Акваз-такваз 2019-йисан эхирни мукьва жезва. И карди цIийи — 2020-йис патал газетар, журналар кхьидай вахт алукьнавайдакай хабар гузва. Шад жедай кар ам я хьи, эхиримжи са шумуд йи­суз­ Дагъустандин милли газетрин арада, тираждал гьалтайла, “Лезги газет” 1-чкадал ала. Им, сифте нубат­да, хайи чIалахъ, медениятдихъ рикI кузвай гьар са ватанэгьлидин агалкьун, гъалибвал я. 2020-йисузни газетди и дережа гъиляй ахъай тийидайдак чна еке умудар кутазва. Анжах и кар тек са редакциядин коллективдилай ваъ, вири халкьдилай аслу я.

“Лезги газетди” чи халкьдин уьмуьрда гьихьтин чка кьазватIа виридаз чизва. КIелзавайбурал дуьньяда, уьлкведа, республикада кьиле физвай вакъиайрикай хабарар агакьарунилай, тIал алай месэлаяр къарагъарунилай, тарихдин малум тушир чинар винел ахкъудунилай, чIал хуьнилай гъей­ри…, газетдихъ халкь саддай, агуддай къуватни ава. Лезги чIал хуьнин­ ме­сэла лагьайтIа, вири йисара газетдин асул везифайрикай сад я. И месэладиз редакциядин коллективди кьетIен фикир гузва.

Ибур буш гафар яз амукь тавун патал са шумуд мисал гъин. “Лезги га­­зетдин” редакцияди гьар йисуз мектебра кIелзавай аялрин арада хайи чIа­­лай олимпиадаяр тешкилзава. КIвенкIвечи чкаяр кьурбуруз пулдин пишкешар гузва, ДГУ-да, ДГПУ-да филологиядин факультетрик экечIиз куьмекзава.

Мукьвара ругуд уьлкведа кьиле фейи вири дуьньядин лезгийрин умуми диктант хъсан дережада аваз тухуникни редакцияди вичин пай кутуна.

“Лезги газетди”, тарихда сифте яз, хайи чIалай онлайн-курсар (интернетдин куьмекдалди кьиле тухузвай тарсар) кардик кутунва. Дагъустанда и жуьреда чпин чIалай тарсар мад са миллетдини тухузвач. И курсарин­ кьетIенвал ам я хьи, лезги чIал чириз кIанзавай гьар са касдивай, яшамиш жезвай чкадилай аслу тушиз, интернетдин куьмекдалди “Лезги газетдин” редакцияди тешкилзавай тарсарикай хийир къачуз жезва. Тарсар и цIарарин авторди кьиле тухузва. Технический рекьяй “Лезги ким” про­ектдин регьбер, машгьур программист Эмран Гьуьсейнова куьмекар гуз­ва. Алай вахтунда курсара Урусатдай, Украинадай, Азербайжандай ва Туьркиядай 80 касди чирвилер къачузва. Чаз гъиле кьунвай важиблу и кар инлай кьулухъни давамардай фикир ава.

Сентябрдин вацран эхирра “Лезги газетдин” редакцияда Туьркияда яшамиш жезвай чи ватанэгьлийрихъ галаз гуьруьш кьиле фена. Адан не­тижада къецепатан уьлкведа авай ватанэгьлийрихъ галаз жуьреба-жуьре рекьерай­ алакъаяр, хизанрин арада дуствал, стхавал мягькемардай, ана яшамиш жез­вай лезгийриз хайи чIал чирдай кьилдин курсар кардик кутадай фикирдал атанва. Аллагьди рехъ гайитIа, и крарни кьилиз акъатда. И сиягь чавай мад­ни давамариз жеда. Амма и сеферда чи вилик ахьтин макьсад акъвазна­вач…

