Зегьметчи инсанрикай
И йикъара Дагъустандин Огни шегьерда авай таниш Къизила зун вичин са мукьва хизандин кIвализ тухвана. КIвалин сагьиб гьаятдилай чир жеда гьавайда лугьузвач. Гьаятда авай рикIиз хуш цуьквери, пеш вегьенвай чIередик кумай ципицIри зун чпел чIугуна. Чи вилик кIвалин иесини экъечIна — Ислудин. Чина сабурлу шадвал авай кас. Чна суьгьбетар кIвале давамарна.
Ражабов Ислудин Къурбанович Агъул райондин Дулдугърин хуьре кIвалер эцигдай устIардин хизанда дидедиз хьана. 1942-йис тир. Дяведин четин вахтар. Жегьил буба Ражаб хуьруьнвийрихъ галаз санал зегьметдин фронтдиз фена. Аялар гваз амукьай дидедин далуда неинки са кIарасрин, векьерин шалаяр хьана, дуьньядин залан вахтари адан юрфарни гацумарна. Къайгъудар диде Гьурадин перемдин ценерик аялар фад ирел атана. Са гафуналди, тIебиатдини хвена, Гьура дидедин дуьайрини. Дяве акьалтIайла, Ражаб хуьруьз хтана, ада вичин пеше давамарна. Бубадиз хва Ислудинани куьмекзавай. Ислудинан назик тупIар къванци тухванвайтIани, ада рикI хциз кьуна, бубадиз адакай куьмек, далу хьана.
Ражаб рагьметдиз фейила, Ислудинан 13 йис тир. Диде патал мад четин вахтар алукьна. Ислудина хуьре 7-класс куьтягьна. Яваш-яваш ада устIаррин куьмекчивиле кIвалахна. Аскервиле ада Германияда къуллугъна. Анай дидедиз савкьат яз са гуьзел шални хкана. Зигьин авай гада тиртIани, Ислу-динавай еке кIелунар ийиз хьаначир, бубадин пеше устIарвал давамарна. Адахъни Гьалиматахъ 5 гадани 3 руш хьана. Рушарив чIехи кIелунар ийиз туна. Амма гадайри вирида бубадин рехъ кьуна — виридакай устIарар хьана. Са хци Костромадин эцигунрин институт куьтягьнатIани, гьадани устIар яз кIвалахзава.
1977-йисара Дулдугърин хуьр Огнидиз куьч хьана. Ислудина ина вичиз кIвал эцигна. Ахпа ада Саратовда, Украинада, Астраханда зегьмет чIугуна, низ чида гьикьван дараматар хкажнатIа! ИкI, дагъвиди, намуслувилелди зегьмет чIугваз, чIехи хизан хвена, Гьалиматахъ галаз санал 8 веледдиз тербия гана, абур динжарна. Къе ам хтулрин чIехи буба я. Аялар вилер ятIа, хтулар вилерин нинияр я лугьуда. Азад вахтунда Ислудин багърийрал кьил чIугваз хуьруьз хъфида. Адан мурад хайи халкьдин адетар хуьн, дуьнья — ислягь, балайрин кьилел диде-буба хьун я. ИкI, зи вилик квайди халис дагъвидин къамат, суьрет я. Къуй Ислудин Къурбановичан тухум — тара мадни чIехи, хуьр-кIвал абад, адаз, гьакI вири зегьметчи инсанриз ЦIийи йис мубарак хьурай!
Бикеханум Алибегова
