Эминхуьр

Эминан хуьр — шегьре рекьин  чапла пад,

Илиф чахъди, уьзуьмрикай  аку дад.

Дуьз куьчеяр акурла, рикI жеда  шад,

Зи эрзиман ватан я вун,  Эминхуьр.

 

Авач мад хуьр ваз ухшар тир,  яхъ чIалахъ,

Уьзуьм багълар экIя хьанва гьар патахъ.

ЯркIивийрихъ хьанва и хуьр аранда,

Эй чи макан, вун чаз гьикьван  масанда.

 

Дагъустанда са шегьер хьиз  хьанва вун.

Ви акунрал, абадвилел  шад я чун.

Маса гаф туш, зани авайвал  лугьун,

Гележег ви хъсан жеда,  Эминхуьр.

 

Ви балаяр чкIанва чIехи Ватандиз,

Яб це куьне и гафариз  хъсандиз,

Килигин чун хуьруьн гьар са хизандиз,

Ви девлетар артух хьурай,  Эминхуьр.

 

Агалкьунар чи халкьарин  зегьмет я,

Халкьди къачур гьукуматдин  гьуьрмет я,

Гьамишалугъ куьтягь тежер  девлет я,

Вун виридаз лукьман хьурай,  Эминхуьр.

 

Зурба шаир Эминан тIвар ала  вал,

ТIвар хуьнуьхин еке буржи ала  чал.

Сагърай чи халкь, къазанмишиз  девлет — мал,

Ас-саламу алейкум ваз,  Эминхуьр…

 

Дустуниз

Заз кIани дуст ава хуьре,

Мел-межлис я хьайи кIвале,

Гьар са кIвалах я ви чешне,

Бахтлу хьурай уьмуьр ви,  дуст.

 

Чун кьвед къекъвей хуьруьн  рекьер,

Кими тежез сивелай хъвер,

РикIел хкваш кьакьан синер,

Чун бахтлу тир йикъар, зи дуст.

 

Дустар гзаф жедайди туш,

Садни вавди къведайди туш.

КIеве хьайла, шедайди туш…

Вун бахтавар хьурай, зи дуст.

 

Вун такур югъ пашман я заз,

Гьар юкъуз зун мугьман я ваз,

Ваз багъишдай ама чан заз,

Ваз сагъламвал гурай, зи дуст.

 

Амма чун кьвед жезва  кьуьзуь.

Чир хьанва чаз цуру-уькIуь.

Инсан я вун рикIни михьи,

Уьмуьр яргъал фирай ви, дуст.

 

Кьуьзуь жезва, физва вахтар,

Гьар са йифиз акваз ахвар,

ТуькIуьр хъия зайиф крар,

Ваз жегьилвал хгурай, дуст.

 

Гьиниз фирай, за вуч ийин?

Вун такурла, рикI туш секин.

Ви гьалар заз такуй серин,

Ваз пашманвал такурай, дуст.

«Лезги газетдин» 2019-йисан 49-нумрадай

________________________________________________________________________

Лавгъа касдиз

Гьикьван гьалтда ихьтин ксар,

РикIелай фир дидед чIалар.

ХьанватIани санбар яшар,

Чалагъандиз я ам ухшар.

 

Дидедин чIал физ рикIелай,

Алатда ам фад рекьелай,

Туьгьмет ийин лап кIевелай,

ЧIалаз яб це, я лавгъа кас!

 

Кьве варз хьана фена патал,

РикIелламач дидедин чIал.

Дегиш хьайила алай партал,

Вахъ вуч хьанва, эй лавгъа кас?

 

Чир хьухьа квез адан ериш,

Чидайди туш якни емиш,

АвуртIани вуна дадмиш,

Чидача ваз дад, лавгъа кас.

 

Вуч лугьуда ихьтин къуьрез,

Кьил хкажиз, вич тик къекъвез.

КилигайтIа, зайиф я мез,

Ша регъуь хьухь, я лавгъа кас.

 

Хутаргъар

Хайи хуьр, вун зи рикIелай физавач.

Ви чуьллери са бегьерни гъизамач.

Къекъвей рекьер, векьин чилер чизамач.

