Лезги чlал, “Лезги газет”, Лезги театр — чи халкь  хуьзвай ва агудзавай зурба такьатар хуьн, раиж авун ва вилик тухун гьар са лезги хцин ва рушан буржи я. Чlал хуьн патал чи викlегь рухвайри ва рушари зегьметни чlуг­вазва. Муаллимри школайра тарсар гузва, районрин кьиле авай ксари анра мярекатар тешкилзава, алимри, писателри, шаирри, жур­налистри печатдин органра, ктабра чпин фикирар раижзава, рекьер къалурзава. Гьукуматдин Стlал Сулейманан тlвару­нихъ галай лезги муздрамтеатрдини ла­йихлу пай кутазва.

Театр тамашачийриз шадвални эркинвал гузвай, руьгь михьи ийиз куьмекзавай, лезги чlал хуьзвай ва раижзавай искусстводин ма­кан я.

Гьайиф  хьи, лезги театрдиз пешекар артистар гьазур тийиз 30 йисалайни гзаф я. Театрдин тlвар Россияда машгьур авур сегьнедин устадар, чlехи тlварарин сагьибар (Ба­гъиш Айдаев, Мурадхан ва Шемси Къухмазовар, Аллагькъули Аллагькъулиев, Халисат Буржалиева, Абдулкъадир Сайдумов…) са-сад, гьайиф хьи, чи арадай акъатна. Абду­рашид Магьсудов, Мамед Мамедов ва маса­бур пенсияда ава. Театрда кlвалах­завай  пе­ше­кар артистрин кьадар йисалай-суз тlимил жезва. Кlелна хкведай пешекар артистарни тахьуниз килигна, театрдин кьиле авай ксари актеррин  штат чкадиз хкунин мураддалди, бажарагъ авай жегьилар жагъуриз, абурухъ галаз кlвалах тухузва, алакьунар авайбур театрдиз кьабулзава, гележегда абурукай хъсан пешекарар хкатуник умуд кутазва.

Заз кIелзавайбур жегьил актриса Ама­лия­­  Керимовадихъ  галаз танишариз кlан­зава.

Ам 1984-йисан ноябрдиз Дербентда дидедиз хьана. 2002-йисуз ина юкьван школа акьалтlарна, дерлекчивилин курсарик экечl­на­. Са шумуд йисуз и пешедай кlвалах­­на. Адан гафарай малум хьайи­вал, аял чlавалай, ахпа школада кlел­за­вай вахтарани ада театрда кlва­лах­завай артистрал лацу ­пехилвалдай. Вичихъ галаз­ са классда кlел­за­вай юлдашризни, дуст рушаризни чир тийиз, кlвализ хтайла, ада, гуьзгуьдин ви­лик акъвазна, чи машгьур манидар, зурба актриса­ Дурия­ Рагьимовадин ролар, юзунар тикрардай.

Театрдал, сегьнедал, артистрин къу­гъунрал рикl алай, кьезил жендек авай, лацу якlарин, гуьрчег, вилера шадвал, чинал хъвер къугъвазвай руш рикlе авай мурадди театрдихъ чlугуна.

Ада вич театрдиз кlвалахал кьабулай вахт икI рикIел хкизва:

— Са ругуд йис вилик, кичlез-регъуьз, ри­кlе авай къаст кьилиз акъудунин мурад аваз, зун театрдиз атана. Мирзебег Къадировичан патав фена, зи къастуникай лагьана. Чи арада хьайи куьруь суьгьбетдилай кьулухъ  ада зи чирвилер ва алакьунар ахтармишун патал заз тапшуругъ гана. “Гьазур хьайила, хъша”, — лагьана. Гьа икI зун чlехи актеррин хизандиз аватна. Заз сегьнедин чирвилер артухариз актерри-устадри — Абдул Гьабибова, Фаризат Зейналовади, Шейх Закарьяева, Мая  Мурадхановади ва масабуру куьмекзава.

Театрда кlвалахиз башламишай са тIимил йи­къарилай режиссерри рушал “Ашукь С­а­ид”, “Зирек Алмас”, “Аюхар”  тамашайра Се­неман, Махарин устlардин, Экверан гъвечlи ролар ихтибарна.

