И йикъара чи машгьур ватанэгьли, спортдин ветеран  Эмин  Ибрагьимова  (62 йис) гьар садай 16 кг къвезвай кьве пут гваз Эльбрусдин кукIвал  — 5642 метрдиз — хкаж хьана, абур 48 сеферда (рум гуз) хкажуналди, Россиядин нубатдин рекорд эцигна. Кьве йис идалай вилик ам Шалбуздагъдиз (кьакьанвал —  4142 метр) хкаж хьанай ва ина вичин 60 йисан юбилейдиз талукьарна рекорд эцигнай…

Вичин ери-бине Шалбуздагъдин ценерив экIя хьанвай Докъузпара райондин Мискискарин хуьряй тир (ам республикадин меркезда яшамиш жезва, ина зегьмет чIугвазва) Э.Ибрагьимовахъ галаз сифте сеферда таниш хьайи вахт зи рикIел хъсандиз алама. 2015-йис. Махачкъалада, шегьердин пляждал, Вирироссиядин физкультурникрин Югъ къейдзавай. А чIавуз 56 йиса авай Э.Ибрагьимова 32 кг-дин пут хкажунай мастер-класс къалурнай, ам са артух азаб алачиз 40 сеферда хкажнай. Чи ватандашдал гьатта жегьилрини лацу пехилвалзавай. Чпихъ хъсан буй-бухах авай кьве жегьилдилай 32 кг-дин пут анжах 4 ва 7 сеферра хкажиз алакьнай. А чIа­­вуз “квевай икI регьятдиз хкажиз гьикI жезва?” — хабар кьаз ва тарсар къачуз адан патав хейлин жегьилар атанай.

И йикъара чун Эмин Ибрагьимовахъ галаз мад гуьруьшмиш хъхьана.

— 1982-йисалай зун спортдин и жуьредал машгъул жезва. 1988-йис зи рикIел хъсан алама. Калугада гиряйрин спортдай СССР-дин чемпионат кьиле физвай вахт тир. Чи чIехи уьлкведин жуьреба-жуьре пи­пIерай иниз кIватI хьанвай 280 спортсмендин арада за 4-чка кьуна, — рикIел хкизва Эмин Ибрагьимова. — Нетижа­ писди тушир, гьа и чIавуз за жуван къуватар ва тежриба артухарунин макьсад эцигна. Спортда кьакьан кукIушрихъ хкаж хьун патал кьилинди рикI хьун, жуван вилик макьсад эцигун, ам кьилиз акъудун патал четинвилериз дурум гун я. Маса сирер авач. Рекордарни, агалкьунарни анжах и ерийрин “юлдашар” я.

Э.Ибрагьимова 1991-йис, вичи сад лагьай рекорд эцигай вахтни, рикIел хкана. Москвада а чIавуз “Россиядин пагьливанар” лишандик кваз турнир кьиле физвай. Ана чи ватандашди 32 кг-дин кьве пут кьве гъиле аваз са декьикьада абур 35 сеферда­ хкажна, идалди Россиядин рекорд эцигна­.

Гуьгъуьнин йисарани ада эцигай рекордрин кьадар артух хьана. Къенин юкъуз абур чи ватандашдихъ гзаф ава. Кьилди къачур­тIа, 57 йисан яшда аваз, Э.Ибрагьимова эрчIи  гъилелди 70  кг-дин  пут 4 сеферда хкажна. Шегьердин пляждал 2019-йисуз, Ватандин ЧIехи дяведа гъалибвал къазанмишна 75 йис тамам хьуниз талукьарна кьиле фейи акъажунра, 60 кг пут 5 сеферда хкажуналди, Россиядин  рекорд эцигна. СССР арадал атана 100 йис тамам хьуниз талукьарна Махачкъала шегьер­дин пляждал 32 кг къведай пут ада 60 сеферда хкажна.

— Дяведин йисарилай гуьгъуьниз Кьиблепатан Дагъустанда гьар йисан гатфариз цуькверин сувар къейддай адет авайди тир. А вахтунда чун Ахцегь райондик акатзавай, суварни Чеперин хуьре кьиле тухуз­вай. Адан сергьятра аваз спортдин акъажунарни тешкилзавай. Зани гьар йисуз ана иштиракзавай ва датIана кIвенкIвечи чкаярни кьуна. 2000-йисалай инихъ ина цIийи сувар — чи машгьур меценат Имам Яралиева  кьил кутур “Шарвили” эпосдин сувар тешкилиз эгечIна. Зани а суварик иштиракзава, гьар йисуз гъалибвилерни къазанмишна, — суьгьбетзава Э.Ибрагьимова.

