И йикъара зун Докъузпара районда кардик квай МФЦ-дин филиалдин юрисконсульт Тимур Къанберовахъ галаз гуьруьшмиш хьана. Чи арада агъадихъ галай суьгьбет кьиле фена.
- Тимур Алиюллагьович, районда МФЦ арадал атуникай, адан везифайрикай куьрелди лагьайтIа жедачни?
— МФЦ — гзаф везифаяр тамамарзавай центр — агьалийриз гьукуматдин ва муниципальный са жерге къуллугъар авун патал тешкилнавай идара, гьукуматдинни агьалийрин арада авай муьгъ я. Гзафбуруз чизвайвал, центрадин пешекарри агьалийриз чарасуз герек тир чарар-цIарар, документар, шагьадатнамаяр са куьруь вахтунда чпи кlватlзава, абур гьукуматдин талукь идарайризни рекье твазва. Кьилинди ам я хьи, МФЦ-да саки вири къуллугъар (госпошлина квачиз) пулсуздаказ ийизва.
2012-йисан 1-сентябрдиз Докъузпара районда МФЦ, кьилдин тешкилат яз, арадал гъана. И жуьреда ада кьве йисалай са тlимил вахтунда кIвалахна. 2014-йисан 1-июлдилай ам МФЦ-дин Докъузпара районда авай филиал яз кардик ква.
— Инсанриз гьар жуьредин идарайрай гзаф справкаяр кlватlун герек жезва. И жигьетдай куь центради агьалийриз гьихьтин куьмекар гузва, гьихьтин къуллугъар кьилиз акъудзава?
— МФЦ-дин филиал тешкилунин макьсад районэгьлийриз яшайишдин рекьяй къуллугъар къачунин карда регьятвал яратмишуникай ибарат тир. Чна “са дакlар” дибда кьуна кlвалахзава. Чи идарадиз атайбуруз къуллугъдин герек тир вири куьмекар ийизва, ам мад санизни фин герек жезмач. Лазим тир вири справкаяр чи пешекарди кlватlзава. Гьелбетда, чавай къачуз тежер справкаярни ава (месела, гражданиндин къазанжидихъ галаз алакъалуди). Ахьтин справкаяр гьар са касди вичи къачун лазим я. Чи патай куьмек герекзавай гьар са агьали вич ахьтин жуьредин справкани гваз къвезва. Арзачиди сифтегьан шагьадатнамаяр вичи гун лазим я, амайбур чна кlватlзава. Госпошлина гун патал масанихъ фин герек жезвач. Дараматдин къене терминал ва чекмастер ава. Патав гьар са касдивай, комиссия галачиз, коммунальный ва маса къуллугърайни пулар гуз жезва. Мадни гьар са агьалидиз чи идарада налогрин жигьетдай вичин буржар чирдай мукинвални ава.
- МФЦ-ди кьилиз акъудзавай къуллугърин кьадар гзаф я. Абурукай куьне къиметдихъ ва пулсуздаказ гьибур ийизва?
— Чна винидихъ лагьанвайвал, МФЦ-да, гьа гьисабдай яз чи ва вири филиалрани гьукуматдин вири къуллугъар пулсуздаказ кьилиз акъудзава. Эгер са гьихьтин ятIани къуллугъдай госпошлина тlалабиз хьайитlа, ам гун чарасуз я. Гьукуматдин къуллугърилай гъейри, чна коммерциядин рекьяйни куьмекарзава. Месела, мал-мулкунин, улакь маса гунин ва маса къачунин икьрар туькlуьрун, гьакl масабур.
- Алатнавай йисара центрада гьихьтин дегишвилер хьанва?
— Центр ачухай сифте йисуз чна ийизвай къуллугърин кьадар лап тlимил тир. Къенин юкъуз, гьелбетда, абурун кьадарни, ерини, жуьреярни артух хьанва. Чун санал акъвазнавач. ИкI, эгер 2018 ва 2019-йисар гекъигайтIа, шаз чна авунвай къуллугърин кьадар 70 процентдин артух хьанва. Район гъвечlиди ятlани, гьар вацра гзаф везифаяр тамамарзавай чи центрадин филиалди саки 1000 къуллугъ тамамарзава.
Алатай йис чун патал бегьерлуди тир лагьайтlа, зун ягъалмиш туш. Санлай къачурла, чна агьалияр патал 12 агъзурдалай гзаф къуллугъар кьилиз акъудна. Абурун чIехи пай санай масаниз куьч хьунин (миграционный) къуллугъдихъ, МВД-дихъ ва Росреестрдихъ галаз алакъалубур тир. Абурулай гъейри, Пенсийрин фондунин рекьяй чна гузвай куьмекрин кьадарни тIимил туш. СНИЛС, дидевилин капитал къачун, пенсия тайинарун, УСЗН-дай кьезилвилер ва пулунин алава куьмекар къачунин рекьерайни куьмекар гузва. Кьилинди ам я хьи, райондин агьалийри чаз ихтибарзава, абур чахъ галаз рафтарвиле ава. Чнани, гьелбетда, чи хиве авай везифаяр намуслувилелди кьилиз акъудун патал еке чалишмишвилерзава.
Гаф кватай чкадал мадни лугьун, алатай йисан нетижайриз, яни чна ийизвай къуллугърин кьадардиз, еридиз килигна, чи центр Дагъустандин МФЦ-дин филиалрин арада виридалайни хъсан цlудан жергеда гьатнава.
Филиалдин къуллугъчийри гьамиша республикадин ва районрин уртах серенжемра, мярекатра иштиракзава. Кьилин везифаяр тамамарунилай гъейри, чун амай месэлайрани гуьгъуьна акъваззавач. Чи пешекарри Гъалибвилин йикъаз талукьарнавай къекъуьнра иштиракзава, бигердин йикъара райондин мулкар хъсанарзава, абур зирзибилдикай михьзава…
- Тимур Алиюллагьович, филиалдин дарамат гьина ава? МФЦ-дин кlвалахдин график, телефондин нумра ва интернетда филиалдин адрес чир хьанайтlа, хъсан жедай…
— Чи филиал Усугъчайдал райадминистрациядин гьаятда кардик ква. Ислендилай жуьмядалди, экуьнин сятдин 8-далай нянин сятдин 6-далди чна ара датlана кlвалахзава. Мадни Авадандал МФЦ-дин ТОСП кардик ква. Ашкъи авайбурувай саласадизни арбедиз экуьнин сятдин 9-далай нисинин сятдин 1-далди гьаниз физ жеда.
Интернетда чи филиалдихъ официальный чин авач. Чна авунвай кlвалах ва чи филиалдин малуматар “Инстаграм”, “Фейсбук”, “Одноклассники” ва “ВКонтакте” социальный сетрай жагъида. Телефондин 8 (938) 777-82-56 нумрадиз зенгна, чи пешекарривай меслятар къачуз жеда.
Ихьтин са хци месэладин патахъай лугьуз кIанзава: а филиалдин дарамат тестикьарнавай чешнедиз кутугнавайди туш. Гьаниз килигна, чи регьбер Руслан Исмаилован ва гьакl вири коллективдин мецелай за филиалдиз чешнедихъ галаз кьадай МФЦ-дин дарамат эцигунин карда райондин кьиливай куьмек тIалабзава.
Алукьнавай цIийи йисуз заз чи ватандашрихъ сагъламвал, агалкьунар хьана кIанзава.
Али-Буба Эмирсултанов