Зур асир — 50 йис — им, са патахъай фикирайла, ин­сандин уьмуьрдин тамам са девир, муькуь пата­хъай, акуна-такуна  акъатзавай куьруь  са легьзе я. Сирлу кIвалах ам я хьи, вучиз ятIани, гъвечIи чIавуз виридаз чеб фад-фад чIехи хьана кIан жеда. Ахпа чпин балаярни, хтуларни… ИкI уьмуьрни фад акъатзавайдаз гзафбуру фикир гудач, и кар аннамишдач. И мукьвара заз иштиракун кьисмет хьайи мярекатдин иштиракчийри и къанундин “сирлувилиз” мадни къуват­ хгана. Ажайиб мярекат — (тамам зур асир алатайла кьиле фейи гуьруьшдиз масакIа гьикI лугьун?!) 1969-йисуз ДГУ-дин физикадин факультет акьалтIарай виликан студентрин гуьруьш —  Махачкъалада, “Олимп” тIвар алай ресторанда, кьиле фена. Аниз чпикай къенин юкъуз жавабдар пешейрин, чIехи тIварарин сагьибар  (профессорарни, илимрин кандидатарни…),  кIвалин-йикъан иесияр, чIехи бубаярни дидеяр хьанвай,  чебни Дагъустандин меркезда ва жуьреба-жуьре районра, гьакIни  Нальчик, Пятигорск шегьерра яшамиш жезвай курсунин виликан студентрин са паюнилай артух ксар кIватI хьанвай.

Ачух суфрайрихъ ацукьнавайбуру, сифте нубатда, чпихъ галаз санал кIелай ва кьисметди чпин арадай фад акъудай юлдашрин са-садан тIварар кьуна, са декьикьада кисна акъвазунал­ди, абурун экуь къаматар рикIел хкана. Гуьруьшдиз­ агакь тавур­ амай ксари, зенгер ийиз, чпи и кардикай­ гьайиф чIуг­вазвайди къалурзавай. Юбилей тебрик ийиз атанвай багьа мугьманрин арада муаллим, РАН-дин член-корреспондент, профессор Ибрагьимхан Ками­лов, шад мярекатдал сифте гаф гайи ДГУ-дин  ректор, физикадинни математикадин илимрин доктор, профессор Муртазали Рабаданов ва ма­сабур авай. М.Рабаданова гуьруьшдин кьетIен­вал къейд авунихъ галаз сад хьиз, ам тешкилайбуруз сагърай лагьана, университетдин алай аямдин уьмуьрдикай ва агалкьунрикайни куьрелди суьгьбетна.

Гуьруьшдин тамадавал авун ДГУ-дин профессор, физикадин факультет 1970-йисуз акьалтIарай Мегьамед-Бег Гьуьсейхановал ва ДагГАУ-дин философиядин кафедрадин заведующий, профессор, гуьруьшдин иштиракчийрихъ галаз санал кIелай Осман Ражабовал ихтибарнавай.

Мярекатдал рикIел хкунриз “ачух майдан” ганвай. МасакIа хьунни мумкин туш — аял, жаван ва же­­­гьил вахтара кьилиз атай крарини вакъиайри бейнида уьмуьрлух яз мягькем чка кьадайди виридаз чида. КIелдай йисара кьилел атай хейлин крар Ос­ман­ Ражабовичан рикIелни хъсандиз аламайди аквазвай. ИкI, ада профессор В.Ф.Белован гъилик мёс­с­бауэревский спектроскопиядай (Р.Мессбауэр — нем­серин физик, МРТ-диз ухшар авай и къайдадин кье­тIенвилер сифте яз ада ачухна) кристаллографиядин машгьур Институтда Ниматулла Гьасановахъ (рентгенографиядай, профессор В.Ф.Миускован гъилик) ва Мегьамед Гьуьсейновахъ галаз­ (“Эпитаксиальный рост криссталлов” темадай, профессор Н.Н.Шефталан гъилик) дипломдин кIва­лах кхьидайла кьилел атай крар рикIел хкана. Ада санал кIелай юлдашриз сагърай лагьана, и гуьруьш жегьил вахтарин мягькем дуствилин не­тижа тирди къейд­на. ДГУ-дин профессорар тир Гьа­пиз Мусаева, Синди­бад Гьажиева, гьакIни Саид Къурбанова чпиз тарсар­ гайи муаллимар (гьакIни а вахтунда декандин везифаяр тамамарзавай рагьметлу Хандула Мегьамедов), чими келимаяр лугьуналди рикIел хкана.­

