Аялар авай хизанриз куьмек

1. Аялар авай хизанриз яшайишдин рекьяй куьмек гудай серенжемар гужлу авунин макьсаддалди, “Аялдиз гьар вацра гудай пособидин гьакъиндай” 2019-йисан 8-ноябрдиз акъа­тай Дагъустан Республикадин Закондин 5-статьядик дегишвилер кухтунин гьакъиндай” РД-дин Закондал асаслу яз, 2019-йисан 1-октябрдилай аялдиз вацра гузвай пособидин кьадар артухарнава, гила ам 200 манатдив агакьнава (виликдай тайинарнавай 150 манатдин чкадал).

2. 2020-йисан 1- январдилай, “Аялар авай хизанриз гьар вацра гудай пуларин гьакъиндай” Федеральный закондик дегишвилер куту­нин гьакъиндай” 2019-йисан 2-августдиз акъа­тай 305-нумрадин ФЗ-дал асаслу яз, хи­­­зан­да­ сад ва я кьвед лагьай аял хьайила (хвавиле ва я рушвиле кьабулайла), гьар вац­ра гузвай пулар хизанривай ихьтин дуьшуьшра къачуз жеда: эгер аял 2018-йисан 1-январдалди хан­ватIа (хвавиле ва я рушви­ле кьабул­на­ватIа), ам Россиядин Федерация­дин гражданин ятIа ва хизандин гьар са не­фесдал гьалтзавай дуллух зегьметдиз къабил­ агьалийриз яшамиш хьун патал тайинарнавай пулунин агъа кIанин кьадардилай — Россиядин Федерациядин субъ­ектра йисан кьвед лагьай квартал патал тайинарнавай кьа­дардилай — кьве сефердилай гзаф (виликдай лагьайтIа, 1,5 сеферда) артух туш­тIа. (Ми­сал. Дагъустан Республикада 2019-йи­сан кьвед лагьай квартал патал зегьметдиз къабил агьалийрин яшамиш хьун патал патал­ герек пулунин агъа кIанин кьадар (прожиточный минимум) — 10363, аялар патал 10119 ма­нат я. Эгер пуд касдикай ибарат тир хизан­дин (буба, диде ва аял) саналди тир дуллух 2020-йисуз 45 агъзур манат ятIа, хизандай тир гьар са касдал 15 агъзур манат (45 агъзур манат : 3 =15 агъзур манат) ацалтзава. Хизандин гьар са нефесдал гьалтзавай юкьван доход зегьметдиз къа­­бил­ агьалийриз яшамиш хьун патал тайинарнавай пулунин агъа кIанин кьадардилай кьве сеферда артух туштIа (10363 манат х 2 =20726 манат), хи­зандиз Дагъустан Республикада аялриз яша­миш хьун патал тайинарнавай агъа кIа­нин­ кьадарда аваз пул къачудай ихтияр ава. Гьаниз килигна, 2020-йисуз Да­гъустан Рес­пуб­ли­када винидихъ къалурнавай пособидин кьадар 10119 манат я.

Идалайни гъейри, гражданинриз сад ва кьвед лагьай аял хайила (хвавиле ва я рушвиле кьабулайла), 3 йисан вахтунда вичиз кIан хьайила (виликдай тайинарнавай вахт-йисни зур тир) гьар вацра гудай пул къачун патал арза кхьидай ихтияр ава.

Сад ва кьвед лагьай аял хайила (хвавиле ва я рушвиле кьабулайла), гьар вацра гу­дай пул аялдин са йис тамам жедалди тайи­нарда. И вахт алатайла, гражданинди и пул 2 йис, ах­па аялдин 3 йис тамам жедалди къа­чун патал цIийи арзаяр кхьида ва лазим документар (документрин копияр, делилар)  агакьарда.

Сад лагьай аял хайила (хвавиле ва рушвиле кьабулайла), гьар вацра гудай пул тайи­нарун патал гражданинди РФ-дин вич яшамиш жезвай субъектдин агьалияр яшайишдин рекьяй хуьдай органдиз фена ва я МФЦ-дай арза гун лазим я.

Кьвед лагьай аял хайила (хвавиле ва я рушвиле кьабулайла), гьар вацра гудай пул тайинарун патал гражданинди РФ-дин вич яшамиш жезвай субъектдин Пенсийрин фонду­низ фена ва я МФЦ-дай арза гана кIан жеда.

Алава къейд. Винидихъ къалурнавай пул гун патал вахтунда арза тагай чIавуз (яни аял хана 6 вацралай артух вахт алатайла) ар­за гайи касдиз гьар вацра гудай пулунин са кьадар пай квахьзава. Идахъ галаз алакъа­лу яз  и пул къачун патал документар вахтун­да агакьарун (яни аялдин зур йис жедалди) лазим я.

«Лезги газет»