Эгер  Салигь  Шабанович  Муслимов  фенвай рекьериз килигна, агакьнавай дережадиз къимет гайи­тIа, на фикирда хьи, им асирра ксанвай вулкан ахварай аватна, цавуз акъатнавай ялав я!

Вулканди чилер къарсатмишунни мумкин я. Амма гьа са чIавуз инсанриз цIийи дагълар, цIийи ва­цIар, дереяр, деринарни гуда. Мас­­а­кIа тIебиат датIана ксана амукьдай.

Салигь Шабанович дуьньядиз ба­гъишай  муг, вичин тIвар аматIани­, хайи дагълара амач. ЦицIигъ­ви­яр Су­лейман-Стальский райондин СтIал­-Къазмайрин хуьруьн мулкунал авудна, гила зур асирдилай гзаф вахт алатнава. Яни ци­цIигъ­вий­рин цIийи несилри чеб, куьгьне ци­цIигъ­вийри хьиз, зарафатрални хъуь­руьнралди маш­гьур­, дагълара хеб-мал хуьнал, ни­кIера магьсулар цунал машгъул хьайи дагъвийри хьиз гьисс тавунни мумкин я. Амма, зун инанмиш я, ватандал абур вири сад хьиз ашукь я, намуслувал, гъейратлувал, крара устадвал къалурунал гьал­тай­лани, абуру вирида бубайрин хъсан ирс, адетар давамарзава. Гьич та­хьайтIа, кьисметди зун чпиз мукьва авур цицIигъвияр — профессор Са­лигь Муслимов, адан имид хва наркоконтролдин генерал Энрик Муслимов, эцигунрин зурба устад хьайи чи дуст Наврузбег Гьабибов, Гиппократан кьинез  датIана вафалу хьайи духтур-алим Шихрагьим Музамудинович неинки са Ци­цIи­гъар, вири Да­гъустан чпин тIва­ра­ралди, краралди адлу ийиз алакь­навай рухваяр я.

Зи ихтилат ДГУ-дин профессор, философиядин илимрин доктор, хъсан суьгьбетчи ва публицист, вич кIел­завай вирибуру хушвилелди кьабулнавай “ЦицIигъ-наме” ктабдин ав­тор, вири Россиядиз машгьур­ хьанвай КВН-щик, кинодин режиссёр Шабан хьтин хцин буба Салигь Шаба­нович Муслимовакай я. За адан кьисмет вулкандин ялавдив, гьуьндуьрлувилив гекъигнава. Дагъ­ларин къужахда гьич виле такьадай гъвечIи хуьруь ганвай чIехи хва — алим… И йикъара адан 80 йис тамам­ хьанва.

Юбиляр адан хизанди, ярар-дустари, хуьруьнвийри тебрикзава. Гьелбетда, чун, “Лезги газетдин” редакциядин коллективни, кьулухъ акъваззавач:

Гъетерал кьван ишигъар

Алайбур я ЦицIигъар!

Устадар я крарин

Гар кутада кIурарик!

 

Деринбур я камалдиз,

Къалинбур я амалдиз!

Мерд, вафалу дустар я,

Игитвилин къастар я…

Салигь Шабановичан устадвиликай, зи фикирдалди, виридалайни хъсандиз чи девирдин арифдар, алим — философ, зурба писатель Агьед Гьажимурадович Агъаева “ЦицIигъ — наме” ктабда лагьанва: “…Салигь вичин гъвечIи Ватандин чIехи къагьриман я. Ада хайи хуьруьн тарихдиз талукь материалар, гьадисаяр, махар, къаравилияр кIватI­на, абур сад-садахъ гилигна. Ахпа адаз гъвечIи хуьруьхъ еке рикI­ни, еке къастарни авайди акуна…

Салигьаз аферин. Касди амачир хуьрел жемятдин къанажагъда­ ва руьгьда чан хкана. Ктабди хуьр эвез ийизвачтIани, ана ганвай тарихдин материалар, агьвалатар, гьа­дисаяр рикIел хтайла, гьар са цицIигъвидиз, чна умуд кутазва,  вич хайи хуьруьз хтайди хьиз, куьгьне булахдай къайи стIалар хъвайиди хьиз, вил галай руш ва я гада акурди хьиз шад — хуррам же­да”. (“Ци­цIигъ-наме”, Дагучпедгиз, 1997. 3-чин).