РикIел хкин: 2013-йисуз Ахцегь райондиз “Шарвилидин” суварик а вахтунда Да­гъустандин кьил Рамазан Абдулатипов атанай. Пагьливандин алакьунриз ва устадвилиз ада еке къимет ганай. Ам Эмин Ибрагьимова путар гъилел элкъуьрзавай ва цавариз акъудзавай саягъдал гьейран яз амукьнай. А чIавуз 53 йисан яш­да авай Эмин Ибрагьимова, республикадин кьилни шагьид яз, гьар гъиле 50 кг-дин пут аваз абур 6 сеферда хкажна. Ихьтин нетижа Россияда адалай вилик мад садахъни хьанвачир. 2019-йисуз и суварик ада мад са рекорд эцигна — 50 кг къвезвай пут са гъилелди 15 сеферда хкажна. КIватI хьанвай жегьилривай ам гьич алай чкадилайни юзуриз хьаначир.

Чна Э.Ибрагьимовахъ галаз мукьвара эцигай рекорддикай суьгьбетзава… Ада вичиз четинвилерихъай кичIе туширди нубатдин сеферда субутна. ГьикI хьи, рекорд эцигай вахт сентябрдин варз тиртIани, дагъда 19-21 градусдин мекьизвай, жив авай, кислород тIимил авай кукIушдал, кьве гъиле 16 кг-дин кьве путни аваз хкаж хьун (аниз гьакI хкаж хьунни бязибуруз еке имтигьан я) регьят кар туш. Амма четинвилериз дурум гудай къуват, къаст авай ветерандилай вичин макьсад кьилиз акъудиз алакьна. Сагълам уьмуьрдин таблигъат тухузвай ам къазанмишнавай нетижайрал акъваздайвал туш. Вилик цIийи кукIушар мадни ква.  Алай вахтунда Эмин Ибрагьимов Да­гъустандин кIвенкIвечивал къазанмишун патал ноябрдин вацра кьиле фидай акъажунриз гьазур жезва. Ахпа — Калугада ветеранрин арада кьиле фидай чемпионатдиз. Ветерандин рикIе мадни са мурад ава: амни вичин 70 йи­сан юбилейдиз Шалбуздагъдин кукIуш­дал хкаж хьун, ана цIийи рекорд эцигун я.

“Инсандин жегьил­вал яшара авач, жегьилвал адан къуватда, руьгьда ава. Эльбрусдал хкаж жез, мад са кукIушдиз дурум гуз хьунилай за разивал­зава. Гьелбетда, ­регьят тушир. Аниз хкаж хьу­низ чна 3 югъ серф­на. Дагъдин мише­къат­ гьава фикирда аваз, за 32 кг (16 +16) пу­тар жувавай 32 сеферда хкажиз­ хьуник умуд кутунвай. Амма бедендин ли­гимвили хьиз, руьгьдин къуватдини куьмекна: за 16 кг-дин кьве пут 48 сеферда хкажна. Эльбрусдал хкаж жезвайла, чал альпинистарни гьалтна. “Куьне гъиле авай путар кьванни тур. Абур гваз четин тушни?” — лугьузвай абу­­ру. Амма чи мурад чир хьайила, абур та­жуб жезвай. Рекорд эцигайдалай кьулухъ за жув хъсандиз гьиссзава”, — лугьузва ада.

Чун Э.Ибрагьимов Гиннессан рекордрин ктабда гьатуникайни рахана. Малум хьайивал, рекорд тестикьарун патал Да­гъустандиз жуван жибиндай пул гана Гиннессан рекордрин ктабдин векилриз эверна­ кIанзава. Адахъ ахьтин мумкинвал авач…

Амма заз са кар якъин чизва: чи халкьдихъ спортдин рекье еке агалкьунар къазан­мишнавай Эмин Ибрагьимов хьтин ксар хьиз, жумарт рухваярни ава, абуру чи халкьдин векилдин тIвар вири дуьньяда ашкара жедайвал чпелай алакьдай куьмекар гуда.

Рагнеда Рамалданова