Зи рикIяй вун акъатзавач, хайи хуьр.

 

Залзаладик — мусибатдик акатна,

Ви тухумар сад-садавай къакъатна.

Гзафбурун рикIелай вун алатна,

Чун ваз мугьман мус хъжеда, хайи хуьр?

 

Гзаф хьана вахъ рухваяр зирек тир,

Вагьши душман атайла чал, герек тир

Хуьруьнвияр сад-садаз куьмек тир,

Бес мус вал чан хкведатIа, хайи хуьр?

 

Виридалайни гзаф мулкар галай вахъ,

Пирахазран — чIехи пIирни авай вахъ.

Савадлу тир инсанарни хьанай вахъ,

Ахварай заз аквазва вун, хайи хуьр.

 

Къалгъанни рагъв акьалтна ви куьчеяр,

Къараткен дуьзмиш хьанвай гуьнеяр,

Гьа дибдилай чукIурнавай тевлеяр,

Вун акурла, рикI шезва зи, хайи хуьр.

 

Вун акурла, залан хьана рикIиз зи,

ЧIур хьанава гьяркьуь рекьер, векьер ви,

ЧIурухъанриз элкъвезва хьи никIер ви,

Ни ва мус вал чан хкида, хайи хуьр?

 

Кьибле патахъ яргъи хьанва рагар ви,

Кьуразава мулкунавай багълар ви,

Тарашчийри куьтягьзава тамар ви,

Вахъ иеси хъжедач жал, хайи хуьр?..

«Лезги газетдин» 2020-йисан 3-нумрадай.

_______________________________________________________________________________________

Хъел къвемир,  шел къвемир

 

Зун атанач лагьана къе ви патав,

Зи азизди, закай кIусни хъел къвемир.

ЛагьаначтIа гьар юкъуз, заз вун кIанда,

Багъишламиш ая вуна, шел къвемир.

 

ЛагьаначтIа гьи гьал я ви кефияр,

Зи малаик, закай кIусни хъел къвемир.

За мубарак авуначтIа хайи югъ,

Хълагьда за, закай кIусни шел къвемир.

 

Кьарай текъвез, килигдайла яргъалай,

Алагуьзли, закай кIусни хъел къвемир.

Вун чими я заз кIвалелай, гаталай,

Лагьайла за, ваз са кIусни шел къвемир.

 

ГилигначтIа назик гъилихъ за тупIал,

Зун агакьнач лагьана, ваз хъел къвемир.

Къе ви патав агакьначтIа булахдал,

На гъил къачу, сабур ая, шел къвемир.

 

Диде

 

Аман диде, ви хатур за хайид туш,

Зи къайгъуда маса багъри хьайид туш,

ЧIуру тарс на са чIавузни гайид туш,

Вун я, диде, уьмуьрдин рехъ чирайд чаз.

 

Веледривай акъакь хъийич зегьметар,

На чIугур кьван чун паталди зиллетар,

КIан хьанача ваз и чилел девлетар,

Вун чаз масан, багьа инсан я, диде.

 

Дуьньяд винел пак инсан я, диде, вун.

Хана, хвена, акьалдарна кIвачел чун.

И дуьньядал мус гьатайтIа кIеве зун,

Зи патахъай къайгъуда вун жед, диде.

 

Диде, вун я, чирайди чаз хайи чIал,

Четин йисар кечирмишна чун патал,

Гьич рикIелай алатдач чи хайи кIвал.

Уьмуьрда вун даях хьана чаз, диде.

 

Ви кIанивал алатдач чи рикIелай,

Велед тахьуй ваз акси яз экъечIдай,

Лайлай ягъиз, чун секинриз эгечIдай,

Чи уьмуьрдин ишигъ я вун, чан диде.

«Лезги газетдин» 2020-йисан 24-нумрадай.

_____________________________________________________________

Милвара

Агъдин чинив чIулав вилер,

Хъуьтуьл памбаг — назик гъилер,

На кана хьи зи чан, жигер,

Яб це тIун заз на, Милвара.

 

Къветрехъни жеч ви къекъуьнар,

Вун такур (ю)къуз зи рикI я дар.

Зи чандикай яхъ тIун хабар,

Зун шад ая на, Милвара.

