“Зун шивцел акьадарна”

Садра шаир, журналист  Шагьа­будин  Шабатова  лагьанай: “Редакциядиз корреспондентвилин къуллугъдал хъфейла, за кIвалах авур маса идарайра, карханайра гьисс тавур кIва­лахар гьиссна. Ана зи зегьметдиз лайихлу къимет га­на…” И гафарин мана тамамвилелди ачухарунин мураддалди чна “Лезги газетдин” 100 йисан юбилейдин вилик Кьиблепатан Дагъустанда гзафбуруз сейли касдиз мадни са шумуд суал гана.

  • Шагьабудин Нурдинович, чаз малум тирвал, вун хуьруьн ма­йи­шатдин техникадихъ галаз ала-къа­лу, совхозра кIвалахнавай механик, инженер тир. Яратми­шунрал вун гьикI хьана машгъул хьайиди я?

— Эхь, зун хуьруьн майишатдин къуллугъчи тир. Ростовдин об­ластдин Зерноград шегьерда хуьруьн майишатдин инженерар гьазурдай институт куьтягьай за “Зардиянский” совхозда ав­томеханик­ви­лин, тракторрин бригададин бригадирвилин, механизированный мастерскойрин заведующийвилин, хатасузвилин рекьяй инженервилин ва кьилин инженервилин везифаяр тамамарна. Амма лугьун хьи, зун аял чIавалай яратмишунрихъ ханвай кас тир. Сифте шиирни за 5-класс­да авайла туькIуьрнай. Ца­вун бушлухриз  фейи Гагаринакай. Исламудин муаллимди (гила педагогикадин илимрин кандидат) зи тарифнай ва зун цавук хкIунай. Кхьинар за акъвазарнач, райондин газетдиз куьруь макъалаяр­ кхьена. “Коммунист” газетдиз зи сад лагьай­ макъала 1967-йисуз акъатнай. Армияда авайлани, округдин “Защитник Родины” газетдиз, зи макъалаяр, репортажар мукьвал-мукьвал акъатдай.

Куьрелди, тесниф авун зи ивидик квай цIелхем, имни заз дидеди­лай атанвай пай тир. Рагьметлуда гъиле-гъил аваз шиирар туь­кIуьр­дай. Адан рахун шиир тир. КIва­лени­, колхоздин никIени, чуьлдани, фер­ма­дални акур-такурдакай, ван хьайи-тахьайдакай бендер теснифдай. Закни гьа хесет акатна. Са кьуьд гзаф мекьиди, четинди хьанай. Чи лапагар йикъа сад-кьвед хкатзавай. Рагьметлу дахди гьар нянихъ “гьикI­да, стха, вучда, стха, рекьизва хьи вири хипер” лугьуз дарихвалзавай. Нубатдин сеферда гьа гафар тикрар авурла, зани лугьуда:

ГьикIда, стха, вучда, стха,

Рекьизва хипер вири,-

Лугьуз хажалатди кьунва

Чи кIвалевай Нурдин кьецIи.

Дах заз чапрасдиз, чин атIугъна килигнай. Ахпа пу-пу къачуна пIу­зар­рикай хъуьренай. А чIавуз за 8-классда кIелзавай.

  • “Лезги газетдиз” вун гьикI хьана акъатайди я?

— Ктабар кIелунални зи рикI алай. Рязандиз кар-кIвалах аваз акъатайла, за туьквендай Сибгат Хакиман “Близкая даль” ктаб къачунай. Ана уьмуьрдин гьакъикъат къалурзавай пара хъсан шиирар авай. Са шиирдин кьуд цIарцIи заз лап таъсирна:

Когда тылы крепки —

успешно наступление,

Я сам в атаках эту истину постиг.

Твой тыл в поэзии — история народа,

Оружие твой родной язык.

За и кьуд цIар таржума авуна “Коммунист” газетдиз “Дидедин чIал” макъаладихъ галаз ракъурна.­

Далу пад мягькем хьайила, гъалиб хьунал шак алач,

Шагьид я зун жуваз акур вилералди вядедин.

Ви далу пад шииратда хайи халкьдин тарих я,

Мягькем яракь ви гъилевай хайи чIал я дидедин.

А чIавуз газетдин кьилин редактор Ибадуллагь Тагьиров тир. Ада заз редакциядиз таржумачидин кIвалахдал теклифнай. Амма захъ шегьердиз фена, кIвал-югъ кутадай я ашкъи, я мумкинвал авачир. ЯтIа­ни за редакциядихъ галаз авай ала­къа атIанач. Заз редколлегиядин гьуьрметдин грамотаяр гана, за Кьа­сумхуьрел, Дербентда кьиле фейи мухбиррин совещанийра иштиракна. Зун редколлегиядин членвилени хкянай. Ахпа 1994-йисуз зун газетдин хсуси корреспондентвиле кьабулна. Гьа инлай Лезгистандиз, хайи макандин районриз, хуьрериз са артух тефей зи сиягьат башламиш хьана. Зун тахьай лезги са хуьрни амач жеди. Зи къелемдикай макъалаяр, репортажар, очеркар, зарисовкаяр, гьикаяяр хкатна.

Авайвал лагьайтIа, “Лезги газетдин” редакциядин коллективди зун шивцел акьадарна. Зун Россиядин журналистрин ва писателрин союзрин членвиле кьабулна, заз “Дагъус­тан Республикадин культурадин лайихлу работник” лагьай тIвар, Гьажибег Гьажибегован премия гана. Сад-садан гуьгъуьналлаз республикадин из­да­тельствойри зи къадалай виниз шииррин, прозадин ва публицистикадин ктабар акъудна. Милли эдебият, меденият вилик тухунин кардик кутазвай пай фикирда кьуна, заз алатай йисуз “Шарвили” эпосдин премияни гана. Закай гзафбуруз чир хьана.  Зун ри­кIивай агъун­ва, и зи агалкьунар, къазанми­шунар­ милли газетдихъ, ана кIвалах­за­вай зи дустарин, юлдашрин майилвилерихъ, куьмекдихъ галаз алакъалу я. КIвалахдал аламачтIани, дуствилин, амадагвилин алакъаяр атIан­вач. За макъала­яр кхьин да­ва­мар­зава, гьафтеда кьвед-пудра дустарихъ галаз телефондай рахазва, абур, мумкинвал хьанмазди зал кьил чIугваз къвезва­.

Алукьнавай Гьамбардин кьифрен йис чи халкьдин газетдин 100 йис та­мам жезвай йисни я. Им пара кье­тIен, важиблу делил, вакъиа я. Виш йисуз газетди дидед чIал хуьз, эдебият, меденият вилик тухуз, тарихдин сирлу деринар ачухариз, кIел­­за­вайбурув кьуд патай жуьреба-жуьре хабарар агакьариз, халкьдиз къуллугъзава. Са рахунни алач, коллективдал четинвилерни акьалтайди я. Абур гилани авачиз туш. Амма яратмишдай коллективди вилик акъвазнавай везифаяр лайихлувилелди тамамарзава. Зун агъунва, ам юбилейдизни вижевайдиз гьазур же­да. Лезги халкьдин мумкинвал авай вири рухвайри ва рушарини адаз чпелай алакьдай куьмекар гуда.

  • Сагърай, Шагьабудин стха, инанмиш я, шивци вунни юбилейдин мярекатдик гъида.

— Са рахунни алачиз. Зун галачир юбилей гьихьтинди хьурай эхир!

Хийир Эмиров