2020-йис “Лезги газет” патал юбилейдинди я. Къведай йисуз хайи чIалал­ акъатзавай газетдин 100 йис тамам жезва. И вакъиадиз чун гиламаз гьазур жезва. Газетда “Лезги газетдин” 100 йисан къаршидиз” тIвар алай рубрика ахъайнава. Адан сергьятра аваз редакциядихъ галаз жуьреба-жуьре йисара алакъада хьайи ватанэгьлийрикай суьгьбетарзава. Юбилейдин йисуз чун газетдин тираж авайдалай виниз хкажиз алахънава. Амма и кардиз кьецI гузвай бязи месэлаяр ава. Сифте нубатда, Урусатдин­ почтади гьар йисуз газетар, журналар кхьинин къимет артухарун. Мисал яз, шаз почтадин отделенидай “Лезги газет” йис патал кхьинин къимет 854 ма­нат тиртIа, цIи 917 манат хьанва, яни 63 манатдин артухарнава. ГьакI амай изданиярни. Къимет хкаж хьуникай редакция патал са хийирни авач. Редакциядив, къимет хкаж хьанватIани, агакьзавайди, гьа виликдай хьиз, анжах 325 манат я.

Почтадихъ галаз алакъалу “манийвилер” тек са и кардалди куьтягь жез­вач. Кар алай мад са месэла кIелзавайбурал вахт-вахтунда газет ах­гакьарун я. Амма и кIвалахни къайдадик квач. Редакциядиз мукьвал-мукьвал и месэладин патахъай зенгер къвезва, наразивилер жезва.

Гьакъикъат патал лагьана кIанда, гъилиз къвезвай гъвечIи мажибризни килиг тавуна, чи районрин почтадин алакъадин отделенийра чпин везифайрив намуслувилелди эгечIзавай къуллугъчиярни авачиз туш. И кар подпискадин вахтунда иллаки якъин жезва. Сагърай чеб!

Лагьана кIанда, газетар, журналар кхьизвайбуруз кьезил хьун патал чна РД-дин “Дагпечать” ГАУ-дихъ галаз санал кIвалахунин нетижада Ме­гьарамдхуьре ва Кьасумхуьрел киоскар кардик кутунва. Почтадин къимет­рив гекъигайла, киоскрай подписка авун хейлин ужуз акъваззава. Шад же­­дай кар ам я хьи, “Дагпечатди”, почтади хьиз, къиметар хкажнавач: йис па­тал “Лезги газет”, шаз хьиз, цIини 456 манатдихъ кхьиз жеда.

Чаз цIи Белиждани, Ахцегьани киоскар кардик кутадай ниятар авай. Амма чалай аслу тушир себебралди и кар кьилиз акъудиз хьанач. Белки, къведай йисуз кьванни жен.

Мукьвара РД-дин Кьил Владимир Васильева Урусатдин почтадин гене­ральный директор Николай Подгузовахъ галаз гуьруьш кьиле тухвана. Абуру республикада почтадин алакъадин кIвалах вилик тухуниз талукь са жерге месэлаяр веревирдна. Кьилди къачуртIа, почтадин алакъадин отделенияр ремонт авун, газетар, журналар кIелзавайбурув ахгакьарунин карда МФЦ-дин къуллугърикай менфят къачун, почтадин алакъадин алава отделенияр ахъаюн, почтальонрин мажибар хкажун ва масабур. Гьелбетда, къарагъарнавай месэлаяр гьялиз хьанайтIа, Дагъустанда газетар, журналар кхьизвайбурун кьадарни гзаф жедай…

Жуван нубатда за хайи чIалахъ, халкьдихъ рикI кузвай гьар са ватан­эгьлидиз 2020-йис патал “Лезги газет” кхьиниз эвер гузва. Чакай гьар са­дахъ дидед чIал хуьник жуван пайни кутадай мумкинвал ава. Ша, чна, а мумкинвиликай менфят къачун.

Чи милли, багъри газетдин 100 йис тамам хьун — им лезги халкьдин та­рихда зурба вакъиа я. И сувариз чун уьзягъвилелди гьазурни хьана кIанда. “Лезги газет” — гьар са хизандиз!” ИкI хьун патал чи гьар са ватандашди активвал къалурнайтIа, гьикьван хъсан жедай.

Мегьамед Ибрагьимов