 

Гьикьван фида вун виликай,

Хабар такьаз зи рикIикай,

Кьамир на дуст ви хъилекай,

Инсаф ая заз, Милвара.

 

Ви акунрал зун я гьейран,

Вун заз авай дагъдин жейран,

Мус кутада чна хизан,

Жаваб вид я заз, Милвара.

 

Билбил

Юкъуз, йифиз, экуьнахъ фад,

РикIер элдин ийизвай шад,

Вун чIаларин язва устад,

Агакьрай ви мурад, билбил.

 

Бедендиз вун ятIан гъвечIи,

Пагь, ширин я чаз ви мани!

Гьамишалугъ хьуй вун дири,

Гьахълувилихъ абад, билбил.

 

Хуьруьн нуькIре чIивчIив ийиз,

Алахъзава вав гекъигиз,

Чизвач жеди адаз вичиз,

Ви макьамрин дад я, билбил.

 

ХъуьтIуьн вахт я, амач ви ван,

Гьа вахтунда я зун пашман,

Мад гатфариз ви ван — дарман,

Хьурай элдиз, азад билбил.

 

Югъ я гьалчIай, марф къвазава,

Ви мани туш секин, билбил.

Дерт рикIелай алудзава,

Ви бейтери ширин, билбил.

 

ТIугъвал

Гьи уьлкведай атана вун,

Икьван  бизар ийиз на чун.

Чи мурад я вун куьтягь хьун,

Алата вун чалай, тIугъвал.

 

Садбур вакай бизар хьанва,

Гзафбуруз базар хьанва,

Сагъ тежедай азар хьанва,

Гайи зарар бес хьуй, тIугъвал!

 

Гзаф ксар хьанва пехъи,

Вилик акатнава кефчи.

Мусибат я, такур чIехи,

Мус жеда ви эхир, тIугъвал?

 

ХарапIзава вуна жигер,

Дарман — дава жагъизвач чаз.

Жегьиларни тавур мехъер,

Ваз гьич гьайиф къвезвач, тIугъвал.

«Лезги газетдин» 2020-йисан 33-нумрадай

____________________________________________________

Фурсухъан

Гьикьван гьалтда ихьтин  ксар,

РикIелай фич дидед чIалар,

Хьана вичин гзаф яшар,

Фурсухъандиз я ам ухшар.

 

Дидедин чIал физ рикIелай,

Алатда ам фад рекьелай,

Туьгьмет ийин лап кIевелай,

ЧIалаз яб це, я фурсухъан.

 

Кьве варз хьана фена патал,

РикIелламач дидедин чIал,

Дегиш хьайила алай партал,

Вахъ вуч хьанва,  эй фурсу­хъан?

 

Чир хьухьа квез адан ериш,

Чидайди туш якни емиш,

АвуртIани вуна дадмиш

Чидача ваз дад, фурсухъан.

 

Вуч лугьуда ихьтин къуьрез,

Кьил хкажна, вич тек къекъвез,

Килигайла зайиф я мез,

Ша регъуь хьухь ваз, фурсухъан.

 

Са гаф лугьуз дидед чIалал,

Вад урусдал рахада.

Са шак алач, са юкъуз ви

Кьилни цла акьада.

«Лезги газетдин» 2020-йисан 42-нумрадай

_______________________________________________________________________

ТIугъвалдиз — лянет

 

Ватанперес кас ятIа вун,

Дуьзвилелди на тваха жув.

Вилиз таквар пехъи душман,

Алахъа куьн кьил кьаз адан.

 

Ватанперес ятIа эгер,

Сабурлу рехъ вине яхъ.

Ваз гьужумди гайтIа эвер,

Адан буйругъ кьиле твах.

 

Ацукь кIвале, ая фикир,

РикIел жемир куьчеяр ви,

Хуьз кIан ятIа чаз чи уьмуьр,

Сагъламвал жеда рикIе ви.

 

Мелни мехъер на акъвазар,

Гьам я чаз ви патай гьунар.

Зегьмет жеда ам на чIугур,

Хвена жуван намус, сабур.

 

А душмандин, кичIе тушир,

Алатнава лап кьенерар.

