
Батмиш жезва биришра.
ЗИ ГАФНИ
Гаф.
Гуьлле.
Зи гафнии са гуьлле я,
Гуьллейрин арада,
Гьеле-меле
Чан къачуз
КIан тийидай чарадан…
КАСПИЙ
Гьакьванни вал ашукь яз,
ЦIини ви пак лепейриз
Гьахьнач зун,
Зи Каспий:
Эхиримжи вахтара,
Рехи чIалар кхьин хьанва
Зи кеспи…
НАГЪВ
Къе пакамлай,
Зи дердерал,
Хирерал,
Нагъв кIвахьзава шадвилин:
Чир хьанва заз,
Генг дуьньядиз килигиз,
ТIебиатдин вилерай…
«КЪИЗИЛДИН МУЬГЪ»
Ви тIвар кьунни,
“Къизилдин” муьгъ,
Аватзава ахварай,
Зи мефтIерал
Алчуд хьанвай пелехар:
Зи душман муьгъ,
Вуна чара авунва,
Кьулан вацIун,
Пашман вацIун
Къерехар…
РАКЕТА
Уьмуьр —
Ракета,
Йисар я бензин,
Гузвай адаз рум:
Уьмуьр жеда рекье вичин,
Хкахьдалди цIай,
АтIудалди гум…
ВАТАН
Ватан
Рагъ я,
Ватан
Багъ я,
Игит хайи дидедин…
Ватан
Гур я,
Ватан
Сур я,
Мейит хайи дидедин…
РУГ
Кьве руквадин арада —
Цавунни чилин —
ЧIехи хьана зун.
Чир хьайила,
Садра жувни
Элкъведайди руквадиз,
Рехи хьанач,
Авайдалай
Михьи хьана зун…
ГАФУНИН ГАТФАР
“Канач вуна гьавая
Уьмуьрдин йикъар”, —
Лугьуда заз кIарабри,
Таб гайи азабриз,
ХъфейтIа зун,
Туна чилел,
Гафунин гатфар…
АЖАЛДИН ЧИН
“Атункай — ваъ,
КичIе хьухь зун
татункай”, —
Азраилдин кьилин мани —
Лугьун я:
Инсандин бахт,
А манидай вахтунда,
Вичин эхир —
Ажалдин чин акун я…
АЛЧАХВАЛ
Вири квахьна,
Са затI ама дуьньяда —
Алчахвал,
Иви гъайи,
Руьгьдиз михьи,
Пайгъамбардин дуьадай…
КЬЕНВАЧ
Зун кьенвач.
Алама зал чан:
Гьеле къвезма заз,
Гуьгьуьл дар тир,
Чилин шардин
Агьузардин ван…
АХВАР
Къайи,
Яргъи
Йифер нез,
За хуьзва къе
Уьлкведин ахвар:
КичIезва заз,
Вахтсуз цIраз,
Куьрпедин ахвар…
ХЪЕН
Яш.
Яш жердавай,
Руьгьдиз —
Куьче,
Мес кIан жезва
бедендиз…
И гьалди,
Залай артух завалдин
Азаб гузва
Зи хъендиз…
МУРК
Тек са карди
Муркни инсан
Агудзава —
Аквазва:
Абур кьведни
Хазва къеняй,
ЦIразва…
ДЕВИР
Девир кьацIанва,
Чиркин я девир:
За,
РикI шехьиз,
Чуьхуьзва уьмуьр…
ХЪВЕР
“Хуькведайла,
Хъвер гъваш на чаз,
Мад са затIни”, —
ТIалабзава хизанри:
А язухриз
Азаб гузва,
Шелди кьунвай заманди…
ЖЕГЬЕННЕМ
Жегьеннемдиз —
Авай са вил —
Чилин винел,
Чилин кIаник
Вуч жезватIа аквазва.
Гьавиляй ам
Женнетдикай
Мурк мецеллаз рахазва…
ТIАЛ
КIвал.
ТIал.
Захъ тIал ава,
Зурба тIал.
Дарманривай,
Лукьманривай
Адан азаб атIуз жезвач:
Гъейридан гъам
Гъенел туна,
Завай кIвале ксуз жезвач…
ПЕРЕМ
Агьилвили,
Ара-ара регъ гуьцIиз,
ЧIарар твазва кьечIемда:
Амай хьиз я адаз вич
Жегьилвилин
ЦIарцIар гузвай перемда…
ШАКЛУВАЛ
Килисадин зенг,
МискIиндин азан,
Язва лугьуда
Цаварин дарман:
Шаклу жезва зун,
Акур чIавуз,
Кефсуз хашпара,
Начагъ мусурман…
САД ТУШ
РикIихъ вичин,
Руьгьдихъ вичин
ЧIал ава.
ТIулни сад туш —
Аксивилин гьал ава:
Са кар хьунни,
Инсан туна,
Руьгь цаварал хъфизва.
РикI лагьайтIа,
Адан хура —
Яман сура,
ЦIивин хьана,
Туьхуьзва…
ШАИР
Шаир амач.
Амазма Гаф,
Хуравай рагъ:
Зи вилик ква
Шаирдин сур —
Цуькверин багъ…
РИКIИН КIУСАР
ЦIарар.
Ифей цIарар —
РикIин кIусар,
Вегьез лацу чарарал,
ЦIурурзава,
Кьурурзава
Йифер за,
Яргъа хьана кефервай:
Маса саягъ
Жедач завай чукуриз,
ЧIулаввал — шив,
Зи кьисметдин чIурарай…
Зульфикъар Къафланов