Мярекатдал гаф Нариман Абдулмегьамедовазни гана. КIелдай йисара ада ДГУ-дин хкянавай командадик кваз спортдин са шумуд жуьредай вичин устадвал къалурнай, факультетдин ва университет­дин спортдин уьмуьрда активнидаказ иштиракнай. Гуьгъуьнлай ада МВД-дин академия акьал­тIар­на ва и хиле яргъал йисара зегьмет­ чIугуна. Кадровый офицер, уьлкведин хъсанбурун жергедай сад яз, ам СССР-дин Генпрокуратурадин Гдлянан-Иванован силисдин дестедик кваз Узбекистандиз, а вахтара гзаф ван авур “Памбагдин­ делодай” силис тухуз ре­кье тунай. КIватI хьанвайбуруз ада и лишанлу ва­къиа тебрикна. Ихьтин гуьруьшар уьмуьрда мадни­ кьиле тухунин жигьетдай инанмишвал къалурна.

Мярекатдал Феликс Къурбаналиеваз гаф гайила, ада вичин “Зегьметдин книжкада” Дербентдин школа-интернатдин директорвиле кьабулуниз ва, пенсиядиз экъечIдай вахт алукьайла, анай гуьгьуьллувилелди экъечIуниз талукь яз анжах кьве кхьин авайди лагьана. Ада и идарада 48 йисуз вичин­ хиве тунвай везифаяр гьакъисагъвилелди ва агалкьунралди кьилиз акъудна, алай вахтунда ял язава. И кар фикирда кьуналди, мярекатдин иштиракчийрин тIварунихъай Нариман Абдулмегьамедова адан хиве 5 йисалай нубатдин гуьруьш (фикирдик квайвал, къадим Дербентда) тешкилунин везифаяр туна. Агъсакъалди  разивал гана.

Гаф гуьруьшдин активный тешкилатчийрин жергедай тир яргъал йисара къанун-къайда хуьдай органра кIвалахай Гьажи Абдуллаеваз ва физикадинни математикадин илимрин кандидат Ниматулла Гьасановаз гана. Абур, гьакI гуьгъуьнлай рахай Голотл хуьруьн (Шамилский район) школада физикадин муаллим яз кIвалахай Амирхан Ме­гьамедов, РАН-дин ДНЦ-дин физикадин Институтдин муаллим, физикадинни математикадин илимрин кандидат Мегьамед Гьуьсейнов, Кьасумхуьруьн юкьван школадин муаллим, Сулейман-Стальский райондин ОНО-дин жавабдар пешекар Рагьман­ Рагьманов ва масабурни четинди ва гьа са вахтун­да гзаф итижлудини тир физикадин муалли­мвилин пешедикай рахана, студентвилин йисарин “куьлуь-шуьлуьяр” ри­кIел хкана. М.Гьуьсейнова чпихъ га­лаз санал кур­суна кIелай рушан кьилел атай “анекдотни” ахъай­на. ИкI, курсуна кIелдайла, са гададиз­ дустарин арада “кролик” лугьуз хьана кьван. Хей­­лин­ йисар алатайла, куьчеда дуьшуьш хьайила, санал кIе­лай юлдашдин тIвар рикIел аламачир руш, адахъ га­лаз “Хийирар, заяц” лагьана рахада. Гадади — “Зун заяц туш, кролик я”, — хълагьналда.