Жегьил, кьуьзуьд лугьун тийиз,

Незава абурун жигерар.

 

Акъвазда чун сабурлу яз,

Хажалатриз гузва дурум.

Чи алимри эхирни ваз,

Гьакъикъат я, гуда хьи рум!

 

Гьихьтин вахтар

 

Гьихьтин вахтар хьанватIа аку,

Кьейид чинеб(а) кучукдай.

Ихьтин вахтар, уьмуьр женни

Текбуру “кефер” хкуддай.

Мус жеда бес чина мердвал?

Судни дуван, гьахъ хьана.

КIан я заз зи халкьдихъ садвал,

Виридан рикIер шад хьана.

 

* * *

РикI дар жемир, пехил жемир,

Ийин чна инсанвал.

Са чIавузни гьайиф къвемир

Авур чIавуз хъсанвал.

Гьикьван хьурай чи гьалар икI

Мус абур куьтягь жеда?

Эл — алемни тушиз гъарикI,

Уьлквеяр ислягь жеда…

«Лезги газетдин» 2020-йисан 45-нумрадай

_____________________________________________

Чир хьухь къадир

 

Спирт, коньяк, эрекь, чехир,

Гуз гьамиша гьабруз фикир,

Хизан хьана ийир-тийир.

Квез ризкьидин чир хьухь къадир.

 

Спирт, коньяк, чехир, эрекь

Хъвана, пелез акъатиз гьекь,

Инсандикай жеда хьи “лекь”.

Квез ризкьидин чир хьухь къадир.

 

Эрекь, чехир, коньяк, спирт,

Са арадлай кIан жеда вирт.

Артух хьайи хупI жеда шит,

Квез ризкьидин чир хьухь къадир.

 

Эрекь, чехир, спирт, коньяк,

Къалабулух акатда вак.

Чандикни ви киткида “квак”.

Квез ризкьидин чир хьухь къадир.

 

Жегьил, чIехи стхаяр зи,

Гадра хъунар, хьуй куьн дири!

Эллер хуьруьн жеда рази,

Квез ризкьидин чир хьухь къадир.

 

Уях жен

 

Халкьар авач урус чIал чин тийидай.

Са дерт ава зи чанда квез хъийидай:­

ЧIал квахьайтIа, са югъ къведа ишедай,

Минет я квез, хайи чIал хуьн, лезгияр­.

Эхь, урус чIал зазни гзаф масан я.

Амма дидед чIал заз рикIин дарман я.

ГъвечIи, чIехи акурла зун пашман я,

Зун чIал патал чан гуз гьазур инсан я.

Куьн чIалахъ яхъ, чин тийирбур,  хуьруьнбур,

Йикъар къведа чаз виридаз четинбур.

Хьун паталди а къар экуь, секинбур,

Ша, лезги халкь, чун вахт амаз,  уях жен.

“Лезги газет” кхьизвайбур тIимил я.

Ам чи шадвал, ам чи садвал, гуьгьуьл я.

Ам тахтайла, чи кефияр сефил я,

ЧIалаз вучиз гьуьрмет амач,  лезгияр?­

 

Чир жедач

 

Дуст жедани кьулухъай ваз экъуьгъдай?

Алачирла дустун дабан эгъуьндай,

ТIуьр фу кIвале, чинал гьалчна,  къехуьндай,

Лугьудай гаф тапанд ятIа, чир жедач.­

РикI аквазвач, вун акурла, хъуьреда­,

Ви кар вилик физ хьайитIа, ишеда.

Кьама ял тваз, кьил тик кьуна,  къекъведа,

Душман яни, дуст яни ам чир жедач.­

Вичи лагьай нагьакь гафни вине тваз,

Акъвазда ам мел-межлисда гьуьжет кьаз,

Чир хьайид туш, вуч затI ятIа гьуьрмет ваз,

Мез ширин яз, рикI туькьуьл ян, чир жедач.

* * *

Тарифарда вичи вичин,

КIусни дегиш тахьана чин.

Гьахьтин дуст я, бес за вучин?

Акьулдиз ам кьери ятIа чир жедач.

