И йикъара “Лезги газетдин” чинилай  Да­гъустандин халкьдин духтур Азедин Эсетован “Цуькверин кIунчI” гьикая кIелайла, зи ри­­кIик шадвилин къалабулух акатна. Мад зи рикI алай Мафи Назировнадикай кхьенва! Эхь, и мегь­рибан дишегьдидиз гьамиша, гьар юкъуз цуьквер багъишна кIанзавайди тир. Мафи На­зи­­ровнади Мегьарамдхуьруьн юкьван школада­ чаз 5,6,7-классра математикадин тарсар гана.

Гьуьрметлу духтур Азедин Эсетова ам вичин уьмуьрдин юлдаш я лагьана тарифзавач. Мафи Назиров­на тариф авуниз лайихлу инсан тир. Чна, къуншидаллай пуд рушани, са классда кIел­за­вай. Гьар пакамахъ чун Ма­фи Назировнадал гьалтдай ва санал мектебдиз фидай. А вахтунда адан уьмуьрдин юлдашди аспирантурада кIелзавай. (Чаз и гафар булахдилай яд тухузвай дишегьлийривай ван къвезвай).

Мафи Назировна гьукуматдин кIвалера  авай, гьа кIвалера райондин къуллугъчиярни чпин хизанар галаз яшамиш жезвай. Чун и рикI хци дишегьлидал гьейран тир. Тек дишегьли яз, сад садан гуьгъуьнал алаз  хьанвай аялар яслидиз, аялрин бахчадиз тухвана, мектебдиз гьерекатдай. Ара-бир хейлин рекьиз фейила, чна кьатIудай: “Мафи Назировна, ви хуруда хуруган ама!”

“Ву-в, чан балаяр, куьне лагьана хъсан хьана”, — хуруган акъудна, сумкада туна, рехъ давамардай. Тек дишегьли, гьукуматдин кIва­лах кьиле тухун, пуд баладихъ гелкъуьн… Чаз Мафи Назировна чешне тир.

Чун 7-классда авай. Чахъ галаз кIел­завай Темирханов Энверан бубадин кьилел бедбахтвал атана. Энвер хизанда аялрикай виридалайни чIехиди тир. Гъиле цIийи кIва­лер эхцигун авай.

Муаллимар мектебда гзаф тир. Пакад юкъуз тарс куьтягь хьайила, Мафи Нази­ровна­ди Энвераз вичин патав эверна. Чунни вири акъ­ваз хьана. Ада лагьана: “Энвер, чан хва, са­­бурлу хьухь, вун кIвале авай чIехиди я, ди­дедизни куьмекар це. Зи диде заз гьихьтинди ятIани чидач”. И ван хьайила, чаз мукьвара буба кьенвай Энвералайни чи азиз, мегьрибан Мафи Назировнадин язух атанай.

Чаз чIехи классра кIелзавай рушаривай гагь-гагь ван жедай, “бес Мафи Назировнадал адахъ галаз кIвалахзавай учительницаяр пехил я” лугьуз. Чарадан дердиникай хабар кьан тийидай черпеларни тIимил авач.

Гьуьрметлу Азедин Эсетов, “Шехь тавур диде” гьикая кIелайла, зун акьван шехьна хьи. Дидедин рикI къеняй шехьзавайди, рикI къванциз элкъвенвайди черпелриз чизвачир жал? Дерт рикIе гьатнавай дидедивай рикI къалуриз жеч кьван…

Са кIвалахди заз исятдани архайинвал гуз­вач. 1972-йис. За Махачкъалада ДГУ-дин фи­лологиядин (РДО) факультетда кIелзавай. А вахтунда базардин къене гъвечIи туьквенар­ авайди тир. Зун са туьквендай экъечIза­вай. Ма­фи Назировна, заз таниш вичин гуьрчег нугъатдал рахаз-хъуьрез, са шумуд касни галаз туьквендиз гьахьна. Вични авайдалайни агъайна хьанвай. За жуваз лугьузва: “Мафи Назировна я, гьа хуш нугъатдал рахзава”. Ам­ма завай адаз чирвал хгуз хьаначир. Чидач, заз адахъ галай ксарикай регъуь хьанайни. 6-7 йис алатнавай. Мад сеферда гьалтайла, ра­хада лугьуз, за жув секинарна. Мад гьалтни хъувунач. Рагьмет хьурай вичиз. Чаз виридаз­ истеклу хьайи Мафи Назировнадиз женнетдин ахвар атуй!

Багъри инсан къакъатун виридалайни дерт я. Квез генани къуватар гурай, гьуьрметлу Азедин Мурадович, Мафи Назировнадикай  метлеблу рикIел хкунар мадни кхьидай.

Роза  Мингьажидинова