Саимат Керимовна Ферзалиева, виликан «Ахтынский» совхоздин багъманчийрин бригададин бригадир, Социализмдин Зегьметдин Игит, СССР-дин Верховный Советдин депутат, общественный деятель, туькIвей чIехи хизандин мегьрибан диде, баде…

— Завай ам лап куьрелди икI лишан­ла­ми­шиз­ жеда: тIебиатдин гъа­­латI я: ам итим хьана кIан­завайди тир! — адан инсанвилин къилих­рал, кье­тIен зегьметкеш­ви­лел, тIе­бии къуватдал­ гьейран яз лагьанай ам мукьувай чидай виликан «Заря» сов­хоздин директор, камаллу агъсакъал, рагьметлу Къардаш Мамалиева. — Хиве кьан, Саимат вах заз пара крара чешне тир. Югъ-йиф талгьана, булушкадин кьатI кьеженваз, гьа багълара жедай ам. Хсуси чешнедалди гьевесламишдай бригададин членар. Зегьметдиз къимет гуз, кIвалахзавайбуруз гьуьрмет ийиз, абурук лувар кутадай къилих авай. Гзаф сабурлу дишегьли тир. Амма кьасухдай ийизвай нагьакьан крар акуна, хъел атайла, столдал гъуд гьалчна, себни гудай. Бригададин зегьметкеш, кар алакьдай фялейрин далудихъ ам дагъ хьана, къайгъударвилелди акъваздай. Зайиф, гьакI «балласт» патал тир ксар адан бригадада яргъалди амукьдачир… Зегьметдин Игитвилин тIвар гьукуматди адаз лап лайихлудаказ гана, — чIехи гьуьрметдивди рикIел хканай Къардаш бубади Саимат Ферзалиева.

ГъвечIи чIавалай етим хьана, ахпа хиве еке кесиб хизан гьатна, производстводин кIвалахрин яцIа хьана, чандал кьадарсуз гуж акьалтайвиляй эхиримжи йисара ам зайиф тир. ЯтIани шикаятун, ажузвал хиве кьун адаз чидачир. «КIвалах тавурла, дарих хьана, гуя рикI акъатда, чан дидедин. КIвалах авурла, давление хкаж хьана, тади гузва. Им шикаят туш гьа, Аллагьди гайи йикъаз шукур хьуй, пара рази я», — рикIин сидкьидай, дерди-гьалдикай, хабар кьурла, лугьудай ада вичин багърийриз.

С. Ферзалиева 1925-йисуз Ахцегьа кесиб, чIехи хизанда дидедиз хьана. Диде-буба фад къакъатна, вичелай гъвечIи вахар-стхаяр хуьн хиве гьатай Саимат 1941-йисуз, 7-класс куьтягьна, Ахцегьа Агъасиеван тIварунихъ галай колхозда зегьмет чIугуниз мажбур жезва. Дяведин ва адалай гуьгъуьнин четин йисара ада, руфуна тухдалди фуни авачиз, йиса 120-150-дан чкадал 500-лайни артух зегьметдин йикъар къазанмишзава.

Тешкилатчивилин алакьунар авай кIвенкIвечи жегьил рушал колхоздин правлениди сифте багъманчивилин бригадада звеноводвал, ахпа бригадирвилин къуллугъ ихтибарзава. С. Ферзалиевади, Дагъустанда сифте яз, емишрин багълариз гъвечIи авиациядин куьмекдалди дарманар ягъуник (а макъамда Ахцегьа аэропорт кардик квай) ва хийирлу маса цIийивилерик кьил кутуна. Адан регьбервилик квай бригадади гьар са гектардай 800 центнердилайни артух ерилу ичер къачузвай, тарарин арайра салан майваяр битмишарзавай, алафар гьазурзавай…

Ихьтин зегьметдиз Гьукуматди лайихлу къиметни гана: 1966-йисан 30-апрелдиз СССР-дин Верховный Советдин къарардалди хуьруьн майишатдин производстводин лап виниз тир агалкьунрай Саимат Керимовна Ферзалиевадиз Социализмдин Зегьметдин Игитвилин тIвар, Ленинан орден ва «Мукални КIута» къизилдин медаль гана. Игит дишегьлиди зегьметдикай азад вахтунда общест­венный кIвалахарни тамамарзавай. ИкI, 1963-йисуз ам РСФСР-дин Верховный Советдин депутатвиле, 1966-йисуз партиядин ХХIII съезддин делегатвиле, гьакI партиядин Дагъустандин обкомдин членвиле хкяна.

Игит дишегьли 1995-йисуз рагьметдиз фена. Хайи хуьре кучукнава. ТIвар эбеди авун яз, Ахцегьа ам яшамиш хьайи кIвалин цлал кьул алкIурнава, адан тIварунихъ куьче гала. Алукьзавай йисуз Саимат Керимовна дидедиз хьайидалай инихъ 100 йис, рагьметдиз фейидалай инихъ 30 йис тамам жезва. Зегьметдин Игит дишегьли (ахьтинбур республикада сад-кьвед ава), гьелбетда, кутугай са гуьмбет эцигуниз лайихлу я. Гьайиф хьи, гьелелиг и кар кьилиз акъудиз хьанвач.

Юбилейдихъ галаз алакъалу яз памятник ачухун патал (им районэгьлийрин теклиф-тавакъу я) гиламаз къай­гъу чIугун лазим я.

Дашдемир Шерифалиев