Ватандин Чlехи дяведа фашистрин Германиядал Гъалибвал къазанмишна 70 йис тамам хьайи юбилейдиз талукьарна, Махачкъаладай атанвай машгьур режиссер Зумруд­ Адилгереевади театрда “Марфадин стlа­лар” тамаша эцигна. Тамашада  кьилин игит Фатмадин ролда  жегьил руш къугъвана кlан­за­­вай. Игитдин суьрет арадал гъун патал тежри­ба авай актриса лазим тир, амма чпихъ тежри­ба авай актрисайрин яшар кьазвачир.  З.Адил­гереевади и роль Амалиядал ихтибарна.

И тамашада  “Лап хъсан суьрет яратмишунай” Амалия Керимова Дагъустан Республикадин культурадин министерстводин дипломдиз лайихлу хьана.

Сифте камарин гъвечlи агалкьунри  гьевесламишай актриса гьа и йисуз, актервилин пешедай чирвилер къачуз, Дагъустандин культурадинни искусстводин колледждик экечlзава. Ада актервилин рекьяй устадвал машгьур режиссер Зумруд Адилгереевадин гъилик хкажна.

— Амалия жегьил, бажарагъ авай актриса я, — лугьузва театрдин кьилин режиссер, Да­гъус­тан Республикадин халкьдин артист Мир­зебег Мирзебегова. — Ам сегьнедин сирер чи­рунив рикlивай эгечlнава. Вичел тапшурмишай гьи роль хьайитlани, гьам эпизоддин игитдин ва гьамни тамашадин кьилин игитдин­  суьретар Амалиядивай тамамвилелди ачухариз жезва. Ада вичел тапшурмишай кlва­лах намуслудаказ кьилиз акъудзава. Зун умудлу­ я, кар алакьзавай, кlвалахдив рикl гваз эгечl­завай адакай театрдин хъсан актриса жеда.

Эхиримжи йисара Амалияди агъадихъ галай къаматар арадал гъана:  А.Исмаилован пьесадай эцигнавай “Аль-Мамнунан нур” тамашада — Афисатан, В.Орлован пьесадай эцигнавай аялрин тамашада — Цицlибдин, С.Рамазанован пьесадай эцигнавай “Айи­сат” тамашада — хтулдин, М. Митровичан пьесадай эцигнавай “Йифен кьулариз тарашун” тамашада — Цицадин, М Шамхалован пьесадай эцигнавай “Яран диде” тамашада  — Афетан, Т. Миннулинан пьесадай эцигнавай “Сефил жемир, Мадина” тамашада — Талиядин, Б Шадыжеван пьесадай эцигнавай “Къизилдин раб” тамашада — Розадин, А. Айларован пьесадай эцигнавай “Чlулавди” тамашада Эммадин, Г. Фигейреродин пьесадай эцигнавай “Эзоп” тамашада — Клеядин.

А.Керимовади  сегьнеда яратмишнавай жуьреба-жуьре къаматрай аквазвайвал, адаз тlебиивал, юзунрин булвал, къамат ачухунин бажарагъдин кьетlенвал хас я. Ада гьар са къаматдал чан гъун патал екез зегьмет чIуг­вазва. И кар “Эзоп” тамашада Клеядин рол­да къугъвай актрисадиз А.Мирзебегова “Дагъустандин правда” газетдиз акъатай макъалада ганвай къиметдайни аквазва. “И сегьнеда Амалияди гзаф таъсирлудаказ ва гуьрчегдаказ къугъвана, адавай вири ихтияррикай магьрумнавай дишегьлидин руьгьдин гьал къалуриз алакьна. Клеядин къамат — им актрисадин яратмишунин биографияда мад са агалкьунин чин хьанва”, — кхьенва макъалада.

Эхь, театрдиз кичlез-регъуьз кlвалахиз атай са вад йисалай ихьтин дережадив агакьун — им, гьелбетда, Амалиядин зегьметдилай гъейри, адаз театрдин, сегьнедин сирер чирзавай адан чlехи юлдаш-актеррин, М.Мирзабегован ва масабурун куьмекдин нетижани я.

Чи мурад  Амалия яратмишунрин рекье мадни виниз тир дережайрив агакьун я. Къуй ви бажарагъди лезги халкьдин театрдин ­искусстводин тарихдин ктабда лайихлу чка кьурай!

Къагьриман Ибрагьимов