«Зун адахъ цавара къекъвезвай»

Ашукь Нуьсретан 80 йисан къаршидиз

Яратмишдай устадрикай зи кIвализ гзафбур мугьман хьана. Абурун арада кьетIен чка кьазвайди ашукь Нуьсрет стха я. Виридакай ада гьикI кьетIен чка кьазва лагьайтIа, и кардихъ са шумуд себеб ава.

Сад лагьайди, ашукь Нуьсрет Дербентда,­ Махачкъалада, гьатта Сулейман-Стальский райондин Кьасумхуьрел ва маса хуьре­ра концертар гуз акунайтIани, мукьувай адахъ­ галаз таниш жедай кьисмет хьаначир. Ви­чин манийрихъ гьикьван яб акалайтIани, тух тежедай гьайбат авай ашукь яз, та 1990-йисан гаталди чун чаз чидачир. Са сеферда ам заз Аллагьди рекье тур мугьман хьана. Зи варцел чиник хъвер квай Нуьсрет акъвазнава:

— Сажидин стха, мугьманар кьабулдачни? — и ван галукьай зун цавук хкIуна.

— Зун вахъ, Нуьсрет стха, цавара къе­къвез­вайди тир, ша, буюр!

— КицI авачтIа, чIугуна къведа, стха, — лагьа­на вичихъ галай дишегьлиди. Ам, сиви куьтIни тавуна, Нуьсретахъ галаз гурарай виниз айвандик хкаж хьана. Чун жузун-качузунрик квай­ла, юлдаш мугьманриз вилик гъидай фан-цин къайгъуда хьана. Ашукьдихъ галай ди­шегь­ли, вичихъ галаз таниш жедай мумкин­вални тагана, сегьнедиз экъечIдайла алукIдай булушкадиз уьтуь ягъунин суракьда хьана. Зун­ни Нуьсрет вилик гъанвай чайди ихтилатра туна.

— Агъа СтIалдал атайла, за жувахъ галай дишегьлидиз Сажидин лугьудай шиир авайдакай лагьана, гьадан патав фена, са гъве­чIи ял яна, клубдал хкведа, — лагьаналда ада вичихъ галай дишегьлидиз. (Гьайиф, а дишегьлидин тIвар зи рикIел аламач).

— Ам ваз гьинай чидай кас я, а Сажидин? — хабар кьуна ада завай. – Заз ам альманахда чапнавай шииррай, — хълагьна за. Дугъриданни, Сажидин стха, заз ви шиирар пара кьван хуш я. Шаирарни чахъ гзаф ава, шиирарни, амма ви шииррик везин ква, кIелизни хуш я, рикIел хуьзни. Квехъ Сулейман бубадилай атанвай мукьвавилин пай авани?

— Эхь, — лагьана за Нуьсретаз. — Заз Сулейман буба виридалай мукьва кас тир. ИкI лагьайла, сивихъ галай чайдин истиканни галудна, ам яб акализ акъвазна.

— Чазни чирайтIа, жедачни?

— Жеда. Вучиз жедач кьван?! Чи кIвалерни Сулейман яшамиш хьайи дараматар цал цла авай къуншияр тир. Чилин кIвалер тир ва чахъди мукьва кIвалин къава винел кьелечI шуьше­ алай тIеквен авай. А кIвал куьчедихъ маса кIвал­ галаз, къецелай экв аквадай дакIар авачирди тир.

— Яда, вун халис мукьва кас я лагь ман Сулейман бубадин, — лагьана, хъуьрена.

И арада адахъ галай дишегьлини хтана, столдихъ ацукьна, чна рахунар акъвазарна, тIуьн-хъун ийиз эгечIна.

— Фадлай акъатнавачир зун Сулейман бубадин ватандиз. Ина шаирриз, ашукьриз пара кьван гьуьрмет ийидай жемятар авайди яз чида заз. ГьакI хьайила, клубда концерт гудал­ди, чун ви кIвализ, са сивел фу эляда, га­л­ай ханумди вичин булушкадизни уьтуь яда лагьа­на, квезни буюр ийиз атанвайди я. Гила, куьне ихтияр гайитIа, жемятдин вилик сегьнедиз экъечIдалди, за цIийиз туькIуьрнавай са шу­муд­ мани ава, гьабур и ханумдихъ галаз репетиция ийида. ДакIарар ахъаяйтIа жедани?

— Вучиз жедач? Шуьшебенддин вири да­кIа­рар ачухна. Ашукь Нуьсретан чуьнгуьрдин гимишдин симерин ванни сад хьиз чкIана, чи кIвалерин вилик магьлейрилай ван атай кьван аялар, дишегьлияр кIватI хьана, яб акализ акъвазна. Ихьтин межлис сад лагьай сефер къурмишай кас ашукь Нуьсрет яз, ам мугьманвиляй мукьва касдиз элкъвена.

Ахпа, ацукьдай куьсрияр авачиз, чIехи пай кIвачел акъвазна, хуьруьн клуб  яб акалдайбурув ацIана. Концерт акьалтIарайла, ху­рушум хьанатIани, абур тадиз хуьруьз хъфин лазим тир. Советский хуьруьз хъфизвай улакь аваз, абур ЦIийихуьруьхъ рекье гьатна.

Гьа инал завай чи танишвиликай ихтилат акьалтIариз жедай. Амма са шумуд йикъалай зав къайи хабар агакьна. ГьикI хьайи кар ятIа тайиндиз чидач, амма Нуьсрет хуь­руьз хъфидайла, заз ван хьайивал, рекье верчерин фермадаллай адан таниш кас рэкетрин дестеди гатана, анай верчер тухузвай. Ам ре­к­ьиз акурди, къахкъудиз алахъай Нуьсретни гатана, больницадиз аватдай гьалдиз гъана. Рэкетрин бубайри, суд-дуван герек туш, абур ахмакьар я, вун халкьдиз машгьур ашукь я, чпи са хъсанвал хъийида лагьана секинарай Нуьсрет гьамишалугъ яз секин хьана. Са шумуд йикъалай ам рагьметдиз фенва лагьана ван атайла, за адаз са шиирни багъишна. Ам рикIяй къени акъатзамач. Ширин сес авай ашукь Нуьсрет шаир язни, композитор язни машгьур кас тир. Ам чи арадай 1990-йисуз акъатна. Аллагьди рагьметрай адаз.

Абдуллагь, Ражаб Сафаров, Нуьсрет ва Сакит хьтин бажарагълу ашукьар чи халкьари садрани рикIелай алуддач.

 

Заз Нуьсретан ван хьайила

 

Ашукь Нуьсрет амач лугьуз,

Дерт чIугвазва чи дагълари.

Хажалат, кьуьд кIамач лугьуз,

Берт чIугвазва чи багълари.

 

Заз Нуьсретан ван хьайила,

КIвализ атай хьиз жезва ам.

Маркизат руш кIан хьайила,

Аял хьиз куьз шезва ам?

 

Гьайиф, гьайиф, Нуьсрет хьтин,

Чахъ барабар ашукь амач.

Манидин ван дерин хьтин.

Къизил гьамбар ашукь амач.

 

Женнет кьисмет хьайи Нуьсрет,

Вун чаз багьа сад хьанай хьи.

Вун кьена, гуж хьана, гьелбет,

Вилерин нагъв яд хьанай хьи.

 

Сажидиназ хьана мугьман,

Вун атай югъ рикIеллама.

Ажалди гваз фена душман,

Вил гьамиша рекьеллама.

Сажидин  Саидгьасанов, шаир