Коронавирус — дуьньядин тIал

Дуьньядин гзаф уьлквейра чкIанвай коронавирус себеб яз, Россия­дин илимдин ва кьилин образованидин министерстводи чирвилер гунин идарайриз студентар патал арада мензил аваз тарсар тешкилун теклифнава. Идакай “Новости” РИА-ди хабар гузва.

Къейдзавайвал, министерстводин кьил В.Фалькова 16-мартдилай электронный жуьреда ва арада мензил аваз студентриз чир­вилер гудай технологияр кардик кутунин гьакъиндай къарар акъуднава. Адал асаслу яз, студентрин арада сих алакъа тахьун патал, технологиядин мумкинвилерикай менфят къачуналди, абуру чир­вилер кIвалера къачуда. Студентривай азаддаказ ва пулсуздаказ менфят къачуз жедай онлайн-курсарин сиягь ведомстводин сайтда чапда.

18-мартдин делилралди, дуьньяда алай вахтунда 200 агъзурдалайни гзаф ксарик коронавирус акатнава. Адакди 7933 кас кьенва, 81772  кас сагъар хъувунва.  Коронавирусдикди начагъбур 153 уьлкведа малум хьанва.

Россияда и вирусдикди начагъ хьанвайбурун кьадар 147 касдив агакьнава. Абурукай эхиримжи пуд кас — Москвадин областда, кьуд ла­гьайди Тюмендин областда дуьздал акъуднава. Чешмеди тестикьар­завайвал, эхиримжи йикъара коронавирус акатнавай россиявияр кьве гьафтеда идалай вилик Италияда, Францияда, Испанияда ва Швейцарияда хьайибур я.

Вирусдикди начагъ хьанвайбурун кьадар артух тир сифтегьан 10 уьлкведин сиягьдик Европадин вад уьлквени акатнава: Италия, Испания, Германия, Франция ва ЕС-дик квачир Швейцария. Эхиримжи йикъа­ра Гондурасда, Боливияда, Панамада, Монголияда, Туьркияда ва Яма­йкадани коронавирусдикди начагъ хьанвай сифте ксар дуьздал акъуд­нава.

И йикъара малум хьайивал, пуд россиявидик коронавирус уьл­кведин къене акатна. Абур пудни азар акатайбурухъ галаз алакъада хьайибур я.

Малум тирвал, цIийи коронавирусдиз акси вакцина гьелелиг авач. Сагъар хъувур вирибуру азардихъ галаз иммунитетдин куьмекдалди женг чIугуна. Начагъбуруз духтурри тIал секинардай дарманар­ни гузва, кьилди къачуртIа, ифин акьалтуни, уьгьуьяр акатуни ва нефес дар хьуни гьелекзавайбуруз талукь яз регьят жедай серенжемар кьабулзава.

Алай вахтунда гзаф уьлквейри ахтармишунар кьиле тухузва ва пешекарар коронавирусдиз акси вакцинаяр арадал гъунал машгъул я. Россияда гьисабзавайвал, цIийи жуьредин тIегъуьндиз аксивалдай вакцина 2020-йисан пуд лагьай кварталда пайда хьун мумкин я.

Президент В.Путина коронавирус чукIуниз аксивалунин рекьяй Госсоветдин рабочий десте арадал гъунин гьакъиндай къарар акъудна­. “ТАСС” чешмеди хабар гайивал, а дестедин кьиле Москвадин мэр С.Собянин акъвазнава. Дестедик са жерге министрар ва ма­са чиновникар ква. В.Путина коронавирус чукIунин къурхулувал авай регионрин кьилеризни рабочий дестедин кIвалахда иштиракун теклифна.

Суварик къведайвал я

США-дин вилик-кьилик квай гьакимриз ЧIехи Гъалибвилин 75 йисан юбилейдин суварик иштиракун патал Москвадиз къвез кIанзава. Идакай Россияда авай Америкадин векил Д.Салливана “Коммерсантъ” газетдиз гайи интервьюда малумарнава.

Ада гьакимрин дестедик вужар кватIа тестикьарнавач. Адан гафаралди, 75 йис идалай вилик къазанмишай Гъалибвилин суварив США жавабдарвилелди эгечIзава. Гьа са вахтунда америкави векилди къейд авурвал, коронавирус себеб яз, 9-майдиз вуч жедатIа виликамаз лугьузни жедач.

Идалай вилик, мартдин сифте кьилера США-дин президент Д.Трампа вич Москвада кьиле фидай Гъалибвилин суварик къведач лагьанай. И хабар гуьгъуьнлай Кремлдини тестикьарнай.

Къейд ийин, Гъалибвилин 75 йисан юбилейдихъ галаз алакъалу яз, алай йис чи уьлкведа В.Путинан къарардалди рикIел хуьнин ва бар­каллувилин йис яз малумарнава. Президентди къейд авурвал, шад­вилин мярекатар вини дережада аваз тешкилда.

Европадиз хьайи зиянрикай

Россиядин Президент В.Путина Европадин уьлквейриз абуру 2014-йисуз Россиядиз акси яз кардик кутур санкцийри гайи зиянрикай “ТАСС” чешмедиз гайи интервьюда ихтилатна.

Уьлкведин регьбердин гафаралди, санкцийри гзафни-гзаф Россиядин ваъ, Европадин экономикадиз пис таъсирна. Кьилди къачуртIа, Президентди Россиядихъ галаз авай алишверишдин алакъаяр зайифаруникди Европадин уьлквейра бейкарвал артух хьайи делил чешне яз гъана. Алава хъувурвал, алатай девиррив гекъигайла, Россияда алай вахтунда бейкарвал агъуз аватнава. Ада инанмишвилелди тестикьарзавайвал, Москвадивай санкцийри гайи вири зиянрин эвез арадал хкиз хьана. Санлай къачурла, адан кьадар 50 миллиард доллардикай ибарат я.

Евросоюздин ва США-дин патай Россиядиз талукь яз сифте санкци­яр 2014-йисуз, Крым Россиядик ахкахьайдалай ва Украинада къал-къиж гьатайдалай кьулухъ кардик кутунай. Гуьгъуьнлай сергьят эцигу­нин­ серенжемрин муддат са шумудра артухарни хъувунай, мягькемар­ни.

ТIатIилар артухарда

“Новости” РИА-ди хабар гузвайвал, коронавирусдихъ галаз ала­къа­лу яз Россиядин гьукуматди школьникрин гатфарин тIатIилар артухарда. Къейдзавайвал, гатфарин тIа­тIилрин йикъар цIи адетдинбурулай яргъи жеда: 23-мартдилай 13-апрелдалди.

Гьазурайди — К. Ферзалиев