Нубатдин гаф гайи Кудагилаев Кудагилав курсуна виридалайни хъсан кIелзавайбурун жергедай тирди виридан рикIел аламай. Ада физикадин муаллим, программист яз, пенсиядиз экъечIдалди са шумуд йисуз РД-дин экономикадин министерст­вода зегьмет чIугуна. Ам, гьамиша хьиз, тIимил ра­хана. Гуьруьш тешкилайбуруз чухсагъул лагьана, университетдин физикадин факультетдин муаллимар: рагьметлу Буньям Палчаевич, Нина Петровна, Азим Алиевич, Гьарун Абдулаевич, Пальми­ра Владимировна, Хандула Ушикович (декан), Нина Арсеньевна чими келимайралди рикIел хкана. Суф­радихъ галай Ибрагьимхан Камиловичахъ чандин мягькем сагъвал, мадни яргъи уьмуьр хьун ал­хишна.

Виридалайни хъсан келимаяр Ризван Хидриев­а лагьана. Ада кIватI хьанвайбуруз 50 йисалай гуьруьшмиш хьун алхишна. Аллагьди и югъ кьисмет авурбуру амайбур рикIел хкунин къарар кьабулна.

Мегьамед Ражабов гуьруьшдал гзафбуруз чир хьанвачир. Ада вичи физикадин муаллимвилин пеше хкягъунал рази тирди, и рекьяй­ чирвилер инсандиз уьмуьрда виридалайни гзаф бакара къвезвайди къейдна.

Гаф Нальчик ва Пятигорск шегьеррай гуьруьшдиз хтанвай мугьманризни гана. Физикадинни математикадин илимрин кандидат, гуьруьшдин активный тешкилатчийрикай мадни сад — Валерий Ревелис (Дагъларин уьлкведиз ам вичин уьмуьрдин юлдашни галаз хтанвай). Ада Нальчикда, Кабардино-Балкариядин образованидин хилен работникрин пешекарвал хкаждай институтда, шегьердин ва КБР-дин образованидин управленидин органра вичи авур кIвалахдикай суьгьбетна, студентвилин йисар рикIел хкана, муаллимриз сагърай лагьана. ИкI, ада вичихъ галаз санал ДГУ-дин комсомолрин­ комитетдик квай факультетдин “кIеви истемишунар­дай” комсорг Мегьамед Гьуьсейновни рикIел хкана­. Абур факультетда “Архимедан йикъар” кьиле тухуник пай кутурбур тир. Гуьгъуьнлай и йикъар неинки­ са ДГУ-да, гьакI вири шегьердани машгьур хьанай­.

ДГУ-да виликдай кьиле тухун хъсан адетдиз элкъвенвай “Архимедан йикъар”, тарс гайи муаллимар, факультетдин студентри спортдин рекье къазанмишнавай агалкьунар Пятигорскдай вичин уьмуьрдин юлдашни  галаз хтанвай  Александр Митрясовани рикIел хкана.

Рушарикай мярекатдал анжах Зульфия Гусеевади иштиракна. Ада санал кIелай ва кьадар-кьисметди арадай акъуднавайбурун экуь къаматар рикIел хкана ва жуьреба-жуьре себебар аваз гуьруьшдиз хквез тахьанвайбур мад сеферда вири санал кIватI хьунин умудлувал къалурна. Виридахъ чандин мягькем сагъвал ва хизанда хушбахтвал хьана кIанивилин келимаяр лагьана.

Гаф лугьудай нубат Таиб Абдурагьмановал атана. Ам виридан рикIел виридалайни активный студент яз аламай. Жуьреба-жуьре къуллугърал кIва­лахна, алай вахтунда ада Махачкъаладин чехирар­ акъуддай заводдин директордин заместителдин ­везифаяр тамамарзава. Ада яргъалди рикIел аламукьдай гуьруьшдиз кIватI хьунай виридаз сагърай­ лагьана. Мярекат кьиле ту­хунихъ галаз алакъалу пул­дин та­кьатрин чIехи пай ада вичин хивез къа­­чунвай­.

Ачух суфрайрихъ рикIел хкунар, шадвилер яргъалди давам хьана. Гуьгъуьнин юкъуз вири Дербентдин “Нарын-къеледиз” фена.

Рагнеда Рамалданова