“Аялар чи кьилин девлет я ва абуруз чна ерилу чирвилерни гун лазим я”, малумарна Дагъустандин Кьил Владимир Васильева Махачкъалада Россиядин Федерациядин просвещенидин министр Сергей Кравцован ва образованидинни илимдин рекьяй гуьзчивалдай Федеральный къуллугъдин регьбердин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Анзор Музаеван иштираквал аваз кьиле фейи совещанидал. Идан гьакъиндай “Лезги газетдиз” РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин пресс-къуллугъди хабар гана.
Къейд авун лазим я хьи, Дагъустандиз федеральный дережадин чиновникар мугьманвилиз 17-февралдиз атана. Мугьманвиле авай чIавуз абур республикадин Кьил Владимир Васильевахъ галаз гуьруьшмиш хьана. Мугьманар республикадин меркезда къведай вацра ишлемишиз вахкудай са мектебдизни фена. Махачкъалада Дуствилин кIвале лагьайтIа, “Дагъустан Республика 2020-йисуз государстводин сад тир экзамен кьиле тухуниз гьазурвилин гьакъиндай” месэладай кар кьилиз акъуддай властдин органрин, чкадин самоуправленидин органрин руководителрин, депутатрин, педагогрин иштираквал аваз гегьенш совещание кьиле фена.
Республикадиз датIана куьмекдин гъил яргъи авунай Владимир Васильева Россиядин просвещенидин министерстводин ва Рособрнадзордин тIварцIихъ разивилин келимаяр лагьана. Ада Дагъустанда образованидин рекьяй аквадай хьтин кIвалах тухванвайди ва къе федеральный чиновникри и кIвалахдиз рази жедай къимет гуник муниципалитетрин лайихлу пайни квайди къейдна. Республикадин регьберрин фикирдалди, и кIвалахдин мадни чIехи лайихлувал Дагъустандин гележег ва дамах тир аялриз вини дережадин чирвилер гуникай ибарат я.
Дагъустандин Кьили къейд авурвал, республикада образованидин хиле гьелелиг гьял тавунвай хейлин месэлаяр ама, а месэлайрал машгъул хьун герек я. “Чавай пуд сменада тарсар тухунал сакIани эхир эцигиз жезвач, чавай гьелелиг мектебра вири аялриз лазим тир гьалда хуьрекар гунин месэлани гьялиз жезвач. Им чи рикIин тIал, чна гьялна кIанзавай месэла я. И кардай зи ва и залда авай гьар са муниципалитетдин кьилин хиве жавабдарвал гьатзава. Чун и месэладив лап мукьуфдивди эгечIун герек я. Муракаб месэлаяр гьялун гъиле кьадай чIавуз чна и кар чалай чи вири къуватар саналди желб авурла кьилиз акъудиз жедайди аннамишун герек я”, — малумарна Владимир Васильева.
Ада мадни алава хъувурвал, 2023-йисалди Дагъустанда “Образование” милли проектдин сергьятра аваз 33 мектеб эцигун пландик кутунва. Гьа и вахтунда, республикадин регьберди къейд авурвал, эцигна акьалтIар тавунвай имаратрин кьадар тIимиларунин кIвалах давамарда. “Куьне бюджет ахцIуруниз куьмек гайивиляй алава яз агакьай такьатрин гьисабдай чна эцигун яргъалди фенвай дараматрин кьадар тIимиларунин месэла гьялзава. А объектрал кIукI гъун патал чара ийизвай такьатрин кьадар 40 миллиард манатдилай алатзава. Са акьван еке харжияр тавуна, чавай аквадай хьтин нетижа къазанмишиз жеда”, — къейдна РД-дин Кьили.
Ада мукьвал тир вахтара республикада образованидин 17 имарат — аялрин 5 бахча ва 12 мектеб эцигунин кIвалахар акьалтIарун фикирдиз къачунвайдакайни лагьана. Абурукай кьве мектеб “Образование» милли проектдин сергьятра аваз эцигзавайди я. Са куьруь девирда республикада чирвилер гудай 300-далай виниз идараяр ремонтнава. “Муниципалитетри и кар патал 15 процентдилай тIимил тушиз такьатар чара ийизва, пулдин са кьадар такьатар спонсорри гузва. Мад 2 миллион манат республикадин бюджетдай ахъайзава. Са бязи карчияр бюджетдин такьатар желб тавунин меслятдал атана. Абуру мектебар чпин къуватралди дуьзгуьн къайдадиз гъун кьетIнава. И кардай абуруз рикIин сидкьидай сагърай лугьуз кIанзава. Жемиятди мектебрихъ чин элкъуьрун — им лап еке метлеб авай кар я”, — къейдна Владимир Васильева.
Республикадин регьберди мадни малумарайвал, алатай йисуз республикадин бюджетдай чара авур 50 миллион манатдин такьатрин гьисабдай 50 касдив агакьна муаллимар хуьрерин чкайра кIвалахиз рекье туна. ЦIинин йисуз и мурадар патал чара ийидай такьатрин кьадар 130 миллион манатдив агакьдайвал артухарнава. Дагъустандин Кьил инанмиш тирвал, кьабулзавай серенжемри хуьрерин мектебра педагогвилин кадрийрин патахъай кьитвал аваз хьунин месэла гьялдай мумкинвал гуда.
Владимир Васильев муаллимрин чирвилериз (дережадиз) талукь месэладал кьилди акъвазна: “Чна педагогвилин чирвилер гунин ери хкажун герек я. Чина педагогар виниз тир еридин пешекарар хьун важиблу я. За и кардал кIватI хьанвайбурун фикир желбзава”.
Мад са месэла мектебар акьалтIарзавайбур патал кIвалахдин чкаяр тешкилунихъ галаз алакъалуди я. Дагъустандин Кьилин фикирдалди, алай вахтунда гьеле кIелзамай, чпихъ хъсан чирвилер авайди къалурзавай аялар гележегда гьина кар-кеспидик кутадатIа, гьа кардин патахъай гиламаз фикирна кIанда.
ЦIинин йисуз вилик акъвазнавай кар алай месэлайрин жергедик РД-дин Кьили Государстводин Сад тир экзамен виниз тир дережада аваз тухунин месэлани кутуна.
“Чи кьилин девлет чи аялар я. Гьавиляй за ЕГЭ тухунив лап жавабдарвилелди эгечIун тIалабзава. Нетижаяр винизарна къалур тавуна, аялриз басрухар тагана, анжах абурун патахъай къайгъударвал авуналди, и кардив рикI гваз эгечIуналди месэлаяр гьялна кIанда. Чна и кIвалах гьикI тухвайтIа, гьадалай чи гележегни аслу жеда”, — къейдна В.Васильева.
«Лезги газет»
