2000-йисан 12-августдиз Баренцево гьуьле цин кIаникай фидай “Курск” тIвар алай атомный луьткве батмиш ва 118 касни телеф хьанай. Абурухъ галаз зи гъуьлни. Адалай инихъ 19 йис алатнава, амма чи рикIе авай хирер къени сагъ хъжезвач, абуру ара-ара чпикай хабар гузва.
Мамед Гьажиева Хуьруьгрин хуьруьн юкьван школада 1-классдилай чешнелудаказ кIелна. Ада вичин юлдашризни тарсарай куьмекар гудай. Тарифлу ученикдал муаллимрин рикIни алай.
ГъвечIи чIавалай Самур дередин цавара пайда жезвай самолетриз килигиз кIандай. Мамед Харьков шегьердин авиациядин институтдин лув гудай аппаратрин двигателар гьазурдай факультетдик экечIна. Гьамиша ктабар кIелиз ашкъи авай жегьил институтда кардик квай студентрин конструкторрин бюродик экечIна. Аниз чпихъ дерин чирвилер, алакьунар авай студентар кьабулзавай. Вини курсуна кIелзавай са студентди Мамедак хкуьрун патал лагьана: — Вуна гьиниз ялзава, я дагъви, ваз конструктордин бажарагъ гьинай атайди я?
— Гьа атай чкадай! — викIегьдаказ жаваб ганай Мамеда.
Вичихъ аламатдин алакьунар авайдахъ ада конструкторрин бюродин членарни инанмишарна. Абуру са касди гьалдай самолет туькIуьрзавай. Саки вири кIвалахар авунвай, амма са гъвечIи месэла гьялиз ва адай кьил акъудиз жезвачир. И карда абуруз Мамеда куьмекна ва студентрин гъилери арадал гъайи монопландиз пешекарри еке къимет гана. Технический фикирдин агалкьун тебрик авуниз лайихлу хьайибурун жергеда Мамед Гьажиеван тIварни авай.
1982-йисуз институт агалкьунралди куьтягьай жегьил инженер, старший лейтенант Харьковдин высший летный училищедиз ракъурна. Инани герек чирвилер къахчур М.Гьажиев Каспийск шегьердин “Дагдизель” заводдиз, конструкторрин бюродиз кIвалахал хтана. Ина кьуд виш касди кIвалахзавай. Мамед са тIимил вахтундилай ОКБ-дин отделдин начальниквиле тайинарна. Гьамиша арадал са шей акъудиз алахънавай касди гьуьлерин, вацIарин ятара вич сад хьиз кардик кутаз жедай тадарак майдандиз акъудна. Заводда кIвалахиз амайтIа, Мамед еке дережайрив агакьдай, амма чпи арадал гъайи пара сирлу яракь ахтармишиз атомный луьткведа аваз Баренцево гьуьлел фена… Кьилел еке бедбахтвални атана.
Мамед телеф хьун себеб яз арадиз пара кIвалахар акъатна. Чи хайи хуьр Хуьруьгар алай чка уьлкведиз чир хьана. Рагьметдиз фейидалай къулухъ Мамед Гьажиеваз РФ-дин Президентдин Указдалди 2010-йисуз “Жуьрэтлувиляй” орден гана. Дагъустан Республикадин Государстводин Советдин Председатель М.Мегьамедов, Халкьдин Собранидин Председатель Муху Алиев, Гьукуматдин Председатель Хизри Шихсаидов, Россиядин ВМФ-дин главком, флотдин адмирал В.Куроедов хуьруьз мугьман хьана. Гьа чIавуз Куроедова лагьанай:
— И мусибатди чун вири къарсатмишна. Ватан патал чанарикай магьрум хьайи кьегьалар чна гьамиша рикIел хуьда. Мамед хьтин бажарагълу, викIегь касдин тIвар тарихда ва акьалтзавай несилдин рикIе амукьун патал чна Хуьруьга школадин цIийи дарамат эцигда ва ам Мамед Гьажиеван тIварунихъ яда.
Аферин, гайи гаф кьилиз акъудна. 2007-йисан сентябрдиз Хуьруьга школадин кьве мертебадин цIийи дарамат ишлемишиз вахкана, амма тIвар гун…
Эхь Мамед! Мамед! Гьайиф зи играмиди. Ватандиз къуллугъ авунилай, кIвалахдилай гъейри, са затIунихъни вил галачир Мамед. Завай Мамедакай гзаф кхьиз жеда, лап зи рикIикай иви кIвахьзаватIани, зи вилер накъварив ацIанватIани, амма гъил къвезвач. Заз анжах ам къе аквазвайтIа хъсан тир. Вучда, Мамедан жегьил чан гьамиша Баренцево гьуьлуьн живедилайни къайи ятара амукьна.
Сафинат Гьажиева
