Мад Сириядиз хъфена

Алай йисан октябрдин вацра Туьркияди “Ислягьвилин чешме” серенжем кьиле тухудайла, Сириядин сергьятрай эхкъечIай Америкадин аскерар элкъвена мад чпин ругуд базадал хъфена. Идан гьакъиндай “Новости” РИА-ди хабар гузва.

Малум тирвал, нафтIадин чешмеяр авай, Туьркиядинни Иракдин часпар алай Сириядин сергьятра США-ди чпин къуватар мягькемарзава. Къейдзавайвал, аскерри Хасеке вилаятда авай вад базадал чпин чкаяр кьунва. Идалайни гъейри, и магьалра Камышлы шегьердин къвалав махсус постар арадал гъизва. Алай вахтунда америкавийри Сирияда 11 база гуьзчивилик кутунва.

РикIел хкин, Туьркиядин президент Р. Эрдогана “Ислягьвилин чешме” серенжемдик кьил кутунин гьакъиндай 9-октябрдиз малумарнай. Адан макьсад куьрдерин фялейрин партиядихъ ва Россияда къадагъа авунвай “ИГ” тешкилатдихъ галаз женг чIугун я. Туьркияди и серенжем тухуз эгечIайвалди, США кьиле авай кIватIалдин аскерар Сириядай Иракдиз акъудна. Америкавиярни кваз, уьлкведай 150 аскер ахкъуднай.

Меслятдал атанач

Минскда пуд терефдикай ибарат дестедин арада Донбассда гьалар пайгардик кутунин гьакъиндай рахунар кьиле фена. Амма женгер акъвазарунин ва баришугъвал арадал хкунин патахъай са меслятдал атанач. Идакай “УИНИАН” чешмеди хабар гузва.

Украинадин къецепатан крарин министр В. Пристайкоди къейд авурвал, баришугъвилин цIийи къайда тестикьарначтIани, терефар алай ­йисан июлдин вацра малумарай “секинвилин гьалар” серенжемдал амалунин икьрардал атана. Ада рикIел хкайвал, женгер акъвазарунин гьакъин­дай меслятарай муддатда, июлдилай гатIунна, Донбассда 40 ук­раинви­ аскер кьена. “Чаз и баришугъвал Россиядин Президент В.Путина заминвалзавайди хьана кIанзавай. Чи рикIел алама, са сеферда РФ-дин регьберди заминвал хиве кьурла, 25 йикъан къене яракьрай ягъай гьич са дуьшуьшни хьаначир”, — малумарна Пристайкоди.

Донбассдиз Москвади талукь тирвал таъсир авунач лугьуз, Украинадин министрди гьайиф чIугвазва. Идалай вилик Украинадин кьил В.Зеленскийди Донбассда тамамвилелди къайда тун патал ругуд йисалай тIимил тушиз  вахт кIан жеда лагьанай.

ХъуьтIуьн зегьем

Австралиядин гьавадин шартIарикай хабарар гудай пешекарри декабрдин эхирра уьлкведа лап чими гьаваяр хьайидакай (41,9 градус) малумарна. “Новости” РИА-ди хабар гузвайвал, йисан и вахтунда ана ихьтин зегьем йикъар тарихда мад хьанвач.

“Ахтармишунрал асаслу яз, Австралияда малум тир тарихда виридалайни чими, зегьем югъ тайинарна. Исятда пешекарри тайинарнавай 41,9 градусдин чимивал икьван чIавалди ина садрани хьанач. Идалай вилик (17-декабрдиз) тайинарай рекорд 40,9 градус тир”, — кхьизва чешмеди.

Сагъламвилин хел

Здравоохраненидин хилен эвелимжи месэлаяр еримлу авун патал зур триллион манатдилайни гзаф такьатар чара ийида. Идан гьакъиндай 19-декабрдиз журналистрихъ галаз гегьенш пресс-конференция кьиле фидайла, Россиядин Президент В.Путина малумарна.

“Чун медицинадин эвелимжи хилер вилик тухунин макьсадар патал алава такьатар чара авунин меслятдал атанва”, — лагьана Путина. Малум хьайивал,  исятда ийизвай харжийрилай гъейри, гьакI “Здравоох­ранение” милли проектдизни талукь яз, медицинадин хилез 550 мил­лиард манатдин кьадарда  такьатар алава хъийида. Абур асул гьисабдай кьилин фондар тартибда хтуниз, техника ва улакьар маса къачуниз ­серфда.

“Идараяр лазим тир гьалдиз хкун ва я цIийибур эцигун, 37 агъзур улакь ва 10 агъзур кьван жуьреба-жуьре тадаракар маса къачун теклиф­зава”, — алава хъувуна В.Путина.

Уьлкведин регьбердин фикирдалди, гьялиз тахьанвай месэлаяр аматIани, здравоохраненидин гьалар разивал ийиз жедай еришралди еримлу жезва.

Пенсийрин месэладал нукьтIа эцигна

Журналистрихъ галаз ачух эфирда Россиядин Президент В.Путина кьиле тухвай гегьенш пресс-конференциядал пенсийриз талукь месэладикай ихтилатар кватна.  Къейдзавайвал, Путина пенсийрихъ галаз алакъалу месэладал нукьтIа эцигна. Адан гафаралди, уьлкведа пенсийрин жигьетдай цIийи дегишвилериз гьазурвал аквазвач ва и месэладин барадай гьич веревирдерни ийизвач.

“Пенсийрихъ галаз алакъалу месэлаяр вири гьялнава, цIийи дегишвилер жедач”, — тестикьарна ада.

Смартфондин нурарикай зарар ава

Англиядин Манчестер шегьердин университетдин алимри смартфонрин вили нурар инсандин сагъламвал патал зарарлубур яз гьисабнава. “Lenta.ru” сайтди хабар гузвайвал, пешекаррин ахтармишунрин нетижаяр университетдин сайтда раижнава.

Пешекарри рангунин нурари инсандин бедендиз ийизвай таъсир кьиферал тежриба тухуналди тайинарна. Малум хьайивал, йифен вахтунда къати рангари писдаказ таъсирзава.

Ахтармишай пешекарри смартфонар арадал гъизвай ксарин меслятриз фикир тагун ва телефонрикай игьтиятлувилелди менфят къачун теклифзава.

Гьазурайди — К.Ферзалиев