Дагъустанда ТЭК-дин месэлайрай Вирироссиядин жегьилрин производстводин совещание — Вирироссиядин энергия кьенят авунин ва экологиядин “Санал гужлу я!” фестивалдин сергьятра аваз адет яз тухузвай мярекат и йикъара, “РусГидро” ПАО-дин куьмекдалди Дагъустандин государстводин технический университетда (ДГТУ) кьиле фена.
Совещанидал яшайишда электроэнергия кьенят авунихъ ва энергоэффективный технологияр ишлемишунихъ элкъуьрнавай жегьилрин проектар майдандиз акъудна.
ДГТУ-дин студент Шихали Шихалиева электроэнергия гьисабдиз къачудай “акьуллу” къайдайрикай ва и рекье авай гегьенш мумкинвилерикай суьгьбетна. ЦIийи алатдин куьмекдалди электроэнергиядин система яргъалай идара ийиз жезва. Ида лагьайтIа, электроэнергия кьенят авун таъминардай, са шумуд жуьре тарифар кваз кьуна, электронный къайдада ишлемишнавай электроэнергиядин пул гуз жедай ва и гьерекатриз са касдивайни таъсир ийиз тежедай къайда кардик кутадай мумкинвал гузва.
Идалайни гъейри, Шихали Шихалиева гьазурнавай шейэрин арада яшайишда ишлемишзавай газ ва яд гьисабдиз къачудай счетчикар патал алава алат (приставка) авай. Адан куьмекдалди электроэнергия гьисабдиз къачунин кIвалах автоматламишиз ва коммунальный къуллугърай гьакъи къачунин сад тир система туькIуьруниз ийизвай харжияр тIимилариз жезва.
Коммунальный къуллугърай гузвай гьакъийрин месэладикай рахун РАН-дин ДНЦ-дин виниз тир температурайрин институтдин къуллугъчи Маржана Дибировади давамарна. Ада Дагъустандин алимри туькIуьрнавай ракъинин чимивал ишлемишдай цIийи жуьредин системайрикай лагьана. Теклифзавай системайрин кьилин артуханвал адакай ибарат я хьи, абурун къиметар тIем акакьдайбур ва чебни (тадаракар) асантдаказ чкадал тайинариз ва ишлемишиз жедайбур я.
“Ракъинин чимивал ишлемишдай системайрихъ республикадин кьакьан дагъалара авай районрин агьалийрин арада еке игьтияж ава. Ана агакьзавай ракъинин чимивал винизди я, электрикдин сетрай квахьзавай электроэнергиядин кьадарни тIимилди туш, — къейдна ада. — 120 агъзур манатдин къимет авай тек са системади коммунальный къуллугъриз гузвай гьакъидин кьадар йиса 36 агъзур манатдин тIимилардай мумкинвал гуда. Кьилинди ам я хьи, ракъинин чимивиликай менфят къачудай тадаракри дагълух районра электрикдин сетрал акьалтзавай пар кьезилардай мумкинвал гуда”.
Университетдин маса студентди — Мурад Микаилова — са фазадин сетра авай электроэнергиядин кьадар ва ери гьисабун патал вичи туькIуьрнавай алатдикай (контролер) суьгьбетна. Ада туькIуьрнавай приборди гьам активный, гьамни реактивный энергия гьисабдай мумкинвал гузва.
Вирироссиядин жегьилрин производстводин совещание Вирироссиядин энергия кьенят авунин ва экологиядин “Санал гужлу я!” фестивалдин сергьятра аваз уьлкведин вири регионра тухузва.
“Жегьилри и къайдада тежрибалу муаллимрихъ ва энергетикадин хилен компанийрин руководителрихъ галаз рафтарвал авуни ТЭК-дин кар алай компанийрин производствода гьалтзавай хци месэлаяр гьялунин рекье жуьреба-жуьре теклифар кIватIдай мумкинвилер ачухзава”, — къейдна мярекатдал ДГТУ-дин ректор Тагьир Исмаилова.
Алай йисуз совещанидин экспертар республикадин энергетикадин хилен кар алай компанийрин руководителрикай хьана: “РусГидро” ПАО-дин Дагъустандин филиалдин директор, “Дагъустандин сетевой компания” АО-дин идара ийизвай директор Владимир Сыщиков, РД-дин тарифрин рекьяй къуллугъдин руководитель Амирхан Умаханов ва “Дагъустандин энергосбытдин компания” ПАО-дин руководителдин заместитель Мегьамедгьабиб Алигьажиев. Мярекатда гьакIни республикадин министерствойрин ва маса идарайрин векилрини иштиракна.
Амина Муслимова
