(Эвел — 6-нумрада)
Садра Пайгъамбардивай (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) хабар кьуна: “Гьи амал виридалайни лайихлуди я?”. Ада (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана: “Хъсан ахлакьар”. Мадни хабар кьуна: “Виридалайни гзаф гьи амалди женнетдиз ракъурда?”. Ада (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана: “Аллагьдихъай кичIевили ва хъсан ахлакьри” (Гьайсамий).
Гьадисда къейднава: “Гьакъикъатда, (Аллагьдин) бенде вичин хъсан ахлакьралди агакьда чIехи дережайрив Эхиратда ва лайихлу вине авай гьаларив, вич ибадатра зайиф хьайитIани” (ТIабараний).
Чаз ихьтин эдебар чир хьана кIанда: 1) ниятдин эдебар; 2) Аллагь-Тааладихъ галаз эдебар; 3) Аллагьдин Каламдихъ галаз эдебар; 4) Аллагьдин Расулдихъ (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) галаз эдебар; 5) жуван чандихъ галаз эдебар; 6) маса инсанрихъ (ди-де-бубадихъ, веледрихъ, вах-стхадихъ, гъуьлуьхъ-папахъ, мукьва-кьилидихъ, къуншидихъ, мусурмандихъ, кафирдихъ, ва гьайвандихъ) галаз эдебар; 7) Аллагьдин рекье имандин стхавилин эдебар; 8) межлисрин, инсанар кIватI хьанвай чкайрин эдебар; 9) тIуьнин-хъунин эдебар; 10) мугьманвилин эдебар; 11) сефердин эдебар; 12) парталрин (либасрин) эдебар; 13) инсандин тIебиатдиз (бедендиз) талукь крарин эдебар; 14) ахварихъ галаз алакъалу эдебар.
Гила чна абурукай гьар са эдебдиз (гуьгъуьнлай гьар са ахлакьдизни) баян гуда.
Ниятдин эдебар
Ниятдихъ еке метлеб ва дережа ава. Мусурман касдин вири крар (и дуьньядиз ва диндиз талукьбур) гьадалай аслу я. Ниятдиз килигна ийизвай крар я дуьзбур жезва, я чIурубур. Авур кардайни ниятдиз килигна къимет, гьакъи, суваб къвезва. Мусурман касди ниятдин гьакъиндай Къуръандин аятдай ихьтин инанмишвал къачунва: (98-сура, 5-аят, мана): “Ва абуруз (Ктаб-эгьлийриз) эмирнавай тир абуру анжах Аллагьдиз ибадатун (чпи) сидкьидай (ва ихласдиз), Адаз дин талукьарна, гьанифбур яз (ширкдикай элкъвена сад Аллагьдихъ ян гана) ва (абуру) капI кьиле тухун, закат гун. Ва ам я — лап дуьз дин!”
(КьатI ама)
Ямин Мегьамедов,
диндин рекьяй алим
