25-26-сентябрдиз Махачкъалада, республикадин яшайишдинни зегьметдин адаптациядин ва профориентациядин У.Муртузалиевадин тIварунихъ галай центрада, набут ва сергьятламиш хьанвай мумкинвилер авай инсанри пешекарвилин бажарагъ къалурун патал тешкилнавай республикадин III чемпионат кьиле фида. Адан тешкилатчи Дагъустандин зегьметдин ва яшайишдин жигьетдай вилик финин министерстводин жегьилар кIвалахдалди таъминарунин рекьяй “Агалкьун” центр я.
Чемпионатдин вилик квай юкъуз, 24-сентябрдиз, Махачкъалада, “Дагъустан” РИА-дин конференц-залда, кьиле фейи пресс-конференциядал и центрадин регьбер Шамил Мегьамедова хабар гайивал, цIи чемпионатда Махачкъала, Каспийск, Хасавюрт, Буйнакск, Дербент шегьеррай ва республикадин са шумуд райондай 100-дав агакьна атанвай ксари (абурукай 50-далай виниз — Кьиблепатан Дагъустандай) иштиракда. Чемпионатдин программадик 16 компетенциядай акъажунар ква. Виликан йисара авайбурал цIи мад 5 алава хъхьанва. Ш.Мегьамедова цIийи компетенцийрикай, чемпионат тешкилунихъ, гьакI ам кьиле тухунихъ галаз алакъалу яз гьалтзавай четинвилерикайни суьгьбетна.
— “Абилимпикс” чемпионатдин кьилин макьсад набут ва сергьятламиш хьанвай мумкинвилер авай инсанриз кIвалахдай чкаяр жагъурунихъ галаз алакъалу я. Республикадин чемпионатда гъалибвал къазанмишай жегьил гадайризни рушариз Россиядин хкянавай командадик кваз чпин алакьунар къалурдай мумкинвални жезва. Набут ва сергьятламиш хьанвай мумкинвилер авай инсанри спортдин, культурадин, образованидин хилерай агалкьунар къазанмишнавай гзаф мисалар ава. Чи везифа ахьтин ксариз чпин бажарагъ къалурдай мумкинвал гун я, — къейдна ада.
Малум хьайивал, алай йисуз алава хъхьанвай компетенцийрик ква: “Школадиз фидалди яшара авай аялриз тербия гун”, “ГъвечIи классрин муаллим”, “Дефектология”, “Ашпазвилин кар”, “Делилрин базайрин крар идара авун”. Абурукай рахадайла, Шамил Мегьамедова хабар гайивал, республикада кардик квай дефектологиядин школа уьлкведа виридалайни хъсан пуд школадин жергеда ава.
Чемпионат тешкилдайла гьалтзавай четинвилерикай рахадайла мугьманди къейд авурвал, кIвалахдалди таъминарзавай жуьреба-жуьре тешкилатриз, чпин пешедин хъсан устадар тирбуруз набут ва сергьятламиш хьанвай мумкинвилер авай ксарихъ галаз кIвалахиз кIан туш. Ахьтинбурукай сад яз, “КIвачин къапарин кар” компетенция чемпионатдик кутаз тежезвайдакай мисал гъана. Дагъустанда кIвачин къапар акъудзавай пешекарар гзаф аватIани, набутриз ва сергьятламиш хьанвай мумкинвилер авай ксариз и пеше чириз кIандайбур авач. Амма центрадин регьбердин гафаралди, и хиле кIвалах давамарда.
Пресс-конференциядал Ш.Мегьамедов махсус “Абилимпиксдикайни” рахана. Чир хьайивал, и жуьредин чемпионатдин (ам Россияда сифте сефер яз кьиле тухузва) иштиракчияр психикадин нукьсанар авай ксар я. Ам кьиле тухунин теклифни чи республикади ганва. Москвада лагьайтIа, адан тереф хвена.
Гуьгъуьнлай пресс-конференциядал жюридиз, маса регионрай атанвай экспертриз, чемпионатдин иштиракчияр чкадал гъун патал улакьриз талукь суаларни гана.
РикIел хкин: алатай асирдин 70-йисара Японияда арадал атай “Абилимпикс” гьерекат яргъал вахтунда анжах са и уьлкведа кардик квай. И гьерекатдин международный конкурс сифте сефер яз 1981-йисуз Токиода кьиле тухванай. Гила чемпионатар, Олимпиададин къугъунар хьиз, 4 йисалай са сеферда тешкилзава. “Абилимпикс” гьерекатдал дуьньядин 40-далай виниз уьлквейри фикир желбнава. Россия и международный гьерекатдик 2014-йисуз акатна. 2015-йисуз сад лагьай милли чемпионат кьиле тухванай, ана уьлкведин 29 региондай тир 250-далай виниз инсанри 29 пешедай чпин устадвал къалурна.
Рагнеда Рамалданова