Эминхуьр

«Лезги газетдин» 2021-йисан 50-нумрадай

_______________________________________________________

Етим Эминаз

 

Лезги халкьдин уьмуьрлух вун дамах я,

Кесибар хвей игитвилин даях я,

Ви эсерар кьуран тийир булах я,

Вун чаз багьа, кIани инсан я, Эмин.

 

Сад Аллагьди ваз залан тир пар гана,

Гатун чими, яргъи югъни дар хьана,

КIанидакай рикIни вичин тIар хьана,

Вун чаз багьа, кIани инсан я, Эмин.

 

Етим Эмин етим яз вич кьейид я,

Гьадан рикIни муьгьуьббатди кайид я,

Вун чи халкьдиз гьамиша панагь  хьайид я,

Вун чаз багьа, кIани инсан я, Эмин.

 

Чан гана на Туькезбанан метIерал,

Юкъуз-йифиз накъвар алаз вилерал,

Эцигдай кас тушира вун чилерал,

Вун чаз багьа, кIани инсан я, Эмин.

 

Икьван дердер гудани бес инсандиз,

Вучиз Худад(и) къаст авуна ви чандиз,

Куьре михьиз амукьналдай пашмандиз,

Вун чаз кIани, багьа инсан я, Эмин.

 

Етим тиртIан ви бажарагъ еке тир,

Ви эсерри чаз и кIвалах субутна.

Дагъда — шегьер — Ялцугъар ви бине тир,

Вун чаз кIани, багьа инсан я, Эмин.

«Лезги газетдин» 2022-йисан 42-нумрадай

_____________________________________________________

Акурди заз ахвар хьана

 

Хайи хуьруьз хъфенва зун,

Ам акурла, ишезва зун,

Зи багърийрихъ къекъвезва зун,

Акурди заз ахвар хьана.

 

Эхиратдин багъда къекъвез,

Гьар са жуьре няметар нез,

Ярдихъ галаз рахаз, хъуьрез,

Акурди заз ахвар хьана.

 

Зун ацукьна тахтунаваз,

Кьилихъни зи жаллатI галаз,

Рагьметлубур шаддиз рахаз,

Акурди заз ахвар хьана.

 

Нин патав зун фейитIани,

“Ваъ” лугьузвач са касдини,

ТIарвал амач, кайитIани,

Акурди заз ахвар хьана

 

Гьинихъ яргъи авуртIан гъил,

Девлет, малдин авач а кьил.

ЦIун ялавди кузаваз чуьл,

Акурди заз ахвар хьана.

 

Касни авач кесиб, зелил,

Гьар са касдин ачух я гъил,

Килигдай кьван тух жезвач вил,

Акурди заз ахвар хьана.

* * *

Керекулди, тарцин хилел ацукьна,

Алахъзава, чи каци хьиз, гьарайиз.

Бязибуру, кьилел бармак алукIна,

Хиве кьада алакь тийир кIвалахиз.

* * *

Са сеферда пехърез аквада ахвар,

Къуншидал ала, кьуруриз къахар.

ХъуьтIуьн цIиг тиртIани, ачухна гьалар,

Ахварай аватна, рикI хьайи адан дар.

* * *

Дамахар гваз кIек къекъвезвай береда

Гьарай — вургьай акъат хьана куьчеда.

— Зун игит я, зун угъридихъ къекъведа! —

Лагьана, кIек  гьахь хъувуна тевледа.

* * *

И дуьньядал чаз чIал ава,

Ам виридлай багьа я,

Уьмуьрлух ам хуьнуьх вири

Лезги халкьдин мурад я.

Зун лезги я, дамахда за,

Дамахда за чIалал чи.

Эгер душман атайтIа чал,

Гапур жеда къвалал зи.

* * *

Галамукьдач дуьньядихъ са кIусни умуд.

Эхиратдиз фейила, ийизва чи суд.

Сурун суал гуз, пелел эцигиз гъуд,

Милаим хьухь и дуьньядал, мусурман.

 

Ни лугьуда сиратIал муьгъ авайд туш,

И дуьньядай анихъ уьмуьр амайд туш,

Са касдизни Женнет, Жегьеннем жагъайд туш.

Эхират кIвал къени ая, мусурман.