И гафари Салигь Шабановичан уьмуьрдин рекьерин, ахлакьдин, къанажагъдин, агалкьунрин, ватандашвилин саки вири терефар лишанламишнава.

Салигь Шабанович, сифте нубатда, алим-философ я. Акьван де­рин дувулар, хилер-путар авай илимда, гуя акI жеда хьи, мад цIийи гаф хълагьиз жедач. Ваъ! Салигь Шабанович хьтин алимри философиядихъ ачухариз агакь тавунвай дерин къатар генани авайди субутзава. “Диндин къанажагъ философиядин такьатралди ахтармишун”, “Адетар ва къайдаяр вири халкьаринбуруз элкъуьн”, “Инсандин тIе­биат ва адан уьмуьрдин мана-метлеб” ва гзаф маса кIвалахар — вири санлай 100 печатный листинилай гзаф гьахьтин кIвалахар я.

Чна Салигь муаллимди кхьей хейлин докладриз, авур рахунриз яб гана (Ярагъ Мегьамед, Агьед Агъаев, Нажмудин Самурский, Ал­кьвадар Гьасан ва мсб.), адан дерин метлебдин макъалаяр чи га­зетрани журналра гзаф чапна. Гьич сад­рани алимди вичи-вич тикрарзавач, я масабурун фикиррин далдадикни ам чуьнуьх жезвач. Вири се­ферра ам вич — Салигь Муслимов­ яз амукьзава.

Адан ихтилатар, кхьи­нар, гьа вич хьиз, секин, къени­бур я. КIел­завай ва яб гузвай гьар са­дав абуру фикириз тада. И жи­гьетдай важиблу гафар Салигь Шабановичан гьакъиндай адан дуст, аял вахтарилай санал чIехи хьанвай,  санал кIелнавай педагогикадин илимрин кандидат Исламудин Гьуьсейнова лагьанва: “Вун виликдай тIвар-ван авай атеист тир, гила диндикай ва и рекьяй тухузвай крарикай ви фикир вуч я?” — суалдиз С.Муслимова икI жаваб ганва: “Зун гарал къугъвазвай фарфалаг туш, ахьтин жувжувар чи девирда ви­ринра, илимдин хилерани, гзаф ава. Зун лагьайтIа, алим яз ама. Им зун динэгьлийриз акси я, за абуруз гьуьр­мет ийизвач лагьай гаф туш. Халис динэгьлийриз за гьамиша икрамзава.

Мегьамед Ярагъи хьтин динэгьлияр, Александр Македонский хьтин  полководецар хьиз, виш йисара сад-кьвед пайда жеда. Ахьтин дин­эгьлийрин карни гаф сад я, абур сифтени-сифте халкьдин, адан бахтарин, азадвилин, яшайиш хъсанарунин рекье ава, Аллагьни абурун рикIяй акъатзавач…” (ТIвар кьунвай ктаб. 67-68-чинар).

Зи фикирдалди, и жавабда Салигь Шабановичан уьмуьрдин макьсадрин эвелни, давам хьунни — ви­ри ава!

Аял чIавалай Ватандин ЧIехи дяведин гьакьван залан имтигьанар акун, кьилеллай буба, диде, имияр, багърияр алатун, етимханайриз аватун, са кьас фуан гуь­гъуьна йикъар-йисар акъатун… — ибур мегер инсандин къилихдиз, къаматдиз, къастуниз са таъсирни тавуна алатдай завалар тир жал? Салигь Шабановичан сефилвал, умунвал, явашдиз рахун, къе­къуьн — бязибуруз адан зайифвал хьиз жеда. Амма адан ирс кIела! Гьич тахьай­тIа, гьа акъатнавай “ЦицIигъ-наме” кIела — квез маса Салигь, ма­са алим ва камалэгьли, уьмуьрдал, ватандал, инсанрал ашукь, багърийрихъ, дустарихъ рикI кузвай къагьриман ачух жеда.

За инал акьалтIарзава. Алимдиз  ва чи дустуниз чна мад сеферда вичин юбилей тебрикзава:

Яшамиш хьухь йисара виш

Чи алим Салигь!

Жедач кIусни зайиф, тешвиш

Ви илим, Салигь!..

 

Ярар дагъдин нурарал вун

Ашукьзамай кьван,

Алимвилин пурара вун

Хьурай, хва, кIубан.

Мерд Али Жалилов