И мукьвара Ахцегь райондин прокуратурада “Терроризмдин вилик пад умуми къуватралди кьан” лишандик кваз суьгьбет кьиле фена.

Мярекат  ачухай прокурор   Шекерханум  Тагьировади  лагьана: “Гьуьрметлу юлдашар, терроризмдинни экстремизмдин рекьяй районда виле акьадай хьтин тахсиркарвилер авачтIани, секин хьана ацукьдай ихтиярни чаз авач. Вичикай ихтилат физвайди ахьтин хаталу тIегъуьн я хьи, адан вилик пад чи ви­­ридан умуми къуватралди кьаз жеда. Си­риядиз чи патарай фенвайбур чIуру ниятар аваз элкъвена хтун мумкин я. Интернетдин куьмекдалди жегьилар ре­кьяй­ акъудна, абур чпин жергейриз желбиз алахъзавай (Интернетда 5 агъзурдалай виниз гьахьтин сайтар ава) шартIара чун мадни сад, мукъаятлу ва гужлу хьана кIан­да”. Адан тереф амайбуруни хве­на­.

Роберт  Гьамзаев, общественный хатасузвал хуьнин рекьяй Ахцегь муниципалитетдин кьилин заместитель: — Рази­вилелди лугьун, маса чкайрив ге­къигайла, районда гьалар секин я. Им чна жегьилрихъ галаз эдеб-ахлакьдин, тербиядин ва абур спортдал желб авунин серенжемар кьиле тухунин нетижа я. Шаз санлай районда тербиядин ма­надин 2000-далай артух гьар жуьре серенжемар тешкилна, Ахцегьа, Хуьруьга, Цуругъа спорт­майданар кардик кутуна. Чна кьа­тIузвайвал, жегьилар экстремистрин таб­лигъат-таъсирдик акатунин кьилин се­бе­бар — диндин месэлайрай жегьил­рин­ са­вадсузвал ва яшайишдин четин­ви­­ле­рал нарази хьун я. Гьавиляй жаванар зегь­метдин чкайралди, яшайишдин къу­лай шартIаралди, культурадинни спортдин къулайвилералди таъминарна кIан­да.

Абдулашим  Абдулгьашумов, ­Ахцегьрин Жуьмя мискIиндин имам: — Асул гьисабдай чи районэгьлияр бу­байрин адетриз, диндин къайдайриз муь­­­тIуьгъ­­бур я. Тама чакъал кими жедач лу­гьудайвал, абурун арайра сад-кьвед чIу­ру рекьел алайбурни ава. Абурухъ галаз­ алакьдайвал гъавурдик кутунин кIва­лах тухузва. Жегьилар чкадал ваъ, ше­­гьер-риз акъатайла чIуру таъсирдик акатзава. Гьавиляй диде-бубайри веледар чпин кьетIен гуьзчивиликай хкуд тавун важиблу я. Чна мискIинра гьар жуьмя­дин кпIунилай вилик вяз-насигьатар кIел­зава, чи хуьрера, паталай хъсан алимар желб авуналди, мавлидар тешкилзава, бязи ксарихъ галаз талукь тир суьгьбетар­ кьиле тухузва ва диндин тарсар гузва.

Малик  Агьмедов, Ахцегь ва До­къуз­пара районрин ОВД-дин начальник, поли­циядин подполковник: — Чна чун секинарзава, амма рикIел хкун лазим я: Си­риядин­ вакъиайра чи 12 касди иштиракна. Абуруз майилвалзавайбур хуьрерани ава. Им чавай жегьилрихъ галаз профилактикадин кIвалах лазим дережада аваз тухуз тахьунин, хизандани школада тербиядин кIвалахар акIа­дарунин  нетижа я. Сир туш хьи, школайра чи психологринни тербиячийрин пеше­карвилин дережа ва кIвалах пара зайиф я. Ихьтин шартIара еке пар-жавабдарвал къайдаяр хуьдай органрин хиве гьатзава.

Али  Исмаилов, райондин об­ще­ст­венный палатадин председатель: — ЧIу­ру ниятрин терефдарар чаз гьинай къвезва? Гьелбетда, паталай. Чкадал гъи­лиз пул къведай кIвалах, яшайишдин къулай шартIар авачиз, жегьилар Москвадизни Санкт-Петербургдиз, иллаки уьлкведин Кеферпатан ва Сибирдин регионриз физва. Гьанрай бязибур чIуру фикиррал алаз хквезва. Гьавиляй заз месэладин кьилин себебрикай сад яша­йиш­дин къулайсузвилерай аквазва. Бязибуру лугьуда хьи, гуя чи жегьилриз чи­­лел кIва­­лахиз кIан­дач­. Абурун тереф хуьн туш, зегьметди бе­­гьер гъиз хьайи­тIа, кIва­лахда. Шаз, бегьерлу йис яз, хъсан емишар хьана. Маш­маш-къайси, муьштери авачиз, саки гадарна. Хер алай ичер кило 2-3 манатдай “сокдиз” вахкана. Исятда сортунин иче­рин ящик (23-25 килограмм), жув минетчи яз, алверчийри 200-300 манатдай маса къачузва. Рекьин кирияр гана, Махачкъа­ладиз тухвайла, базарда ваз чка жагъизвач, алверчийрини арачийри къахкъудзава. Келемрин кьимет 1-1,5 манат я. Хи­пе­хъан­ви­лел машгъулбуру сар, ха­мар­­ гадарзава­ ва икI мад. Ихь­тин шартIа­­ра, гьелбетда, хуь­руьн­ ма­­йи­шатда кIва­­­лахдай ашкъи къведач. Амма чIуру ния­тар авай ксари жегьилар, пулар гуналди, чпин гелез желб ийизва.

Айвар  Насиров, Ахцегь муниципалитетда жегьилрин Советдин председатель: — Школадин чIехи классрин аялар гъавурдик кутун патал чна шаз рай­онда жегьилрин крарин комитетдин, образованидинни культурадин управленийрин векилрихъ галаз санал “Терроризм — угроза обществу”, “Всё о терроризме и экстремизме” темайрай суьгьбетарни викторинаяр, “Таланты Кавказа” тIвар алай фестиваль, Гъалибвилин йикъаз ва маса суварриз талукь са жерге метлеблу серенжемар кьиле тухвана. Амма жегьилри анра са артух гьяз авачиз иштиракзава. Абур активламишдай хьтин итижлу, менфятлу маса серенжемар ва рекьер жагъурна кIанда.

Тайира  Муспагьова, АТВ-дин директор: — Кар ана ава хьи, тухузвай вири мя­рекатра (ажеб тир абур са тIвар патал ту­ширтIа) саки гьа са жегьилри иштиракзава. Бязибуруз са затIни итижлу туш, па­­ра­ жегьилар мискIинриз физва, бязибуру кIвалера ибадат ийизва. Абурукай вуж-вуж ятIа тайинариз хьун четин я. Ан­жах са кар якъин я: аял кьепIи­намаз, да­на епинамаз лугьудайвал, аял-диз лап гъве­чIи чIавалай хизанда дуьз тербия гана ва гуьгъуьнайни ам гуьзчивиликай хкуд тавуна кIанда.

Дашдемир Шерифалиев