 

Эхиратда тIалабмира на кабаб,

Садрани тагай гуда ваз азаб.

Язух жеда ви, акъатайтIа таб.

Гьамиша ви кьил-кьилел хьухь, мусурман.

Эминхуьр

«Лезги газетдин» 2023-йисан 2-нумрадай

______________________________________________

Шад Рагьимхан

 

Гьар жуьредин лугьуз гафар,

Дуьньядикай туш ваз хабар.

Килиг, къведа четин йикъар,

Амукьда вун сад, Рагьимхан.

 

Рахада вун лаф-лаф ийиз,

Масадав гаф вугун тийиз,

Сивяй нагьакь гафар чкIиз,

Бес хьурай тIун мад, Рагьимхан.

 

Ви гафарал я вун рази,

ТуштIани вун хуьруьн къази.

Вуч лагьайтIан а ви сиви,

Жемир акьван шад, Рагьимхан.

 

ГьикI лугьуда за ваз ими,

Ихтилатар я ви пичIи,

Жедалди вун михьиз кими,

Хкаж жуван ад, Рагьимхан.

 

Акьулдиз вун ятIа кьери,

Ая тадиз жуван дерди,

ТахьайтIа вал хъуьред вири,

Яшар туш ви къад, Рагьимхан.

 

КIусни намус авач хьи вахъ,

Ислягь кIвале акъудиз тIакь.

За лугьуда гьахъ гъиле яхъ,

Аку адан дад, Рагьимхан.

 

Кьуьзуьвал

 

РикI ятIани гзаф сефил,

Дуьньядихъай атIудач вил.

Ахъая тIун вуна зи гъил,

Вун ягъалмиш жед, кьуьзуьвал.

 

Къуьнер кьиле гьатна лекъвер,

Кьериз-цIаруз хкведа хъвер,

Гьикьван ширда на зи вилер,

Язух ша зун ваз, кьуьзуьвал.

 

Акьаз ина-ана татаб,

РикIел текъвез дуьзвални таб,

АвуртIани хъсан запаб,

Амач чара заз, кьуьзуьвал.

 

Амай кьве сас хьана къуьруь,

Незвай фуни тежез куьлуь.

Чинин рангар жезва хъипи,

Вакай хийир жеч, кьуьзуьвал.

 

Гьикьван агъур затI хьана вун,

Кутаз чандик вуна зурзун,

Зак хуькуьрмир, секин тур зун,

Заз вун герек туш, кьуьзуьвал.

«Лезги газетдин» 2023-йисан 38-нумрадай

________________________

Бубани хтул

 

Хтулди заз лугьузва:

— Эвер хъия дидедиз.

Диде патав хтайла,

Темен це на гъилериз.

 

Дидед чрай цикIен зи

Гьич рикIелай алатдач.

Эгер диде  хтайтIа,

Зун адавай къакъатдач.

 

Дидеди заз лугьудай:

— Кефи хамир чарадан.

Ваз къурхуяр гайитIа,

Агъуз мийир на гардан.

 

Алатдач зи рикIелай

Дидед ягъай лайлаяр,

Шумуд йис я ахквазмач,

Дидедихъ я зи рикI дар.

 

Адан чими къужахда

Фена зи шумуд йисар.

Ахквадач мад вилериз

Мад заз гьахьтин шад йикъар.

 

Хтана мад рикIел зи

Дидедин са ихтилат:

«Хъсан ахлакь хьайила,

КIвале жеда берекат».

 

Зи азиз хва, хъсан тир,

Диде зазни масан тир.

Ам тахкваз зун пашман я,

Дидед сагъвал Ватан я.

 

Секин хьухьа, чан бала,

Ви дидедихъ вил гала

Фидани зун эвериз?

Диде патав хтайтIа,

Жедани вун кьуьлериз?

 

— Шикилдал зи ала вил,

КIвале къвезвач заз кьарай.

Зун язух ша тIун, буба,

Гьикьван ийин за гьарай.

 

Са шейини гузмач дад,

Ша лагь патав, дад-бидад.

Худади зун тунва сад,

Низ эверин, за вучрай?!

«Лезги газетдин» 2023-йисан 38-нумрадай