Дагъустан Республикадин Гьукуматди 2018-йисан мартдиз кьабулай къарардин бинедаллаз РД-дин чилерин ва эменнидин алакъайрин министерстводи республикадин чилер инвентаризация авунин кIвалах башламишнай. Гьа и йисалай РФ-дин Президентдин тапшуругъдалди республикада газдин сетрин инвентаризацияни гъиле кьунай.
И рекье авур кIвалахрин нетижайрикай саласа юкъуз кьиле фейи пресс-конференциядал РД-дин чилерин ва эменнидин алакъайрин министр Агъарагьим Къагьиргьажиева суьгьбетна.
Малум хьайивал, республикадин вири чилерин санлай къачур кьадар 1,8 миллион гектардиз барабар я. И чил 3048 участокдикай ибарат я. Абурукай 1000 участок къенин йикъалди инвентаризация авуна акьалтIарнава. МасакIа лагьайтIа, абур тамамдаказ ахтармишнава, гьисабдиз къачунва.
Кьиле тухванвай кIвалахдин нетижайриз цIийиз арадал гъанвай “Дагъустан Республикадин къацу фонд” порталда килигиз жеда. Интернетда жедай и сайт алай йисан январдин эхирра-февралдин эвелрай майдандиз акъудда, адахъ галаз танишарда.
2019-йисуз Дагъустандин Минимуществодин къурулушдик квай “Дагтехкадастр” ГБУ-ди хуьруьн майишатдин тайинвал авай ва хуьрерин чилериз, гьакIни юзан тийидай эменнидик акатзавай объектриз кадастровый къимет гунин кIвалах кьиле тухвана ва нетижаяр тестикьарна. Алатай йисан вахтунда гьакIни капитальный эцигунрин 702,4 объектдин, 139,2 агъзур гектар хуьруьн майишатдин тайинвал авай ва 822,3 агъзур гектар республикадин хуьрерин чилерин — санлай къачурла, 1,6 миллион объектдин кадастрдин къимет тайинарнава.
И кIвалахар кьиле тухудайла, чилерин сергьятриз винелай, яни цавай килигун патал, малум хьайивал, квадрокоптерар ва пилот галачиз идара ийиз жедай самолетар ишлемишна.
ИкI, алатай йисуз Минимуществоди Махачкъаладин мулкар цавай тамамдаказ ахтармишна ва шегьердин ортофотоплан туькIуьрнава.
Алай вахтунда ам координатрин сеткадихъ галаз алакъалу авунва ва ида чпикай дуьз делилар къалур тавунвай, законсуздаказ кьунвай чилер ачухарзава, маса гьар жуьредин нукьсанар винел акъудзава. Карта Росреестрдиз рекье твада. Министрди хабар гайивал, гьа ихьтин кIвалах республикадин амай вири мулкарани тешкилда. Гегьенш майданра кадастрдин кIвалахар тухунин асул шартIарикай сад республикадин вири мулкуниз талукь картаяр туькIуьрун я.
2019-йисуз Дагъустандин чилерин ва эменнидин алакъайрин министерстводи 2020-йисан 1-январдилай чпелай къачузвай налог объектдин кадастрдин къиметдилай аслу яз тайинардай объектрин сиягь туькIуьрнава. Сиягьда, санлай къачурла, 13011 объект ава. «Вири адалатлудаказ жеда. Эгер куь эменнидиз талукь яз къалурнавай делилар дуьзбур яз гьисабзавачтIа, буюр, хабар це чаз, чун гъалатIар туькIуьр хъийиз гьазур я», — лагьана А.Къагьиргьажиева.
Газрин сетрихъ галаз алакъалу гьаларни, малум хьайивал, муракаббур тир. Бязи чкайра са турбадихъ са шумуд иеси хьанвай — республика, муниципальный тешкилат, гьатта кьилдин ксарни. Ихьтин гьалар алатай асирдин 90-йисара газдин сетрин бязи участокар приватизация авун себеб яз арадал атанвай. Хабар гузвайвал, и кIвалах 2020-йисан эхирра куьтягьда.
Министрди гьакIни муркIадин арена туькIуьрун патал 6 гектар чил чара авунвайдакайни лагьана.
РикIел хкин, гьеле алатай йисан мартдиз Дагъустандин Кьил В.Васильева Махачкъалада, шайба галай хоккейдал машгъул жедайвал, алай аямдин муркIадин арена туькIуьрдай фикир авайдакай лагьанай.
“Чилин участок чара авунва, тахминан 6 гектар, анал муркIадин арена туькIуьрда. Зи фикирдалди, хоккей дагъустанвийрин къилихдихъ галаз кьадай спортдин жуьре я. Им менфятлу кар хьун лазим я”, — лагьана министрди. Ам Махачкъаладинни Каспийскдин арада авай ипподромдин чилел жеда.
Жасмина Саидова
