Советский хуьр Мегьарамдхуьруьн районда чIехибурукай сад я. Ина яшамиш жезвайбур жуьреба-жуьре районрай куьч хьанва. Къе зи ихтилат вичин ери-бине Ахцегь райондин Ялцугърин хуьряй тир Гьажалиева Жавагьиракай, яшлу инсандикай, балайрин, хтулрин ала дидедикай, бадедикай я.Сифте акунмазди, ада зун вичел микьнатIисди хьиз чIугуна.
Жавагьир бадедин 93 йис я. Яшар пара хьанватIани, жегьил чIавуз ам лап гуьрчегди тирди адан чинай кьатIуз жезва. Кьисметди ам мукьва сихилдикай тир Абдусвеинал туьшарна. Абурухь 11 аял хьана — ирид хвани кьуд руш. Жавагьир Игит диде я. Адан балайри дидедин кIанивал къизилдин медалдилайни вине кьунва. Дагъви дишегьлидин дердияр лап пара я: аялриз килигун, абур динжарун, пек-лек цун, чуьхуьн ,тевледавай маларихъ гелкъуьн. Ахпа, вири ксайла, псисдин экуьнал я таравай халичадиз кваг ядай, я туш, гуьлуьтар храз, йиф акъуддай. Адаз галатун чир хьайиди туш. Гьатта шумудни са сеферда вичин аялар гиниз вичи вахчунай, касни галачиз. Дагъви папар жерягьарни я гьа. И илим абуру чпин бадейривай къачузва.
Жавагьиран мецел сифте пайда хьайи гафар «чан дидедин балаяр» я. Гьелбетда, юлдашдини адаз куьмекар гудай. Адан везифаярни гзаф четинбур тир. Дагъдин чкада мал-хеб хуьн, майишат кьиле тухун ва икI мад. Хейлин йисара Абдусвеин колхоздин фермадин кьиле хьана. Гьавиляй кIвалин къайгъуяр вири Жавагьиран хиве гьатнавай.
Дяве башламиш хьайила, ам, вири хьиз, Аллагьдиз ялвар ийиз хьана, дяве фад куьтягь хьурай, кьегьалар сагъ-саламатдиз хтурай лугьуз. Аскерриз гуьлуьтар, элжекар храз, артелдиз фад вахкудай.
А вахтара гуьлуьтар храдайла, хуьруьн папари, сусари дяведин йикъариз талукьарнавай манияр туькIуьрдай. Са дафтар манияр къени бадедин рикIел яд хьиз алама. Адан сивин манияр заз садрани ван татайбур я. Хъсан жедай абур чи эдебиятдин девлет яз хвенайтIа. Мумкин я, ада вичини яратмишун, 1953-йисара Ялцугърин хуьр Мегьарамдхуьруьн райондин мублагь чилерал куьчарна. Гьажалиеврини мектебар ина куьтягьна, гадайри чIехи кIелунар авуна. Ахпа мехъерарна, балаяр вири динжарна. ЦIийи чкадал муг кутунатIани, Жавагьиран хизан дагъларивай къакъатнач. ГъвечIи хва Ялцугърин дагълариз куьч хъхьана 35 йис я. Жавагьир дидедихъ гелкъвез, Алиса свасни дагъларай мукьвал-мукьвал хквезва. Зи вилик Алиса суса, Сталиналай башламишна, Путинал къведалди, вичин къаридиз гьукуматди ганвай са чантадавай афериндин чарар, орденар, медалар гъана. Хци сес, вилера гьамиша хъвер авай бадеди, зирекдаказ гьилевай теспягьар чIугваз-чIугваз, вичин уьмуьрдилай, кьисметдилай рази тир келимаяр лугьузвай. Уьмуьрда адал пара татугайвилерни ацалтна. Амма руьгьдай кIубан Жавагьир Жанмирзоевна гьамиша вичин сабурлу къилихри четинвилерай акъудзава. “Зегьметрихъай кичIе тахьай, уьмуьрда садрани садан гуьгьуьлни тахай инсан я ам”, — лагьана заз адан Рабият лугьудай хуьруьнвиди. ГьакI ацукьна кьарай текъведай Жавагьир халади эхиримжи йисарани кьве агъзур жуьт мясерар храна, идаз-адаз гьакI багъишна.
Жавагьир баде мад ахквада лагьана, зун кIваляй умуд кваз эхкъечIна. Жавагьир хьтин дидеяр заз пара акуна. Абур вири руьгьдай сад хьтинбур я, амма къаматдиз — чара. Вири дидейрин мурад дуьнья ислягь хьун, веледрин динжвал я. Къуй вири дидеяр чпин мурадрихъ агакьрай. Алукьзавай 8-Мартдин сувар виридаз мубаракрай! Къуй абурун рикIер веледри гьамиша хъсан краралди шадаррай!
Бикеханум Алибегова
